Kies een taal
”In de tijd van Ceauşescu", zeggen nostalgische zielen, "hadden de Roemenen geen uitkeringen nodig. De gepensioneerden waren rijk en we hadden nog nooit gehoord van een werkloosheidsuitkering, want er was geen werkloosheid”. Daar komt bij dat bedelen strafbaar was en dat de jongeren van de staat een baan en de sleutels van een appartement kregen als ze klaar waren met hun studie. Gepensioneerden gingen op vakantie met speciale tickets, die je vandaag helaas alleen maar krijgt als je heel lang in de rij hebt gestaan voor het administratiekantoor. De ”helden-moeders”, met veel kinderen, werden ook geëerd en kregen speciale toelagen en medailles. Na het neerhalen van het Ijzeren Gordijn is Roemenië een paradoxaal land geworden wat betreft het toekennen van sociale hulp.
Twee jaar zwangerschapsuitkering à 1.000 euro per maand
Ondanks de spectaculaire daling van het aantal armen (van 8 miljoen in 2000 tot 1,5 miljoen nu, volgens UNICEF), is het aantal bijstandsgerechtigden toegenomen. In 2008 hebben niet minder dan 11 miljoen Roemenen, op een bevolking van 21 miljoen, een uitkering ontvangen. ”Die vrijgevigheid kan worden toegeschreven aan populistisch politiek gedrag, dat de geldverspilling heeft veroorzaakt”, heeft president Traian Başescu verklaard. Want in Roemenië wordt hulp niet alleen toegekend aan de minderbedeelde groepen van de bevolking – gepensioneerden, kinderen, werklozen en minderheden – maar ook aan de rijken.
De staat blijkt vrijgevig voor hen die recht hebben op ouderschapsverlof. Hoewel het, in vergelijking met de grote Europese mogendheden, een arm land is, veroorlooft Roemenië zich moederschapsverloven van 24 of zelfs 36 maanden (in het geval van een gehandicapt kind), die doorbetaald worden met 85% van het gemiddelde jaarlijkse inkomen van de ouders, tot 1.000 euro per maand. Ter vergelijking : Frankrijk betaalt slechts een verlof van 16 weken, met een vergoeding die gelijk staat aan het inkomen dat in de laatste 12 maanden is verdiend. In Zweden krijgen moeders 16 maanden betaald verlof, waarin 80% van het salaris wordt uitbetaald. Een ”wet voor mamma’s” die niet altijd zo genereus is geweest, maar die is opgewaardeerd tijdens de verkiezingscampagne van 2008.
Wat betreft sociale bijstand voor kinderen: de Roemeense staat verleent hen hulp voor de aanschaf van computers, en pas getrouwden krijgen 200 euro op de stoep voor het gemeentehuis. Bovendien kunnen ze sinds 1 juli een lening krijgen waarvoor de staat garant staat om hun eerste huis te kopen.
De gepensioneerden, een sociale groep die de afgelopen 20 jaar vergeten is, komen de armoede te boven, door herhaaldelijke verhogingen (van hun toelagen) uit verkiezingsoogpunt. Maar Roemenië kent ook ”speciale” gepensioneerden, met een inkomen van enkele duizenden euro’s : voormalig rechters, parlementariërs, politie-funcionarissen, militairen, diplomaten of kaderleden van de Securitate van Nicolae Ceauşescu. Deze zijn erin geslaagd om wetten voor te schrijven die ze verzekeren van gouden pensioenen, tussen de 1.000 en 3.000 euro per maand. De rijkste Roemeense gepensioneerde is een voormalige rechter: 8.300 euro per maand.
De kloof tussen de pensioenen is heden ten dage niet de enige zorg. Het aantal belastingbetalers is klein in vergelijking met het totaal aantal gepensioneerden: elke werknemer bouwt het pensioen op van tenminste twee pensioensgerechtigden. Daarbij komt dat internationale financiële instellingen het land hebben aanbevolen om de pensioensgerechtigde leeftijd te verhogen om in 2014 uit te komen op de leeftijd van 63 jaar voor vrouwen en 65 voor mannen (tegen 59 voor vrouwen en 64 voor mannen nu). Maar hoe moet dat, nu, volgens het nationaal bureau voor statistiek, de gemiddelde levensverwachting van de Roemenen 75 jaar is voor vrouwen en 68 voor mannen ? Ze zouden eerder met pensioen moeten, niet later...
Werklozen hebben het nakijken
Hoewel Roemenië wat enkele sociale uitkeringen betreft, uitsteekt boven sommige ontwikkelde landen van de EU, kunnen we dat niet zeggen van de hulp aan werklozen. Ze ontvangen de minste hulp van de EU, gemiddeld ongeveer 335 euro per maand, en dat gedurende één jaar en drie maanden, volgens het nationaal bureau voor statistiek.
Een onderzoek dat is uitgevoerd door het ministerie van Werkgelegenheid laat zien dat de werkloosheidsuitkeringen van de Roemenen veel lager zijn dan die van hun Europese medeburgers met hetzelfde salaris. De verklaring ligt misschien in het feit dat in Roemenië de werkgevers en werknemers ook door de Staat worden vertroeteld : als werkloosheidspremie storten ze slechts 0,5% in de Roemeense schatkist...
