Een groep net aan wal gekomen Tunesiërs in Lampedusa (Italië) op 15 februari 2011.

Zet asielzoekers aan het werk!

Italië heeft de EU om financiële hulp gevraagd om de stroom migranten uit Noord-Afrika het hoofd te kunnen bieden. Toch zou de EU beter het asielbeleid kunnen hervormen in plaats van het budget van Frontex (agentschap voor het beheer van de buitengrenzen binnen de EU) te verhogen, om de economische integratie van immigranten te bevorderen.

Gepubliceerd op 18 februari 2011 om 15:28
Een groep net aan wal gekomen Tunesiërs in Lampedusa (Italië) op 15 februari 2011.

De Italiaanse regering verzoekt Europa, uit naam van ‘burden sharing’ (het delen van de last), het probleem van de bootvluchtelingen op Lampedusa voor haar rekening te nemen. Niet alleen door een bijdrage in de kosten voor het instellen van patrouilles langs onze grenzen, wat Frontex al doet, maar ook door een deel van de vluchtelingen die per boot Italië bereiken onderdak te bieden.

Rome heeft aan Boedapest, de huidige voorzitter van de EU, gevraagd om een buitengewone top bijeen te roepen, waarop de voorwaarden en de wijze voor de verdeling van deze last worden vastgesteld, zowel voor de opvang van vluchtelingen als voor het toetsen van de asielaanvragen.

Laten we niet vergeten dat een groot aantal vluchtelingen niet van plan is om in Italië te blijven: over het algemeen kiezen politieke vluchtelingen, net als iedere immigrant, ervoor om zich te richten op een regio waar al een gemeenschap bestaat van mensen die dezelfde taal spreken en dezelfde nationaliteit hebben als zijzelf. Tegenwoordig zijn de grootste concentraties Tunesiërs en burgers die oorspronkelijk afkomstig zijn uit Noord-Afrika voornamelijk te vinden in Frankrijk en Spanje.

Geen puur diplomatiek probleem

Toch loopt het verzoek van Italië het risico niet te worden gehoord door de publieke opinie van de grote EU-landen, Duitsland voorop, die gewend zijn tien keer meer politieke vluchtelingen op te nemen dan Italië. De kleinere landen zoals Noorwegen, Nederland en Zweden zijn er nog minder gevoelig voor: de afgelopen twintig jaar hebben zij feitelijk soms wel vijftien keer meer personen opgevangen die politiek asiel aanvroegen in verhouding tot hun eigen bevolking dan nu in Italië het geval is.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Daarom moeten we verder kijken dan de urgentie van het ogenblik en coherente verzoeken presenteren aan Europa. Ten eerste een serie hervormingen van het asielbeleid: we kunnen de kwestie van de politieke vluchtelingen niet langer behandelen als een puur diplomatiek probleem dat geheel los staat van de grotere problemen van economische vluchtelingen. De grens tussen deze beide categorieën migrantenstromen is nu eenmaal flinterdun: de behandeling van asielaanvragen door lidstaten lijkt eerder te beantwoorden aan economische factoren (zoals werkeloosheid of inkomen per inwoner van het land van bestemming) dan aan zuiver politieke factoren, zoals de oorlog of dictatoriale regimes in het land van herkomst. Bovendien is er in de procedures voor politiek asiel in Europa een ernstige fout gemaakt: tot nu toe hebben we politieke vluchtelingen ervan weerhouden te werken of zelf te kiezen in welke regio van een land ze zouden willen wonen. Het doel daarvan was om te voorkomen dat er een te groot aantal asielaanvragen zou worden ingediend.

