De wereld kan nog niet zonder Europa

Door de crisis van de euro en de eeuwige politieke verdeeldheid tussen Europeanen is de positie van het Oude continent op het internationale toneel verzwakt. Het is tijd om in te grijpen, is de mening van Moisés Naim. Er zijn namelijk geen betere alternatieven voorhanden: Amerikaanse dominantie, Chinees communisme of Russisch autoritarisme.

Gepubliceerd op 20 december 2010 om 11:37

Voorheen werd de spot gedreven met de logheid van Brussel. Nu is het voorspellen van de toenemende onbeduidende rol van Europa op het wereldtoneel net zo gebruikelijk geworden. Over een aantal decennia zal het gewicht van de Europese economieën wereldwijd van de huidige 20 procent zijn gedaald naar minder dan 10 procent. De besluiten van de Europese Unie roepen nauwelijks bewondering op, en terecht.

Tijdens mijn recente bezoeken aan Brussel is dit beeld bevestigd: de Europese integratie lijkt vandaag de dag meer op een programma voor werkgelegenheid bij de overheid voor de middenklasse in Europa dan op een idee waarin hoop ligt en waarmee een beroep wordt gedaan op de beste energie in de regio.

Het geduld van de Duitsers is op

Het onvermogen van de Europese Unie om de economische crisis te bezweren, is slechts een symptoom van een onderliggend probleem van leiderschap. Waarom zijn Europese landen harder en langer getroffen door de wereldwijde crisis dan andere landen? De crisis in Ierland heeft het pessimisme nog versterkt. Zo schrijft Gideon Rachman in de Financial Times: “Zoals de zaken er nu voor staan, durf ik te wedden dat de gemeenschappelijke munt gaat verdwijnen en Duitsland zich zal ontpoppen tot de beul van de euro”. Volgens Rachman is het geduld van de Duitsers na alle opeenvolgende financiële crises op aan het raken en zullen zij uiteindelijk de mening zijn toegedaan dat zij een hoge prijs hebben moeten betalen, terwijl de andere landen niet tegen de omstandigheden waren opgewassen. Als gevolg daarvan zal “Duitsland worden bevrijd van zijn historische verplichting om Europa te helpen opbouwen”.

Natuurlijk zal de ineenstorting van het Europees Monetair Stelsel een zware slag betekenen voor het project van een Verenigd Europa, en zal het continent deze slag misschien niet eens te boven kunnen komen. Dat zou slecht zijn voor Europa, zo veel is zeker. Wat minder zeker is, is dat de afwezigheid van een invloedrijk en geïntegreerd Europa een groot verlies zou betekenen voor de rest van de wereld. Europa draagt in de rest van de wereld waarden uit en stelt voorbeelden, die de waarden en voorbeelden van alle andere regio’s overstijgen.

Nieuwsbrief in het Nederlands

De Chinese communistische partij? Het Rusland van Poetin? Of Europa?

Door het economische en politieke verval verliest de positieve invloed van Europa aan terrein. De twee afschuwelijke conflicten uit de 20e eeuw hebben Europa tot lering gestrekt, en oorlogen zijn voor dit continent sindsdien uit den boze. Door deze houding wordt Europa echter geminacht door landen die geen onderscheid weten te maken tussen pacifisme en zwakte. Maar een wereld waarin een bepaalde mogendheid oorlogen vermijdt met het risico het bij het verkeerde eind te hebben, is nog altijd meer waard dan een wereld waarin sterke landen 'preventieve oorlogen' ontketenen, zonder zich af te vragen of zij hiermee al dan geen vergissing begaan. Als de regering in uw land rechten begint te schenden, overgaat tot foltering, tegenstanders laat verdwijnen en journalisten gevangenneemt, aan wie binnen de internationale gemeenschap zou u dan het liefst het laatste woord willen geven? Aan de Chinese communistische partij? Het Rusland van Poetin? Of aan Europa?

Terwijl in de Verenigde Staten de meest onrechtvaardige herverdeling van rijkdom sinds meer dan honderd jaar wordt getolereerd, en in Rusland en China nieuwe rijken het daglicht zien die onvoorstelbare vermogens opstapelen, blijft Europa allergisch voor ongelijkheid. Wat ziet u liever? Een wereld waarin 1 procent van de bevolking zich 95 procent van de rijkdom toe-eigent, en waarin een arme en uitgesloten massa twist over de resterende 5 procent? Of een wereld waarin een grote middenklasse de boventoon voert, die een stijgende lijn vertoont en politieke macht uitoefent?

Het meest ambitieuze project ooit

Europa vertegenwoordigt dit tweede scenario. We weten dat het Europese sociale model het beste ter wereld is, en we weten ook dat het in veel landen niet haalbaar is. Maar een model waarin miljoenen mensen het zonder gezondheidszorg moeten stellen, of aan hun lot worden overgelaten wanneer zij hun baan verliezen of met pensioen gaan, is evenmin haalbaar of het overnemen waard. Europese ontwikkelingshulp is doorgaans inefficiënt. Maar voor de allerarmsten is niemand vrijgeviger dan de Europeanen.

Door de globalisering moet voor steeds meer problemen gecoördineerd worden opgetreden. Landen moeten de handen ineenslaan. De Europese ervaring van collectief bestuur is het meest ambitieuze project dat de mensheid ooit op touw heeft gezet. Als het een dode letter blijkt, zullen veel landen de moed opgeven en lange tijd geen initiatief ontplooien voor iets soortgelijks. We kunnen ons de luxe van een dergelijk tijdverlies echter niet veroorloven. Ik weet niet of de Europese integratie de onmetelijke belemmeringen die op haar weg liggen, zal weten weg te nemen. Maar ik weet wel dat wanneer dit project schipbreuk lijdt, het een fiasco voor de hele wereld wordt.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp