Timo Soini, een echte Fin

Met nog twee maanden te gaan voor de parlementsverkiezingen in Finland stijgt de populariteit van de populistische leider Timo Soini. Met zijn sympathieke voorkomen zet hij het politieke systeem in zijn land op stelten.

Gepubliceerd op 10 maart 2011 om 14:56

Wie Timo Soini ontmoet, valt onherroepelijk voor zijn charmes. Het is een grappige, sympathieke man die niet op zijn mondje gevallen is. Hij geeft niet de indruk schreeuwerig of dom te zijn en hij loopt niet met zijn diepe vroomheid te koop. Hij weet van de hoed en de rand en beantwoordt vragen doorgaans zonder omwegen. Maar hij is ook een populist in hart en nieren, een politicus die meevaart op het heersende gevoel van ontevredenheid en simplistische antwoorden formuleert op complexe vraagstukken.

Timo Soini is de leider van de nationalistische partij Echte Finnen. Een paar jaar geleden opereerde de partij nog in de marge van het politieke strijdtoneel. Zo haalde hij tijdens de parlementsverkiezingen van 2007 slechts 4,1 procent van de stemmen.

Maar bij de laatste opiniepeilingen behaalde de partij maar liefst 17 procent van de stemmen, een succes dat alle beleidsmakers van het land heeft overrompeld. De Echte Finnen komen hiermee op het niveau van de drie grootste partijen van het land: de Nationale Coalitiepartij, de Centrumpartij en de Sociaaldemocratische Partij. Op dit moment – twee maanden voor de parlementsverkiezingen – zou de partij van Timo Soini bijna evenveel stemmen behalen als de sociaaldemocraten (17,3 procent). Dit is de sterkste stijging van een Finse politieke partij sinds decennia.

Uitvloeisel van de crisis die de Finse democratie doormaakt

De populariteit van Timo Soini is boven alles een uitvloeisel van de crisis die de Finse democratie doormaakt. Jarenlang was het vaste prik dat de drie grootste partijen elkaar na de verkiezingen in de haren vlogen bij de regeringsformatie, wat tot een groeiend gevoel van machteloosheid en frustratie onder de kiezers leidde. In Finland ligt de opkomst bij verkiezingen een stuk lager dan in alle andere Scandinavische landen. Tijdens de parlementsverkiezingen van 2007 was die slechts 67,9 procent in het land, terwijl die tijdens de laatste verkiezingen in Zweden 84,6 procent was.

Nieuwsbrief in het Nederlands

We moeten de populariteit van Timo Soini uiteraard wel in het juiste perspectief zetten. Toch wijst alles erop dat zijn partij ten minste 10 procent van de stemmen zou kunnen behalen bij de aanstaande parlementsverkiezingen. In dat geval zou Echte Finnen de vierde grootste partij van Finland zijn en dan zal het nog een hele kluif worden om Soini uit de regering te houden. Hij heeft al met veel bravoure aangekondigd dat zijn partij ten minste twee ministersposten zal binnenslepen en dat hij zichzelf wel als minister van Industrie ziet.

Mediafavoriet

Daarin zit het grote verschil tussen de Zweedse en Finse politici. In Zweden zijn politieke leiders die met de extreemrechtse partij Sverigedemokraterna in zee gaan, ook al is het maar in beperkte mate, dun gezaaid. Maar in Finland worden de Echte Finnen gezien als een volstrekt geloofwaardig alternatief. Dat is met name te danken aan het feit dat ze geen neonazistisch verleden hebben. Deze partij is bij wijze van spreken de exclusieve creatie van Timo Soini zelf, wiens politieke wortels liggen in de – inmiddels opgeheven – Finse Boerenpartij SMP, een populistische partij uit de jaren zeventig onder leiding van de legendarische Veikko Vennamo, een zeer getalenteerd redenaar.

Sommige van zijn uitspraken zijn sindsdien in de Finse politiek verankerd, met name “kyllä kansa tietää” [het volk weet het]. Het is precies die traditie die Soini voortzet met het imago dat hij zichzelf heeft aangemeten van pleitbezorger van de gewone mens tegen de gevestigde macht.

Zijn stokpaardjes zijn terugtrekking van Finland uit de Europese Unie en inperking van de immigratie. Ook is hij van mening dat Finland uit het Verdrag van Kyoto zou moeten stappen en dat de kerk het homohuwelijk niet zou moeten accepteren. Er is hem bijzonder veel aan gelegen om zich van racisten te onderscheiden.

Hij verwijst regelmatig naar het katholieke geloof (in de jaren tachtig heeft hij zich bekeerd tijdens zijn studententijd) om zijn overtuiging uit te dragen dat alle mensen gelijk zijn. Zijn tegenstanders merken op dat zijn demagogie ondanks alles succes heeft bij het xenofobe electoraat en dat hij deze kiezers opzettelijk in de waan laat dat hij hun waarden vertegenwoordigt.

Maar in werkelijkheid staat het succes van Timo Soini niet in verband met het immigratiebeleid, maar boven alles met het feit dat hij erin is geslaagd om de steeds groter wordende groep kiezers die zich van de politiek afkeert, naar zich toe te trekken. Voor veel politieke leiders houdt dit verschijnsel verband met het feit dat Soini de favoriet van de media is geworden. Journalisten steken de loftrompet over zijn bliksemsnelle opkomst in plaats van hier vraagtekens bij te zetten.

Grote partijen zien de verkiezingen met angst en beven tegemoet

De geloofwaardigheid van Timo Soini werd echter enigszins aan het wankelen gebracht bij de lancering van zijn programma op het gebied van klimaatbeleid. Dit programma bleek namelijk een exacte kopie te zijn van dat van Metalliliitto, een vakbond in de metaalindustrie, dat met drukfouten en al was overgenomen. Hij gaf zijn fout toe en ging daarna onverstoorbaar verder, alsof er niets was gebeurd.

De oplossing voor de 'oude partijen' zou kunnen zijn om de Echte Finnen zitting te laten nemen in de volgende regering. De heersende macht hoopt dat hetzelfde zal gebeuren als wat met Veikko Vennamo is gebeurd: dat hij er niet in zal slagen om zich aan zijn verkiezingsbeloften te houden en bij de volgende verkiezingen een diepe nederlaag zal moeten incasseren.

Maar dat is allemaal nog toekomstmuziek. En daarom zien de grote partijen de verkiezingen momenteel met angst en beven tegemoet.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp