Nieuws Een stad in Europa
De Academiestraat in Boekarest (ansichtkaart uit 1908).

Boekarest, onbekend maakt onbemind

De Roemeense hoofdstad, ook wel 'Klein Parijs' genoemd, wordt elke dag een beetje lelijker onder invloed van bouwplaatsen die even megalomaan als zinloos zijn. Toch hebben sommige plekken hun charme weten te bewaren en er is maar weinig nodig om de stad een menselijk gezicht te geven, schrijft planoloog Teodor Frolu.

Gepubliceerd op 13 april 2011 om 14:12
The old Bucharest  | De Academiestraat in Boekarest (ansichtkaart uit 1908).

Zonder het te willen heeft Boekarest de reputatie van onbeminde stad aan haar eigen inwoners te danken. Maar hoe kun je eigenlijk houden van een stad? En kan Boekarest ook vandaag de dag nog populair worden met haar uitstraling die door twintig jaar totalitaire planologie en vastgoedspeculatie om zeep is geholpen?

De eerste stap zou moeten zijn om te proberen te begrijpen naar welke voorstelling wordt verwezen door de nostalgie en het verlangen die wij ervaren bij het zien van de foto’s van 'Klein Parijs'. Natuurlijk is het eenvoudigste antwoord in dat geval om de intrinsieke romantiek te noemen die spreekt uit een sepiabeeld van een Boekarest uit lang vervlogen tijden. We worden bovendien aangetrokken door de menselijke omvang van de stad in de periode tussen de twee wereldoorlogen. Of het nu gaat om de stoeptegels, het virtuoze smeedijzeren traliewerk of de esthetiek van de stadsverlichting, deze stad vloeit over van 'gezond verstand' qua architectuur.

'Klein', een ontwerp dat dicht bij de mens staat

De gebouwen doen daar ook aan mee met hun gevels die beslist geraffineerd zijn, zelfs al voegen ze niets toe qua uitbundige versiering of omvang. Ook het Koninklijk Paleis of het Roemeense Atheneum (het concertgebouw van Boekarest) hebben een menselijke maat. Ik durf zelfs te beweren dat de charme van 'Klein Parijs' niet alleen voortkomt uit de invloed van de Franse architectuur aan het einde van de 19e eeuw, maar ook uit de menselijke en warme dimensie die in schril contrast staat met de weelderigheid van het 'Groot Parijs' volgens de Franse stadsarchitect Haussmann, een stad die bezoekers intimideert met zijn monumentale gebouwen en brede boulevards. Als we erin slagen om de kwalitatieve waarde van het woord 'klein' te begrijpen, kunnen we veel gemakkelijker ontdekken welke vergissingen we de afgelopen 50 jaar hebben begaan.

Kun je een grote Europese hoofdstad bouwen door 'klein' te denken? Dat lijkt een lastig concept voor de Roemeense samenleving om te accepteren, ook al is dit het huidige Europese model en het meest veelzeggend. We zijn nog altijd (verstokte communisten?) verslaafd aan 'het grootste': het grootste gebouw (het volkspaleis), de grootste kathedraal, de grootste hangende brug (aan deze laatste twee wordt nog gebouwd). Maar in het jargon van moderne planologen wordt 'klein' vertaald met een ontwerp dat dicht bij de mens staat, door een functionaliteit die berust op het gevoelsleven, zoals we deden in de periode tussen de twee wereldoorlogen, de periode waarin 'Klein Parijs' zijn hoge vlucht nam.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Plekken met een eigen identiteit en goed gedefinieerde functies

Is er dan nog wel een weg terug? Natuurlijk, maar dan wel met de instrumenten van 2011. We hoeven de stad van vroeger immers niet te kopiëren – dat zou ook niet meer kunnen - maar we moeten beginnen met het belang van het erfgoed waar we nog steeds om geven te heroverwegen. Op die manier zouden we kunnen herontdekken wat er nog van waarde staat in het Boekarest van vandaag de dag.

Een van de centrale elementen om de culturele herinnering terug te vinden is de plattegrond van de stad in de periode tussen de twee wereldoorlogen, die organisch is gegroeid. De 'knelpunten' in deze organische structuur, veroorzaakt door nieuwe boulevards, het verbreden van straten of uitgebreide sloop, moeten 'opnieuw worden opgeknapt' met behulp van de innovatieve instrumenten van het stedenbouwkundig ontwerp. We vinden de boulevards niet langer aantrekkelijk vanwege het verkeer, maar we zijn wel dol op straatjes en steegjes, vooral in het weekend.

Het eclecticisme van de stad vraagt om plekken met een eigen identiteit en goed gedefinieerde functies. Functies die voortkomen uit de door de inwoners aanvaarde traditie, niet uit politieke gelegenheidsbesluiten die zijn genomen op basis van een feestelijk opportunisme. De herstructurering van het wegennet in de stad volgens moderne principes, waarbij voetgangers, fietsers en openbaar vervoer voorrang krijgen op auto’s, zal een verbazingwekkende economische en culturele opleving tot gevolg hebben.

Waardevolle voorbeelden van architectuur in een menselijke maat

In Boekarest bestaan nog waardevolle voorbeelden van architectuur in een menselijke maat. We hoeven er alleen maar anders naar te kijken. De driehoek van musea (Antipa, het Roemeense nationaal historisch museum, het Roemeense boerenmuseum en het geologische museum) is een voorbeeld van een intelligente ingreep, die de drie plekken kan omvormen tot een nieuwe openbare ruimte met een flinke toegevoegde waarde.

Hetzelfde geldt voor de herontdekking van de Grivitei-straat en de verbinding tussen het station Noord en de Victorieistraat.

De bloemenmarkt en de gebouwen Vama (pakhuizen) en Bragadiru (fabriek) wachten erop om te worden herontdekt en opnieuw te worden opgenomen in de stadskern. Het Carolpark met unieke gebouwen qua industriële architectuur, de elektriciteitscentrale en het station Filaret, de luciferfabriek (gebouwen die herinneren aan de wereldtentoonstelling van 1906), de Romeinse arena's en het astronomisch observatorium, het paleis van de metropool (waar in 2010 zo nodig muren en toegangspoorten omheen moesten worden gezet)... Al deze bakens zijn de hoeders van de vitale energie voor de verheerlijking van onze stad. Of, in gewoon Nederlands: plekken om van te houden.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp