Nieuws Oostelijk Partnerschap

Moskou dwarsboomt EU in oud-sovjetstaten

Rusland zet zijn oude satellietstaten steeds meer onder druk om zich aan te sluiten bij de Euraziatische Unie. Litouwen, dat actief toenadering tot de EU zoekt, heeft daar het meeste onder te lijden.

Gepubliceerd op 25 september 2013 om 11:23

Het gesteggel over de douanerechten tussen Moskou en Litouwen maakt deel uit van een groter machtsspel, waarbij het Kremlin erop uit is om het Oostelijk Partnerschapsbeleid van de Europese Unie te dwarsbomen. Oekraïne, Wit-Rusland, Moldavië, Azerbeidzjan, Georgië en Armenië worden gedwongen hun ouvertures richting Europa op te geven, zodat deze landen zich opnieuw de heerschappij van Moskou moeten laten welgevallen via de zogenoemde Euraziatische (douane-)unie.

Litouwen is echter als de huidige voorzitter van de EU van plan om bij de EU-top in Vilnius gastheer te spelen bij de ondertekening van vrijhandelsakkoorden met staten van het Oostelijk Partnerschap (met uitzondering van Wit-Rusland, dat al onderdeel is van de Euraziatische douane-unie). Litouwen heeft de deze staten zeer actief verdedigd, door de aandacht van de EU te vestigen op de druk die het Kremlin op deze staten uitoefent via douane-oorlogen en andere soortgelijke chantage.

Geopolitiek getouwtrek

De hele maand september zijn auto's met Litouwse nummerborden bij de Litouws-Russische grens het doelwit geweest van douaneprocedures van de ergerlijkste soort; vanaf 11 september is een dergelijke behandeling ten deel gevallen aan een ieder die heeft geprobeerd Litouwse goederen in Rusland te importeren. Deze week kondigde Rusland striktere kwaliteitseisen aan voor melkproducten van Litouwse oorsprong. Dit leidt uiteraard tot economische verliezen voor Litouwse transportbedrijven en exporteurs. Als dit geen Russische sancties zijn wegens de bescherming van de “oostelijke partnerschap”-staten, wat dan wel?

Hoe staat het er nu voor bij al dit geopolitieke getouwtrek? President Poetin is er al snel in geslaagd Armenië binnen een door het Kremlin gecontroleerde douane-unie te trekken. Het gevolg daarvan is dat Armenië in Vilnius geen contracten met de EU zal ondertekenen. Nu Armenië is bezweken, zal Azerbeidzjan het volgende land zijn dat het vuur na aan de schenen zal worden gelegd. Er wordt gespeculeerd of Poetin nu stappen zal zetten in het conflict tussen Armenië en Azerbeidzjan over Nagorny-Karabach; die zouden zich wel eens niet kunnen beperken tot douane-aangelegenheden.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Chantage van het Kremlin

[[Ondanks de enorme druk houdt Oekraïne voorlopig de rug recht]], door niet voor de chantage van het Kremlin te zwichten. De Oekraïense regering heeft al haar goedkeuring gegeven aan een ontwerp-associatieverdrag met de EU. Het is de bedoeling dit verdrag in Vilnius te ondertekenen. Nog meedogenlozere dreigingen werden over Moldavië uitgestort. Volgens de Russische vicepremier zou Moldavië – als het Europese aspiraties blijft koesteren – wel eens de controle over Trans-Dnjestrië kunnen verliezen en met een koude winter te maken kunnen krijgen, d.w.z. zijn energieaanvoer kunnen kwijtraken. Moldavië was er niet van onder de indruk.

Het lijkt erop dat de EU op het punt staat de strijd in de Kaukasus te verliezen (of al heeft verloren); maar ten noorden van de Zwarte Zee heeft de druk van het Kremlin eerder het tegenovergestelde effect gehad en Oekraïne, Moldavië en de EU tot nauwere – en snellere – samenwerking aangezet.

Standpunt

Chantage en goede zaken

“Het Kremlin is een economische oorlog tegen Litouwen begonnen. Of kan ik beter zeggen een terreurcampagne?”, schrijft de Litouwse journalist Valentinas Mité in Delfi:

Onze vrachtwagens, vol met bederfelijke waren, worden tegengehouden aan de grens met de Russische enclave Kaliningrad. De Litouwse zakenmensen lijden miljoenen verlies. De vrachtwagens worden zó nauwkeurig onderzocht dat het absurd lijkt. Moskou wil het brutale Litouwen zijn woede tonen. Met andere woorden: een buurland moet óf een onderworpene, óf een vijand zijn – “ili rab, ili vrag”, in het Russisch. […] Kom, Litouwers: in dezelfde groep als de Oekraïeners en de Moldaviërs! De Oekraïeners vergiftigen ons met hun chocolade, de Moldaviërs met hun wijn. Vijanden. Vijanden overal. Vooral diegenen die azen op een plekje in de EU.

Op Slate.com geeft redacteur Anne Applebaum een verklaring voor de houding van Moskou:

Als Europa associatieverdragen heeft uitgewerkt met Armenië, Oekraïne en Moldavië, is er geen enkele reden om aan te nemen dat soortgelijke afspraken met Rusland niet zouden kunnen volgen. Maar de Russische elites, onder leiding van president Poetin, handelen niet in het belang van Rusland. Zij handelen uit eigen belang. Op dit moment zijn zij ervan overtuigd dat het economisch nationalisme en de taal van het neo-imperialisme hun de steun van het volk zullen opleveren, en zo mogelijk ook veel geld.

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp