Kies een taal
Het moge duidelijk zijn dat de wegen van de Europeanen en Amerikanen zich in Afghanistan scheiden. De huidige vorm van de NAVO staat de ontwikkeling van de organisatie in de weg en zou grondig hervormd moeten worden. Het grootste nadeel is het gebrek aan een duidelijk aanwezige gemeenschappelijke dreiging die de vereniging van Amerika en Europa bestaansrecht zou geven, net als ten tijde van de Koude Oorlog.
Tegenwoordig zouden de bondgenoten hun samenwerking kunnen baseren op een gemeenschappelijke visie over een wereldorde waarin de Amerikanen door middel van de NAVO de westerse wereld zouden kunnen beheersen door die te voorzien van veiligheid. De oorlogen in Irak en Afghanistan hebben echter de zwakke plek in de Amerikaanse strategie aan het licht gebracht. Die strategie bestaat uit de eenzijdige inzet van de alliantie als wapenstok van het Westen in de wereldoorlog tegen het moslimterrorisme, een oorlog die de NAVO een nieuw elan had moeten geven.
Een ‘welwillende hegemonie’ van Europa
De steeds verdergaande ‘vereuropanisering’ van de NAVO, die gelijke tred houdt met de militaire emancipatie van de Europese Unie, zou een oplossing kunnen betekenen voor dit belangenconflict tussen de bondgenoten. De ruimte die een terugtreding van de Amerikanen zou creëren, zou benut kunnen worden voor de ontwikkeling van een ‘welwillende hegemonie’ van Europa, dat zijn potentieel zou kunnen inzetten voor de vrede en een nieuwe morele wereldorde, op gelijke voet met de Verenigde Staten.
Zoals de militaire samenwerking tussen Frankrijk en Groot-Brittannië al aantoonde, wint deze visie in Europa terrein. Maar dat het scenario waarin de Verenigde Staten zich uit de NAVO terugtrekken, werkelijkheid zal worden, is nu nog zeer onwaarschijnlijk. Terugtrekking zou een klap betekenen voor de wereldsuprematie van de Verenigde Staten, schadelijk zijn voor het mondiale evenwicht en gevaarlijk zijn voor Europa dat tijd nodig heeft om een militaire pijler op te bouwen om zijn rol van wereldleider uit te kunnen voeren.
Op dit moment berust het Amerikaanse wereldleiderschap op twee pijlers, Europa en Japan. Beide landen zijn afhankelijk van de Amerikaanse economie, een afhankelijkheid die maar al te goed geïllustreerd en pijnlijk duidelijk werd tijdens de afgelopen bankencrisis. Bovendien genieten zowel de Europese Unie als Japan militaire bescherming van de Verenigde Staten, wat Washington de macht geeft zachte dwang uit te oefenen op de besluitvormingsprocessen van zijn protegés, vooral door afwisselend te dreigen met of het Chinese of het Russische gevaar.
Iedere poging tot militaire emancipatie wordt in Japan onmogelijk gemaakt door artikel 9 van de Japanse grondwet. Die verbiedt het inzetten van geweld als oplossing voor internationale conflicten en de invoering van een gewapende strijdkracht. Een eventuele wens van de Europese Unie om militair autonoom te worden wordt de kop ingedrukt door de structuur van de NAVO zelf, die door de Verenigde Staten gedomineerd wordt.
Besluiteloos zonder leger en gemeenschappelijk defensiebeleid
Zolang de NAVO in zijn huidige vorm blijft bestaan en zolang de Europese Unie in militair opzicht versnipperd blijft, kan de Unie geen partnerpositie ambiëren voor noch Amerika, noch Rusland, en al helemaal niet voor China. Want nog steeds maakt militaire slagkracht integraal deel uit van het buitenlandbeleid van Washington en het Kremlin, maar helaas niet van Brussel. Het is eigenlijk frappant om te zien hoe Rusland, dat economisch veel zwakker is dan de Europese Unie, door niet meer te doen dan gewag te maken van hun militaire mogelijkheden en nucleaire arsenaal erin slaagt diplomatiek tegenwicht te bieden aan Brussel.
Zonder leger en zonder een gemeenschappelijk defensiebeleid zal de Europese Unie diplomatiek besluiteloos blijven zwalken tussen de Verenigde Staten en Rusland en als een drenkeling ten onder gaan. Zolang deze status duurt, zullen de landen (zoals Polen) beschermers buiten het Oude Continent blijven zoeken.
Een militaire emancipatie van Europa, en de oprichting van een leger die de ‘Europese hegemonie’ zouden steunen, zouden voor een nieuwe indeling van de Westerse wereld zorgen, in twee mogendheden die over vergelijkbare macht beschikken. De Westerse beschaving waarbij de Amerikaanse macht in evenwicht zou worden gebracht door de Europese Unie, zou op die manier alle kans krijgen om zijn plaats in de strijd om het wereldleiderschap te behouden.