Het resultaat is echter contraproductief gebleken: uit verschillende onderzoeken is gebleken dat dit soort beperkingen misbruik niet ontmoedigen. Integendeel zelfs. Door mensen die een verblijfsvergunning hebben gekregen niet te laten werken, blokkeren we de economische integratie van immigranten en tegelijkertijd verhogen we de fiscale last die ze op de autochtone bevolking uitoefenen. Uit recent onderzoek blijkt dat politieke vluchtelingen die tegen hun zin moeten leven van bescheiden overheidsbijdragen in een omgeving die ze niet zelf hebben gekozen, sneller in de kleine criminaliteit belanden dan andere burgers, waaronder ook immigranten die de vluchtelingenstatus niet hebben gekregen. Dat is een belangrijke les waar we rekening mee moeten houden. Maar we moeten er ook lering uit trekken voor de meer algemene kwestie van ons immigratiebeleid.

Puntensystemen

Als immigranten ‘mogen werken’, vertegenwoordigen ze een grote reserve, terwijl we het leven voor hen alleen maar ingewikkelder willen maken (beperkingen om het land binnen te komen, voor de duur van hun verblijf, om hun verblijfsvergunning te verlengen, om van baan te wisselen, enzovoorts). Zo lopen we het risico dat in elk geval een deel van deze vluchtelingen ervan overtuigd raakt dat de kleine criminaliteit veel aantrekkelijker is dan de reguliere integratie op de arbeidsmarkt, die veel te ingewikkeld is geworden. Het afstemmen van het asielbeleid en van de migrantenstromen tussen de lidstaten onderling zou bovendien moeten worden gebaseerd op transparante criteria en ook door alle lidstaten worden onderschreven.

Tegenwoordig proberen verschillende Europese landen puntensystemen te introduceren, waarmee helder gedefinieerde prioriteiten zouden kunnen worden opgesteld voor de toekenning van verblijfs- en werkvergunningen. Deze systemen worden vaak gebruikt om immigratie van kenniswerkers te stimuleren, van mensen met een opleiding, die in staat zijn gemakkelijker te integreren in een opvangland. Niets weerhoudt ons ervan om in dit juridische kader humanitaire overwegingen op te nemen, door burgers van landen die worden verscheurd door burgeroorlogen of uit landen waar de burgerbevolking regelmatig slachtoffer is van geweld, marteling en willekeurige gevangenschap met voorrang toe te laten. Zo zouden de gemeenschappelijke controle van de buitengrenzen en het asielbeleid voor politieke vluchtelingen in overeenstemming met het beleid voor economische immigratie en op basis van transparante grondslagen, zoals het puntensysteem, sterke punten kunnen worden van een Europees immigratiebeleid.

Opinie

Een golf die om begeleiding vraagt

“Als mensen van Casablanca tot Damascus dezer dagen over een ‘golf’ spreken, hebben ze het over de protesten tegen onderdrukking, corruptie en armoede. Als Europeanen het over een ‘golf’ hebben, denken ze aan de vijfduizend vluchtelingen die op Lampedusa zijn aangekomen”, schrijft Die Zeit. Het weekblad raadt Europeanen aan zich te bevrijden van hun angst om door migranten te worden overspoeld en hen niet langer uitsluitend vanuit het oogpunt van politiek asiel te benaderen. Vooral Duitsland, Nederland en Frankrijk moeten ophouden het migrantenprobleem door te schuiven naar de verre zuidgrenzen van Europa, een politiek die wordt ingegeven door de herinnering aan de grote migrantenstromen uit Oost-Europa eind jaren tachtig en begin jaren negentig.

Europa en haar zuidelijke buren moeten een beleid ontwikkelen dat de mobiliteit tussen beide zijden van de Middellandse Zee in goede banen leidt, met uitzicht op arbeidsvisa, universitaire samenwerking, harmonisatie van beroepsopleidingen en programma’s voor opneming in het arbeidsproces bij terugkeer naar het land van herkomst. Volgens deskundigen zou het opzetten van zo’n partnerschap met Tunesië twee tot drie jaar kosten. De politiek wil ontbreekt echter. Intussen verdienen die vijfduizend zogenaamde vluchtelingen, in feite de werkzoekenden die Europa zo hard nodig heeft, een waardige ontvangst, “waarop ieder mens recht heeft. Zelfs, of juist, als hij net een revolutie tot een goed einde heeft gebracht”, aldus Die Zeit.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp