Kies een taal
Cecilia Malmström, Eurocommissaris voor Binnenlandse Zaken (waar ook de grensbewaking ondervalt), kwam strijdbaar op en sprak met vaste stem. Op 4 mei presenteerde ze de nieuwe voorstellen van de Commissie voor “een beter beleid voor migratie naar de Europese Unie” en dat leidde bij de Europese pers tot een groot aantal vragen waar het scepticisme vanaf droop.
De Eurocommissaris gaf bedachtzame antwoorden, maar verdedigde ook een aantal fundamentele principes voor het toekomstige Europese beleid op dit terrein. Het zijn verklaringen die we graag horen. De hoog oplopende discussies van de afgelopen weken over de vluchtelingen uit Noord-Afrika hebben de gevoelens in Europa feitelijk versterkt.
Ook al is er tot nu toe nog maar een beperkt aantal bootjes de Middellandse Zee overgestoken, toch heeft dat Italië en Frankrijk er niet van weerhouden te gaan ruziën. Vervolgens kwamen de twee landen overeen om samen grenscontroles tussen de Schengenlanden onderling te gaan eisen – die nu juist waren opgeheven. Als politieke leiders op deze manier blijven reageren, wordt ‘de vesting Europa’ van buitenaf steeds lastiger te nemen, terwijl die intern verscheurd raakt.
Gezond verstand
Voor Malta en voor het Italiaanse eiland Lampedusa zijn de afgelopen maanden ongetwijfeld zwaar geweest. Het gezonde verstand zou willen dat Europese landen samenwerken om vluchtelingen op te vangen en zelf ook actief hulp te bieden aan mensen die hun land ontvluchten als gevolg van de Arabische lente. Tegelijkertijd is het van belang om te zorgen dat we niet gaan overdrijven. De populistische partijen in Europa worden steeds sterker en dramatiseren de situatie in een poging ervan te profiteren en alle grenzen te sluiten.
Tot nu toe zijn er slechts 25.000 van de 650.000 mensen die door de opstanden in Noord-Afrika op de vlucht zijn geslagen in Europa beland.
De buurlanden hebben de overgrote meerderheid van deze migranten opgevangen. Van deze 25.000 mensen hebben slechts enkele duizenden asiel aangevraagd en zij zouden dus een vergunning kunnen krijgen om op Europees grondgebied te blijven, nadat er onderzoek is gedaan naar de risico’s met betrekking tot hun veiligheid.
Daarom is de boodschap van Cecilia Malmström noodzakelijk. De Eurocommissaris doet een beroep op het gezond verstand en op de redelijkheid door te herinneren aan de plicht van de Europese Unie om mensen op te vangen die vluchten voor vervolging en onderdrukking. Cecilia Malmström geeft Frankrijk en Italië op één punt wel gelijk. Ze is van mening dat Schengenlanden het recht moeten krijgen om opnieuw grenscontroles in te stellen in een beperkt aantal zeer specifieke gevallen.
Grenzen opstellen voor legale immigratie
Maar ze herinnert er ook aan dat de EU behoefte heeft aan ambachtslieden en daarom haar grenzen juist zou moeten openstellen voor legale immigratie uit Noord-Afrika. Tegelijkertijd stelt ze voor om de controles aan de buitengrenzen van de EU te versterken en een eind te maken aan de mensenhandel en de illegale immigratie.
Hier laat ze een waarlijk staaltje koorddansen zien: vurig verlangen naar een open Europa met een mild asielbeleid en tegelijkertijd de grenscontroles verdedigen – op voorwaarde dat die met respect voor de mens en de wetgeving geschieden. Als dat niet gebeurt, loopt de EU het risico dat het hele systeem ineenstort.
Gisteren liet Europol, de Europese politie, bijvoorbeeld nog weten dat een deel van de mensenhandel met bestemming EU via Griekenland gaat. Het afgelopen jaar zou ook de illegale immigratie, die via de Balkanlanden loopt, sterk zijn toegenomen volgens Europol.
De handel is mensen is een misdaad die moet worden bestreden. Maar het belemmeren van de vrijheid van verkeer binnen de EU is hiervoor geen oplossing. Integendeel, de samenwerking tussen politiekorpsen onderling moet worden verbeterd en versterkt.
Dat zijn gevoelige politieke kwesties, waarvoor een publiek debat nodig is. De Zweedse Eurocommissaris durft de populistisch partijen uit de dagen door eerlijke argumenten te gebruiken. Dat is pas een nuttige daad en nog moedig bovendien.
Reactie
Brussel neemt taak lidstaten over
“Het Verdrag van Schengen, een van de meest krachtige realisaties en symbolen van de Europese integratie, is niet langer onaantastbaar”, schrijft dagblad La Vanguardia tot zijn spijt de dag na de aankondiging van de Europese Commissie over om de regels van het vrije verkeer van personen in de Unie te hervormen. Volgens de krant gaat het om een hervorming die plaatsvindt “onder de druk van Franrkijk dat een vloedgolf van migranten, ontstaan door de opstanden in Noord-Afrika, vreest”. “De plannen van Brussel hebben veel weerstand van landen zoals Spanje en Griekenland ondervonden en zijn hevig bekritiseerd door het Europese Parlement”, zo schrijft de Spaanse krant. De hervormingen “zouden het functioneren van het Verdrag van Schengen kunnen verstoren als de EU de mogelijkheid wordt gegeven dat zij kan besluiten dat een land zijn grens met een bepaald land moet sluiten als laatstgenoemde niet zich niet zou houden aan de controleverplichtingen van de buitengrenzen [van de EU, red.]”.
