Kies een taal
Gewapende, in het zwart geklede mannen surveilleren een bank in de Brīvības iela, de hoofdweg in Riga. De nationale held, Lāčplēsis, bijgenaamd de berendoder, kijkt met stoïcijnse kalmte toe vanaf het vrijheidsbeeld, waaronder de oorlogskreet “Tevzemei un Brivibai” [“Voor het vaderland en voor de vrijheid”] van onze Letse buren gegraveerd staat. Slechts 20 procent van de Letten is ervan overtuigd dat het tijdperk dat op 1 januari aanvangt met de invoering van de euro, voor vaderland en vrijheid zal zorgen. Ze denken eerder het tegendeel. Mannen in zwarte kleren dragen europakketjes naar de bank.
Sinds ’s ochtends 10 december zijn er 302 verkooppunten geopend waar deze 800.000 europakketjes ter waarde van 10 lats [14,23 euro] gekocht kunnen worden. De mensen draaien in hun handen de euromunten rond waarop een mooie vrouw staat afgebeeld in kledendracht. Moeten we nu blij zijn of niet? We weten het niet. Iedere burger mag 5 europakketjes kopen.
De mensen die begin november in de rij stonden om de laatste 500.000 munten van 1 lats te kopen, waren vervuld met melancholie. Op de ene kant van de munten stond 1 lats en op de andere kant 1,42 euro, de officiële wisselkoers. “Deze beelden van Letland, die kunnen nu wel de prullenbak in”, treurt Marta, een verkoopster van kitscherige souvenirs.
Bang voor prijsstijgingen
Zinaida en Aida, verkoopsters in de winkel Salacgrīva, zijn blij als Estse journalisten hun laten zien waar de euro’s op lijken. Hoewel de prijzen van alle producten in de winkel ook in euro’s zijn weergeven, zijn ze nogal in de war. Hoe is het mogelijk om vanaf 1 januari zowel in lats als in euro’s te rekenen? Hoe kan al dat geld opgeborgen worden in eenzelfde kassala?
Zinaida en Aida zijn vooral bang voor stijgende prijzen. Ze denken dat dat onvermijdelijk is ondanks de toezegging van een “eerlijke overgang naar de euro”, een belofte die op duizenden winkeldeuren van het land is afgebeeld.
Een goed voorbeeld is de prijs van een kop koffie, die in de krantenkiosken voor 1 lat wordt verkocht. Je hoeft niet heel slim te zijn om te raden dat dit kopje koffie voor het gemak van de klanten binnenkort zal worden afgerond naar 1,50 euro. [[Bij de controle van 7.599 producten heeft de Letse consumentenbond al 3.000 fouten ontdekt van prijzen die niet goed zijn omgerekend in euro’s]].
Tegen deze achtergrond van verwarring en algemene misvattingen lijkt Arina Andreičika, hoofd van het bureau dat verantwoordelijk is voor de invoering van de euro op het ministerie van Financiën, niet uit haar doen te zijn door het lage percentage Letten dat vóór de euro is. Het ministerie beschikt namelijk over een ander onderzoek waaruit blijkt dat de helft van de bevolking voorstander van de eenheidsmunt is en dat dit aandeel blijft groeien.
“Laat de euro maar komen!”
Volgens dit onderzoek is er veel werk verzet en is dit ook te danken aan de hulp van Estland [waar de invoering van de euro in 2011 plaatsvond]. Om te bewijzen dat Esland en Letland een gemeenschappelijke voorliefde voor de euro hebben, staat er voor 2 januari 2014 een ontmoeting gepland tussen de presidenten van beide landen in het drieduizend inwoners tellend stadje Rūjiena. Samen gaan ze daar euro’s uit een geldautomaat pinnen.
Niina en Ella zijn twee vriendinnen die elkaar iedere dag ontmoeten in een krantenkiosk waar chebureki [vleespasteitjes in deeg ] worden verkocht. De een gaat ernaar toe als klant, de ander werkt er. Wat hen bindt is hun enthousiasme voor de euro. “Laat de euro maar komen!”, zeggen ze tegelijk. “Maar als hij er eenmaal is, moeten we wel dezelfde salarissen en prijzen behouden als in normale landen zoals bijvoorbeeld in Duitsland!”
