Kies een taal
In gedachten verzonken verlaat een groepje mannen het huis. Zonder iets te zeggen stappen ze in een auto die op hen staat te wachten. Voordat hij de deur dichttrekt, zegt een van hen in vlekkeloos Engels: “Dat kan niet. U moet telefonisch een afspraak maken.”
Daarna verdwijnt de auto in de wirwar van straten in een woonwijk. Bij de deur van het huis hangt geen bordje, er is geen bel, maar alles wijst erop dat we aan het juiste adres zijn. Volgens de officiële website van de China Overseas Engineering Group (COEG) wordt vanuit dit huis, gelegen in een buitenwijk van Warschau, tegenwoordig de expansie vanuit Peking naar Europa geleid, die al tijden op de planning stond. Nadat deze Chinese groep de aanbesteding voor de aanleg van de autosnelweg A2 in Polen had binnengehaald, heeft ze haar belangstelling voor vergelijkbare projecten in andere Europese landen kenbaar gemaakt, waaronder ook in Tsjechië.
“We weten niet veel van hen. Op dit moment zijn er nog niet zoveel mensen", bevestigt Martin Hadaj, woordvoerder van de algemene dienst van Poolse autosnelwegen, en haalt zijn schouders op: “Ik kan u zelfs niet vertellen of ze komen en als ze komen, met hoeveel mensen ze dan zouden zijn en of ze machines zouden meebrengen.” Terwijl hij een veelkleurige kaart van Polen uitvouwt op een grote tafel, voegt hij er nog aan toe: “We hebben honderden kilometer nieuwe snelwegen nodig en de tijd dringt."
Van 40 naar 900 km Poolse autosnelwegen in 2013
En dat er haast bij is, komt omdat Polen, samen met Oekraïne, in 2012 het volgende EK voetbal organiseert. Een unieke gelegenheid voor dit land, met zijn veertig miljoen inwoners, om de wereld te laten zien dat het de afgelopen jaren een enorme vooruitgang heeft weten te verwezenlijken. Binnen de Europese Unie is Polen een van de zeer weinige landen die tijdens de economische crisis geen recessie hebben gekend en evenmin gebukt gaan onder een fors begrotingstekort. De beurs van Warschau is, na enig aarzelen van beleggers, uitgegroeid tot een van de financiële markten in Europa die zeer in trek zijn vanwege de stabiliteit.
En dat terwijl Polen op het moment dat het land toetrad tot de Europese Unie, niet meer dan ongeveer 40 km aan snelwegen bezat en dit getal tot 2013 zou moeten stijgen naar 900. De Poolse regering is verder van plan om meer dan 4.000 km nieuwe autosnelwegen aan te leggen en 2.000 bestaande trajecten te moderniseren.
De Chinese COEG-Groep is in het kader van die hele serie aanbestedingen halverwege 2009 gaan meespelen. Het gaat om een van de grootste Aziatische ondernemingen, een ware motor voor de expansie van Chinese openbare werken en de bouw in buurlanden. “Hun aanbod lag 40% lager dan de ramingen en daarmee een flink eind voor op de concurrentie”, legt Martin Hadaj uit.
Ontsnappen aan de vloek van de voortdurende corruptie
Op de bouwplaats verraadt niets de aanwezigheid van COEG, in tegenstelling tot wat we in de omgeving kunnen zien, waar de vlaggen met logo's van bedrijven volop wapperen: hier zijn de gele bulldozers wel degelijk Pools, net als de logo’s van de onderaannemers. “Er is geen enkele Chinese machine op de bouwplaats te zien, net zo min als Chinese arbeiders. De bewoners van deze streek waren hier zeer beducht voor”, merkt Pavel Osovski op, een adviseur uit Warschau die samenwerkt met het Chinese bedrijf. Volgens hem komen de Chinese ingenieurs maar af en toe op de Poolse bouwplaats kijken om het werk te controleren.
Nu zeggen de Poolse deskundigen, als ze het hebben over de komst van de Chinezen op de markt, dat die voornamelijk als katalysator heeft gewerkt en het hervormingsproces voor het systeem van aanbestedingen heeft versneld. “Vroeger waren er maar zo’n twintig spelers op de Poolse markt voor openbare werken. Nu zijn het er 200”, bevestigt Hadaj, die erop wijst dat dankzij dit systeem de kosten voor de aanleg van een kilometer autosnelweg in enkele jaren met een derde is gedaald.
Het vooruitzicht van de opkomst van Chinese bouwbedrijven op de markt heeft in Praag wel voor enige turbulentie gezorgd, terwijl de komst van de Chinezen vooral goed is ontvangen in de politieke wereld. Vít Bárta, de Tsjechische minister van Transport, is bijvoorbeeld van mening dat de situatie in Polen, ondanks het feit dat de resultaten nog niet volledig bekend zijn, een bron van inspiratie kan zijn. Het beroep dat wordt gedaan op Chinese bedrijven biedt inderdaad een mogelijkheid om te ontsnappen aan de vloek van de voortdurende corruptie waarmee de aanleg van autosnelwegen in de Republiek Tsjechië is omgeven.
De komst van de Chinezen op de markt voor openbare werken gaat echter ook met risico’s gepaard. De lage prijzen die de Chinese bedrijven hanteren kunnen vooral worden verklaard door de financiële – en politieke – steun die ze van Peking ontvangen. De Chinese overheid controleert feitelijk alle bedrijven in de sector en zou hun expansie zo ver mogelijk over Europa willen uitbreiden.
