Hoe Cameron van Juncker kan afkomen

In een vorig artikel berichtte ik over hoe de Britse premier David Cameron heeft geprobeerd de benoeming door de Europese Raad van de Luxemburger Jean-Claude Juncker als voorzitter van de Europese Commissie te blokkeren.

Cameron lijkt niets van zijn fouten te hebben geleerd. In december 2011 dreigde hij zich te verzetten tegen het fiscale pact als er geen concessies aan het Verenigd Koninkrijk zouden worden gedaan. Het resultaat? Het merendeel van de landen besloot hem te negeren en door te gaan door het verdrag buiten de Europese instellingen om te tekenen, dat wil zeggen als een intergouvernementeel akkoord, waardoor de mogelijkheid van een Brits veto werd voorkomen.

Nu begaat hij dezelfde fout door de benoeming van Juncker te blokkeren en hard op te zeggen (publiekelijk dus) dat hij geen vetorecht heeft (voor de nominatie is slechts een gekwalificeerde meerderheid nodig, geen unanimiteit). Maar dat is nog niet alles: zijn onderhandelingspositie in het Europees Parlement is verzwakt door het vertrek van zijn partij uit de Europese Volkspartij. De Britse pers meldt dat Angela Merkel, ondanks de vele pogingen van Cameron, al heeft laten weten zich niet door hem voor het blok te laten zetten. Zij heeft al lang geleden aangegeven dat zij op Juncker zou stemmen als zijn partij de grootste zou worden tijdens de Europese verkiezingen en dat blijft zo.

Cameron insinueert dat de benoeming van Juncker, een bij de Britse ‘Tories’ gehate federalist, de aanleiding zou kunnen worden voor het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU. Of dat bluf is, doet er weinig aan toe. Als het dreigement echt is, dan kan niet worden uitgesloten dat het Verenigd Koninkrijk, waarvan het EU-lidmaatschap slijtageplekken begint te vertonen, deze aanleiding als voorwendsel zal gebruiken om uit de EU te stappen. Als het niet om deze reden zal zijn, dan wordt er wel een andere gevonden, zeggen de meeste regeringsleiders. Waarom zouden zij zich weer laten chanteren? [[Wat zal de volgende mallotige eis van Cameron zijn?]]

Buigen voor het dreigement van Cameron betekent immers dat het Europese Parlement, dat heeft toegezegd dat de kandidaat met de meeste stemmen tijdens de Europese verkiezingen de volgende voorzitter van de Commissie zou worden, zijn geloofwaardigheid zou verliezen. Alsof Merkel zomaar het Europees Parlement zou vernederen om de eurosceptische Britten een plezier te doen. Dat zou het toppunt zijn.

Een advies voor Cameron

Hoewel ik niet bijzonder veel sympathie voor Cameron heb, wil ik hem toch een advies geven. Als hij van Juncker af wil, dan is dat heel simpel. Hij moet zijn benoeming [voor het voorzitterschap, red.] bij de Europese Raad en daarna voor het Europese Parlement goedkeuren. Hij kan het zelfs proberen te organiseren met de andere leden van de conservatieve eurosceptische partij, de Polen en de Tsjechen. Daarna kan hij het gerucht verspreiden dat Juncker schandelijke beloftes heeft gedaan over de beperking van het vrije verkeer van personen, een onderwerp dat de Britten achtervolgt, en over de bescherming van het Britse financiële systeem, een onderwerp dat de rest van Europa achtervolgt.

Dan zou hij de eens de reactie van de Europese socialisten moeten zien. De socialisten van kandidaat Martin Schulz willen nu nog een pact sluiten met Juncker en de macht delen. Daarmee zijn zij al hard op weg politieke zelfmoord te plegen. Na een verkiezingscampagne waarin kritiek werd geuit op het bezuinigingsbeleid zou de steun aan Juncker, die voorzitter van de eurogroep tijdens sleutelmomenten in de eurocrisis, erg gevaarlijk zijn. Maar als Juncker dan ook nog eens de steun van Cameron zou krijgen, dan wordt het wel heel lastig voor de socialisten om op hem te stemmen. De oud-premier van Luxemburg zou zijn kandidatuur moeten in trekken en de Raad en het Parlement zouden op zoek moeten gaan naar een nieuwe kandidaat.

Er kunnen veel dingen gebeuren rondom de benoeming van de voorzitter van de Commissie, maar het ergste zou zijn als het in de achterkamertjes en met de rug gekeerd naar het publiek wordt opgelost. Juncker zou zich beschikbaar moeten stellen en zijn nominatie zou moeten worden onderworpen aan een stemming van het Europees Parlement, zelfs als op voorhand bekend zou zijn dat hij zou verliezen. En daarna zou Schulz hetzelfde moeten doen: zich kandidaatstellen om te verliezen. Voor hen beiden zal het geen aangenaam moment zijn, maar voor het Parlement en de Europese burgers zal het geweldig zijn dat er –eindelijk!- politiek wordt bedreven in Europa. Dit proces zal transparant zijn en deze en de volgende kandidaten, zullen duidelijk moeten maken waar zij voor staan.

Wat wij echter niet kunnen doen, is zeggen dat het uur van de democratie in Europa heeft geslagen en gewoon weer verder gaan als voorheen. Want als dit hele electorale proces leidt tot een consensuele benoeming van Juncker met steun van de socialisten, dan zou dat een ramp zijn. Is het mogelijk dat de Spaanse socialisten kiezen voor Juncker, de kandidaat van Merkel? In dat geval betwijfel ik dat de socialistische kiezer ooit nog naar de stembus zal gaan tijdens de Europese verkiezingen.