Nieuws Tien gedachten over Europa | 10

Een multiculturele renaissance

In een brief aan haar zoon schrijft Loretta Napoleoni dat de multiculturele samenleving die het nieuwe Europa vormt, uiteindelijk een sociaaleconomisch paradigma zal creëren dat het einde inluidt van de verdorven oude orde, die de energie van het continent ondergraaft.

Gepubliceerd op 1 januari 2011 om 23:00

Lieve Julian,

Volgend jaar word je 18 en doe je eindexamen, dat zul je vast spannend, maar waarschijnlijk ook eng vinden. De gemiddelde Europese tiener ziet de toekomst tegelijkertijd avontuurlijk en somber in. Werkloosheid, torenhoge schulden, monetaire rampscenario’s en een gebrek aan carrièreperspectieven vertroebelen het zicht.

35 jaar geleden stond een andere generatie schoolverlaters – jouw ouders – een soortgelijke spannende, maar sombere toekomst te wachten. Deze generatie groeide op in de schaduw van nucleaire vernietiging en terrorisme en moest de strijd aanbinden met hoge inflatie en werkloosheid. Niettemin zette zij ook een seksuele revolutie in gang en omarmde zij het communisme en het anticonformisme.

In de jaren zeventig van de vorige eeuw ging deze generatie ook de straat op om te protesteren tegen de regering en onderwijshervormingen, omdat het onderwijssysteem als ouderwets en elitair werd gezien. Deze generatie eiste gratis toegang tot de universiteit op een continent dat tevens aan de rand van politieke ineenstorting stond. Toen viel het IJzeren Gordijn, verwezenlijkte Duitsland de lang gekoesterde droom van hereniging en kwam Europa zelfs de energiecrisis te boven. Halverwege de jaren tachtig begonnen de Europese economieën weer te groeien en brak er een schijnbaar lange periode van stabiliteit aan. Maar uiteindelijk bleek dit alles één grote illusie.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Vrijwel iedereen, zowel politici als bankiers, misbruikte het voorzichtige herstel dat er was, profiteerde van deregulering en offshoring, verplaatste de werkgelegenheid naar het buitenland en zette de bijl in wat er nog van de welvaartsstaat over was. In slechts één generatie werden de inkomensverschillen weer net zo groot als tijdens de periode tussen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog, waarmee een voedingsbodem ontstond voor een nieuwe grote crisis, dit keer in Europa zelf.

Wat ging er mis? Ons diepgewortelde verlangen om deel uit te maken van een elite, om anders te zijn, om rijk en machtig te zijn, om een imperium te bouwen. Een doel dat alle middelen heiligt. Europeanen zullen altijd de nakomelingen blijven van Machiavelli: zij zitten vast in een historische achtbaan die kan leiden tot omverwerping van een monarchie zoals tijdens de Franse Revolutie, maar luttele jaren later ook van de keizer Napoleon Bonaparte. Wij zullen altijd gevangen blijven in onze eigen tegenstellingen. Wij mijden gelijkheid, maar juichen tegelijkertijd de democratie toe. Wij ontwikkelen ons niet, maar falen. En toch gloort er hoop.

De nieuwe generatie tieners is de eerste die geboren is in de multiculturele samenleving binnen het Verenigde Europa, een maatschappij waar niet meer alleen maar Europeanen wonen. De multiculturele samenleving zou wel eens onze redding kunnen worden die ons bevrijdt uit het keurslijf van onze geschiedenis, en het oude continent naar een omgeving stuwt waarin andere etnische groepen, die misschien minder ontwikkeld zijn dan wij, maar ook minder cynisch en positiever zijn ingesteld, in grote mate de toekomst gaan bepalen.

Toen ik onlangs naar de studentendemonstraties op Parliament Square in Londen keek, zag ik een nieuw Groot-Brittannië en een nieuw Europa. Nooit eerder hebben er in dit land dergelijke protesten plaatsgevonden, misschien alleen toen Thatcher de poll tax [een vlakke belasting geheven op elke burger van een regio met het oog op het inzamelen van geld voor de overhead, red.] wilde invoeren, maar die hadden destijds een financiële reden en beoogden geen gelijkheid.

Het nieuwe bloed van de kinderen van immigranten is zowel de motor van protest in diverse landen en de bouwsteen van solidariteit tussen de Europese jongeren. Tieners zijn ook op hun hoede voor de toekomst, maar tegelijkertijd vastbesloten de geschiedenis zich niet te laten herhalen. Zij hebben dan ook een ander Europa voor ogen. Het internet geeft vleugels aan hun solidariteit, een internationaal plein dat hen verbindt met WikiLeaks, Porto Alegre en alle andere initiatieven om onze wereld te veranderen.

Ik wou dat ik weer jong was om die tocht samen met jou te maken, om de ervaring van het opnieuw vormgeven aan een continent met je te delen. Mijn generatie had dezelfde dromen, maar is er niet in geslaagd deze te verwezenlijken. Wij groeiden op en vormden weer oude en nieuwe elites. En daarom zijn corruptie, ongelijkheid en criminaliteit aan de orde van de dag, en worden wij bestuurd door onbekwame leiders en voeren roddelbladen ons artikelen die we niet willen lezen of horen. Zul jij slagen waar wij steken hebben laten vallen?

Ik denk het wel, want eindelijk heeft er een verschuiving plaatsgevonden in het sociaal-culturele paradigma van Europa, en de huidige leiders vertegenwoordigen deze verschuiving niet. Wanneer jouw generatie aan de macht komt, zal het politieke paradigma onvermijdelijk veranderen.

Europeanen zullen geen ontdekkingsreizigers meer zijn, zij zullen niet meer over onbekende zeeën varen om andermans schatten te stelen, zij zullen niet meer de hoogste bergen beklimmen om vlaggen neer te zetten, en evenmin naar het westen of oosten kijken om te besluiten wat zij moeten denken en hoe zij internationaal moeten handelen. Zij zullen juist een nieuwe multiculturele benadering nastreven van een continent dat nieuw leven is ingeblazen en nieuwe economische, sociale en politieke formules toepast. Dat is het Europa waarvan ik droom voor jou en het Europa waartoe ik wil behoren.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp