De grote teleurstelling

De Bulgaarse president Guéorgui Parvanov heeft getracht bij de heersende somberheid toch enig enthousiasme te laten doorklinken in zijn wensen voor 2011: hij verklaarde zich voorstander van het nastreven van nationale doelstellingen, over de grenzen van mandaten en politieke partijen heen. Het ontbrak er hooguit nog aan dat hij een ambitie definieerde, om burgers eraan te helpen herinneren dat zijn dubbele mandaat dit jaar afloopt. Toch bleef de oproep van de president nietszeggend, omdat hij niet verder kwam dan onze oren te martelen met dezelfde holle frasen en onderwerpen als de afgelopen tien jaar.

Na de toetreding van Bulgarije tot de NAVO [in 2004, red.] en tot de Europese Unie [in 2007, red.] ontbreekt het ons land absoluut aan belangrijke nationale onderwerpen: doelen waarmee de Bulgaarse samenleving kan worden gemobiliseerd rond de hoop dat er eindelijk eens een einde komt aan deze schandelijke overgangsfase, die wordt beschouwd als een aanhoudende crisis. De illusie dat de welvarende en beter bestuurde lidstaten van de EU ons zouden gaan helpen om weer op het rechte pad te komen, was vorig jaar nog volop aanwezig toen Bulgarije verwachtte te worden toegelaten tot de eurozone en tot de Schengenruimte voor vrij verkeer. Begin 2010 kregen we wat de euro betreft de kous op de kop en aan het eind van het jaar werd ons ook de toegang tot Schengen geweigerd. Dus wat gaan we nu doen?

Een gespierd lichaam met een leeg hoofd

Voor de eerste keer in deze lange overgangsfase begint ons land aan een nieuw jaar zonder te weten waar het heen gaat. Bulgarije blijft het begrotingstekort bestrijden in het streven om het terug te dringen tot minder dan drie procent van het bbp – een van de voornaamste eisen van de eurozone. Bulgarije zou dat zelfs voor elkaar kunnen krijgen als de regering stopt met het subsidiëren van het gezondheidssysteem, het onderwijs, onderzoek en ... de armen. Bulgarije zou dan het enige land zijn dat zich kan melden bij het eerste ‘Europese semester’ [het nieuwe Europese instrument voor begrotingsdiscipline dat de EU in staat stelt toezicht te houden op de begrotingen van de EU-lidstaten, red.] met een begroting op maat voor politie, het leger, de inlichtingendiensten en de rechters. Maar dan ook voor niets anders. Dan zou ons land worden beschouwd als een soort bezienswaardigheid op de begrotingsscanner: een zeer gespierd lichaam met daarop een leeg hoofd, hetgeen overeenkomt met het beeld van zijn politieke elite.

Wat Schengen betreft is de Bulgaarse regering van plan tot aan het einde te blijven geloven in de illusie, ondanks het veto dat werd opgelegd door de twee grootste vrienden van premier Boyko Borisov in de EU: de Franse president Nicolas Sarkozy en de Duitse bondskanselier Angela Merkel. Hoop sterft altijd als laatste.

Bulgarije blijft tot maart dit jaar ‘de technische voorwaarden naleven’ en tot september doen alsof politieke en humanitaire obstakels uit de weg worden geruimd. De technische voorwaarden komen er in het kort op neer dat er massaal technologie voor bewaking en grenscontrole wordt gekocht in West-Europa, en wel met de middelen die diezelfde westerse landen eerder hebben verstrekt. Dus dat zal niet zo'n probleem opleveren.

Illegale praktijken

Het is veel lastiger om te voldoen aan de overige voorwaarden, die op het allerlaatste moment nog door Frankrijk en Duitsland werden toegevoegd. Het gaat er dan om de topmannen van de georganiseerde misdaad in Bulgarije op te pakken en achter de tralies te zetten. Dat zijn de mannen die verantwoordelijk zijn voor de organisatie van de grensoverschrijdende illegale handel in sigaretten en alcohol, wapens, drugs en illegale immigranten. In de gevangenis zouden ze moeten worden verenigd met de huidige en voormalige hoge functionarissen (onder wie onder andere ook ‘collega's’ van de vroegere politieman Borisov), die zich schuldig hebben gemaakt aan het feit dat ze hun ogen voor deze illegale praktijken hebben gesloten of er zelfs aan hebben meegewerkt.

Net als in andere jaren zal de Europese Commissie zich op twee momenten over deze criteria uitspreken, te weten in een tussenrapport in februari en in haar jaarverslag in juli. In september laat de Raad Justitie en Binnenlandse Zaken (JBZ) weten of zij de conclusies van de Commissie al dan niet onderschrijft. En net als de afgelopen vier jaar zal deze raad ongetwijfeld instemmen met deze conclusies.

Op dat moment zal premier Borisov besluiten om zich terug te trekken uit Schengen, tenzij hij tussen nu en dat moment zou worden gegrepen door de nobele ambitie om de criminelen op te pakken en naar de gevangenis te sturen, inclusief de mensen die beweren dat ze zijn vrienden zijn. Hij zou niet alleen genoegen moeten nemen met het oppakken van deze criminelen, maar ook openbaar moeten maken dat ze samenzweren met de macht, en wel op deze drie terreinen: de uitvoerende, wetgevende en rechterlijke macht. Dan pas zullen deze misdadigers werkelijk kunnen worden berecht en veroordeeld.

Toch is het niet erg waarschijnlijk dat de huidige regering aangespoord wordt door een dergelijk nobel streven, en dus zouden we vanaf het begin al een streep moeten zetten door Schengen. Wat rest ons dan nog als doel voor 2011? Eigenlijk niet zoveel. Tenzij we de woorden van president Parvanov letterlijk nemen en proberen onszelf ervan te overtuigen dat ons leven eigenlijk zo slecht nog niet is en dat ons land heus niet "de somberste plek op aarde" is. [Het Britse weekblad The Economist zette Bulgarije onlangs op de laatste plaats van een wereldranglijst die was samengesteld aan de hand van de relatie tussen het gemiddelde inkomen en het geluk van burgers, red.].

Criminaliteit

Een cadeau voor de maffia

Het uitstel van toetreding tot de Schengenzone van Bulgarije en Roemenië is het "mooiste cadeau" dat de Franse president Nicolas Sarkozy kan geven aan de maffia in deze beide landen, aldus Sega. "Er zijn groepen die liever zouden zien dat Bulgarije en Roemenië in de periferie van de Europese Unie blijven, in een soort grijze zone, en dat zijn natuurlijk de vertegenwoordigers van de georganiseerde misdaad. Door de kwestie Schengen aan hun levendige activiteiten te koppelen, biedt de Franse president hen een uitstekende motief om te blijven strijden tegen de Europese integratie. Hoe actiever ze blijven, des te kleiner is de kans dat de twee landen kunnen voldoen aan de voorwaarden die Brussel stelt. Corruptie verdraagt het daglicht niet, terwijl europeanisering van nationale grenzen hen juist in de schijnwerpers van alle lidstaten van de EU zou plaatsen, inclusief die van Frankrijk".