Centrum van Misrata op 18 april 2011.

De oorlog breidt zich uit

De NAVO heeft intussen al militaire adviseurs in Benghazi en raakt dus steeds meer betrokken bij de burgeroorlog in Libië. Maar aangezien de troepen van kolonel Khadaffi zich ingraven, zou het nog wel eens lastig kunnen worden om de afloop te voorspellen.

Gepubliceerd op 22 april 2011 om 14:26
Centrum van Misrata op 18 april 2011.

De twintig Britse, Franse en Italiaanse militaire adviseurs, die opdracht hebben gekregen om de rebellen in Benghazi te gaan helpen, vormen geen bezettingsmacht. Het zijn adviseurs, geen trainers, maar ze staan wel op Libisch grondgebied. En met elke stap die ze op Libische bodem zetten, raakt de NAVO in militair opzicht meer betrokken bij de burgeroorlog. Minstens even belangrijk was de aanvulling van de lijst met doelen van de NAVO, omdat daarin ook Khadaffi’s telefooncentrales en kleine systemen voor satellietcommunicatie zijn opgenomen, die veelzeggend werden gekwalificeerd als voor tweeledig gebruik.

Voor de derde keer sinds de VN-resolutie een vliegverbod boven Libië toestond werden er deze week in Londen en Brussel officiële mededelingen gedaan. De twee vorige mededelingen gingen over het besluit om kogelvrije vesten te leveren aan de rebellen en het feit dat Barack Obama zijn naam onder een brief had gezet waarin werd gesteld dat er geen toekomst was voor Libië als Khadaffi aan de macht bleef. De oorlogsdoelen, waarvan president Obama eerder nog plechtig had beloofd dat ze niet zouden worden uitgebreid met een machtswisseling, waren nu juist breder geworden.

Mission creep

Elke stap wakkert de vrees aan voor een 'mission creep’ (een reeks sluipende veranderingen in een oorspronkelijk militair doel), hoewel het voorkomen dat de missie volledig mislukt wel eens dichter bij de waarheid zou kunnen liggen, aldus een waarnemer. Elk van deze stappen komt bovenop eerdere stappen en de richting van de bewegingen zou ons allemaal zorgen moeten baren. Een maand geleden leek het er volgens sommigen nog op dat Khadaffi’s troepen als een kaartenhuis in elkaar zouden vallen nadat de eerste Tomahawks waren overgevlogen. In vele opzichten is echter het tegendeel gebeurd. Khadaffi’s troepen hebben zich ingesteld op een stedelijk slagveld, hun zware wapens ondergronds verstopt, sluipschutters op de daken van huizen in Misrata gezet en gebieden die in handen zijn van de rebellen bestookt met clusterbommen. Hun lanceerinrichtingen zijn niet een langer gemakkelijk doelwit.

NAVO-woordvoerders meldden gisteren dat aanvallen op een communicatiecentrum van de 32e elitebrigade van kolonel Khadaffi de mogelijkheden van het regime had ingeperkt om zijn troepen naar Brega en Ajdabiya te sturen. Tegelijkertijd moesten ze echter ook toegeven dat vergelijkbare aanvallen maar weinig effect hadden gehad op de gevechten in de straten van Misrata, die de Canadese bevelhebber van de luchtaanval, luitenant-generaal Charles Bouchard, vergeleek met een steekpartij in een telefooncel: het was moeilijk om daar tussenbeide te komen. Met andere woorden, een interventie die onder het motto van bescherming van de burgerbevolking in Benghazi wordt gevoerd, kan het tegenovergestelde effect hebben in Misrata, Ras Lanuf, Brega en Ajdabiya.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Khadaffi staat niet te trillen op zijn benen

Misrata zou wel eens het keerpunt kunnen gaan vormen. Juist hier zijn de doelstellingen om de levens van niet-strijdende partijen te beschermen en om de oorlogsdoelen van één strijdende partij te steunen, vermengd geraakt, waardoor ze nog maar nauwelijks van elkaar te onderscheiden zijn. Naarmate de gevechten voortduren, gaat dit ten koste van het symbolische effect van de NAVO-activiteiten. Een maand geleden zouden ze nog als katalysator hebben kunnen dienen voor de mensen rond Khadaffii die liever niet aan de verliezende kant wilden staan. Maar vandaag de dag is hun psychologische effect niet meer zo duidelijk.

Khadaffi staat immers niet te trillen op zijn benen. Als dat wel zo was geweest, zouden zijn troepen zijn gedeserteerd. In plaats daarvan breiden de gevechten zich uit en Khadaffi zou best kunnen denken dat hij nog altijd alle kans heeft om Misrata in te nemen. Als dat gebeurt, dan kan hij de gewapende opstand acuut een halt toeroepen.

Twee mogelijkheden

Er zijn nu twee mogelijkheden: hij kan zich ingraven voor de lange termijn in de verwachting dat de rebellen op een dag een troepenmacht zullen vormen. Dat zou betekenen dat de stappen die we hebben gezien niet de laatste zouden zijn, aangezien de NAVO haar aanwezigheid in de lucht en op de grond opvoert. De tweede optie is terugkeren naar het voeren van diplomatiek overleg, in de vorm die is voorgesteld door de Afrikaanse Unie en Turkije. In het huidige machtsevenwicht zou een van de leden van de Khadaffi-clan wel eens aan de macht kunnen blijven.

Geen van beide mogelijkheden is aantrekkelijk, maar vanuit de logica van de VN-resolutie geredeneerd is de tweede route ongetwijfeld de weg waarbij er sneller een einde zou komen aan het lijden van burgers. Voor de rebellen in Benghazi is Saïf, de zoon van Khadaffi, zijn rol als hervormingsgezinde overheidsvertegenwoordiger op het gebied van de mensenrechten kwijt. Hij is net zo onacceptabel geworden als alle andere leden van de Khadaffi-clan. Toch zou hij uiteindelijk wel eens de man kunnen zijn met wie diplomaten moeten onderhandelen, mocht de val van het regime uitblijven

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp