Kies een taal
Beledigingen, bananen, en nog meer beledigingen, in woord en gebaar, jegens onze minister van integratie. Reacties die op het punt staan ons – op trieste wijze – in de hele wereld beroemd te maken, tot op het punt dat, twee dagen geleden, CNN het journaal opende met een onderwerp getiteld: ”Italië, een bananenrepubliek?”
Het is onnodig om te zeggen dat deze herhaaldelijke nieuwe ”uitglijders”, zoals ze worden genoemd door degenen die ze graag willen bagatelliseren, zeer schadelijk zijn voor ons internationale aanzien, dat toch al niet al te florissant is. Niet dat we altijd alleen maar aan de praktische kanten moeten denken, maar voor Amerikaanse toeristen met een donkere huidskleur– en trouwens niet alleen Amerikanen – zou Italië wel eens een land kunnen worden dat ze beter links kunnen laten liggen.
Gefrustreerde, ontevreden, verbolgen mensen
Zijn we dan werkelijk racisten geworden? Afgaande op de blogs en de sociale netwerken ben je geneigd die vraag met 'ja' te beantwoorden, zonder enige twijfel. Zó veel beledigingen en virulente aanvallen op immigranten lijken het dagelijkse beeld te bepalen. Maar laten we ook beseffen dat de anonimiteit op het internet – dat is een bekend feit – de mensen ertoe brengt het slechtste in zichzelf naar buiten te brengen, en dat het voor het merendeel gefrustreerde, ontevreden, verbolgen mensen zijn die er een agressieve toon op na houden: de anderen – die, ondanks alles, nog steeds de meerderheid vormen – hullen zich over het algemeen in stilzwijgen.
Nee, wij zijn geen racisten, zoals blijkt uit de manier waarop de bevolking in het algemeen de ongelukkigen onthaalt die op onze kusten belanden. Het is bijna de norm geworden: bij hun aankomst rennen gewone mensen naar ze toe met dekens, kleren en levensmiddelen om deze 'bootmensen' te hulp te schieten. Het gebeurt niet zelden dat ze hen zelfs onderdak aanbieden.
Racisten, nee, zelfs niet in enkele wijken van Venetië die, in het tijdperk van de 'sheriff-burgemeesters', overkomen als ware bastions van de intolerantie. Op de keper beschouwd ontdek je dat het juist in Venetië is dat de immigranten zeggen het best geïntegreerd te zijn, beter dan in enige andere Italiaanse stad. Racisten, nee, als je naar de multi-etnische scholen kijkt, die overal min of meer de regel lijken te worden, en naar het buitengewone werk dat tegenwoordig in heel Italië door schooldirecties, docenten en dikwijls zelfs ouders van leerlingen wordt geleverd.
Het zaad van het racisme
De wrevel, de rancune en de woede jegens buitenlanders zijn zeker geen gevoelens en gedragingen die de Italianen onbekend voorkomen. Verre van dat. Maar zij vloeien vooral voort uit een gebrek aan controle, uit een algemene gemakzucht en uit juridische onzekerheid. Als de Noord-Afrikaan die op een zebrapad een jong meisje heeft verkracht en gedood, alvorens de benen te nemen, eenvoudig huisarrest krijgt opgelegd; als een Albanese straatrover in vrijheid wordt gesteld, zodat je die een paar dagen later weer op straat kunt tegenkomen; als de inwoners van een woonwagenkamp het park in hun wijk rustig kunnen ombouwen tot een vuilnisbelt; als Roemeense, Slavische en Albanese pooiers hun meisjes straffeloos op het trottoir kunnen zetten, dan het is ongetwijfeld dáár dat het zaad van het racisme wortel schiet. Vanaf dat moment worden buitenlanders zondebokken die, zonder werk en zonder opleiding, zoals iedereen weet makkelijk in de misdaad terecht kunnen komen.
Beledigingen zijn wijdverbreid gif
Het risico van het afglijden naar intolerantie bestaat dus wel degelijk, gevoed door de laksheid, door het weinig doeltreffende optreden van de rechts- en ordebewakers, maar ook – dikwijls – door onaanvaardbare wetten. Maar de beledigingen dragen ook bij aan dit afglijden, vooral als zij worden uitgesproken door publieke persoonlijkheden, die er op weloverwogen wijze gebruik van maken om enerzijds makkelijk applaus te oogsten en anderzijds verontwaardiging op te wekken. Het is een mengeling die garant staat voor krantenstukken en voor een zekere mate van bekendheid voor mensen die misschien een tijdlang niet zo in de schijnwerpers van de actualiteit hebben gestaan.
Deze racistische beledigingen zijn een wijdverbreid gif met een gevaarlijk gebrek aan onderscheidingsvermogen, dat snel personen kan besmetten die maatschappelijk en cultureel het zwakst in hun schoenen staan. Als een hooggeplaatst persoon – zo redeneren zij – mag praten over ”orang-oetangs”, waarom mogen zij op hun beurt dan niet hun woede de vrije loop laten door te zeggen: ”Makaak, gorilla, keer terug naar je jungle en ga daar bananen rapen”? Dat is precies wat er is aan de hand is.
Reactie van Cécile Kyenge
“Verandering is al in werking ingezet”
“Racistische geluiden verstikken Italië”, betreurt Cécile Kyenge in een artikel op de voorpagina van Libre Belgique. De Italiaanse minister van Integratie, de eerste zwarte minister in Italië ooit, laat zich in een interview met het Belgische dagblad uit over de racistische beledigingen waar zij sinds haar benoeming in april 2013 slachtoffer van is geworden. Zo werden op 27 juli bananen naar haar gegooid en vergeleek Roberto Calderoli, een van de vicevoorzitters van de Senaat en lid van de Liga Nord, haar met een orang-oetang.
Deze beledigingen zijn een “cultureel feit en we moeten er alles aan doen om ervoor te zorgen dat er een culturele verandering plaatsvindt in Italië”, zegt Cécile Kyenge in de krant. De minister, geboren in Congo en op 19-jarige leeftijd naar Italië gekomen, meent dat de “de verandering al in werking is gezet”.
Italianen zijn niet racistischer dan andere volken, verzekert ze. “Momenteel wordt Italië slechts verstikt door bepaalde geluiden die jammer genoeg luider klinken dan andere”. Zij meent dat Italië “niet andere integratiemodellen moet kopiëren. Het is een land dat in zijn eigen geschiedenis emigratiepijn heeft gekend. Heden ten dage is de beleving van immigratie in Italië niet te vergelijken met die van Frankrijk of een ander land.”
