Kies een taal
De "affaire DSK" treft niet alleen de persoon Dominique Strauss-Kahn. Het zou slechts om een schandelijke roddel kunnen gaan: een beroemdheid die beticht wordt van seksueel geweld, poging tot verkrachting en ontvoering; een man van 62 jaar die ervan beschuldigd wordt een jonge vrouw van 32 jaar in een luxe hotelsuite te hebben verkracht en die nu verantwoording voor zijn daden moet afleggen voor een rechtbank in New York.
De ontzetting die Frankrijk in zijn greep lijkt te houden nadat de beelden verschenen van een Dominique Strauss-Kahn die wordt voorgeleid aan de rechtbank van New York, tussen kleine criminelen en drugshandelaars, brengt het land met een schok terug tot de werkelijkheid.
"Een kruising tussen een Griekse tragedie en een Amerikaanse tv-serie"
Een van de meest invloedrijke, machtige, populaire mannen van de planeet moet zijn gedrag uitleggen als een gewone burger. Dat is goed nieuws, zelfs al is Frankrijk er ten lange leste aan gewend geraakt, soms ten onrechte, dat straffeloosheid een privilege van de machtigen was.
Deze gebeurtenissen kunnen inderdaad beleefd worden als "een nachtmerrie" (Pierre Moscovici), "een wreedheid" (Elisabeth Guigou), of "een kruising tussen een Griekse tragedie en een Amerikaanse tv-serie" (François Bayrou). Maar het symbolische geweld van de beelden van een geboeide en verloren ogende DSK is slechts de echo van het fysieke, en zeer reële, geweld van een poging tot verkrachting. En de aanklacht van de procureur, in zijn keiharde bewoordingen, geeft al een glimp van hoe erg dit geweld heeft kunnen zijn. Inderdaad twijfelt niemand eraan dat de beklaagde verondersteld wordt onschuldig te zijn. Maar er is ook een vrouw van wie verondersteld wordt dat zij slachtoffer is, en dat mag niemand vergeten.
Twee zware inschattingsfouten
De socialistische partij, waarvan de leiders deze dinsdag bijeenkomen voor een buitengewone vergadering, heeft al twee zware inschattingsfouten gemaakt met betrekking tot de reikwijdte en de gevolgen van deze affaire.
De eerste fout komt uit de kring van personen die het dichtst bij Dominique Strauss-Kahn staan. Doordat deze mensen de beklaagde blind verdedigen zonder afstand te nemen, bestaat het risico dat ze de zaken alleen maar verergeren. Ze relativeren de aanklacht, voeden de complottheorieën, ontkennen alles of stellen onverwacht dat "het dossier een groot aantal tegenstrijdigheden bevat"; ervan uitgaan hij in zal storten is zeker niet de beste manier om hun steun aan de man Dominique Strauss-Kahn te tonen.
Want deze keiharde ontkenning, nog versterkt door de vreemde manier waarop Dominique Strauss-Kahn meer dan eens beschreven wordt als "verleider", "libertijn", en "vrouwenliefhebber", zou er voor kunnen zorgen dat er stevig in zijn verleden gewroet gaat worden. De baas van het IMF wordt er in misdaadtermen nu van beschuldigd een "seksueel roofdier" te zijn. Zijn naasten noemden hem tot dan toe "rokkenjager". Zou dat misschien een term zijn die een hele andere werkelijkheid verhult?
De vraag is verwoestend maar zal helaas keer op keer gesteld worden. En dat gebeurt nu al, sinds zondagavond, toen de moeder van Tristane Banon (die overigens socialistisch afgevaardigde is en een vriendin van de familie Strauss-Kahn) uitlegde dat zij haar dochter ervan overtuigde af te zien van een aanklacht tegen Dominique Strauss-Kahn wegens een poging tot verkrachting in 2002.
Deze moeder, Anne Mansouret, socialistisch adviseur van gemeenten en provincies, zegt dat nu te betreuren en voegt daar over DSK aan toe: "Hij heeft een echt probleem: een seksverslaving, zoals anderen problemen kunnen hebben met alcohol, drugs of gokken". Sommigen winden zich op over dit verhaal dat zo plotseling de kop opsteekt (hier, bijvoorbeeld Bernard-Henry Lévy), maar zij verliezen uit het oog dat de verjaringstermijn voor dergelijke feiten juist op tien jaar werd gesteld omdat het voor de slachtoffers in dergelijke zaken vaak zo moeilijk is om genoegdoening te vragen.
Het recht om je privéleven af te schermen mag geen dekmantel zijn
De vraag spitst zich ook toe op de pers: ontbrak het aan informatieverstrekking, was het radiostilte of - alweer - de eufemismen waarmee een publieke persoon wordt omschreven? Dat het recht op een privéleven met hand en tand verdedigd moet worden mag duidelijk zijn; daarbij gaat het om het respecteren van ieders vrijheid. Maar dat respect kent een grens op het moment dat de wet wordt overtreden: het recht om je privéleven af te schermen mag geen dekmantel vormen voor misdaden of overtredingen. Maar journalisten beschrijven het leven van Dominique Strauss-Kahn al jarenlang in uiterst voorzichtige bewoordingen: hebben zij daarmee hun waarschuwingsplicht verzaakt?
De journalist Christhophe Deloire, auteur van het boek Sexus Politicus, denkt van wel en legt dat uit op het forum De vreemde omerta in de media rond de zaak-DSK. In 2008 werd de waarschuwing van Jean Quatremer van Libération overgenomen door Mediapart die de centrale politieke vraag stelde over het kruispunt van privégedragingen en openbare normen: was het geen ongehoord politiek risico om de carrière van een publiek persoon die bekend stond om wat door de moeder van Tristane Banon zijn "seksverslaving" werd genoemd, in een Angelsaksische cultuur te steunen?
Voorspiegeling van een optische illusie
2. - De tweede fout is politiek en afkomstig van de leiding van de Franse socialistische partij. Tegen alle verwachtingen in, was de samenvatting van de nummer 2 van de partij, Harlem Désir: "De partij is niet verzwakt, noch stuurloos".
Het valt gemakkelijk te begrijpen dat een verlamde partij zich aan een paar automatismen vastklampt als er zich een immense afgrond onder zijn voeten opent. Maar dan nog is het voeren van een ontkenningsbeleid ten opzichte van een nieuwe realiteit de garantie voor een nederlaag.
Deze lijn zou houdbaar zijn als de eerste politieke klap van de zaak-Strauss Kahn niet de vernietiging van de Potemkindorpen zou zijn geweest.
Sinds drie jaar werd alles ervoor gedaan als je kijkt naar de opgeklopte opiniepeilingen en de doorslaande uitgevers die de baas van het IMF presenteerden als onmiskenbare presidentskandidaat. Martine Aubry kan trots zijn op het werk dat er in de afgelopen drie jaar is verzet: de partij is op orde, de gemoederen zijn bedaard, het partijprogramma en de keuzeprocedure voor de kandidaat zijn klaar. Maar nu blijken we ons in een optische illusie te bevinden die ons handig werd voorgespiegeld terwijl er een andere film op het programma stond, die DSK naar het Elysée had moeten leiden.
De affaire Strauss-Kahn is de laatste waarschuwing voor een PS die tot nu toe de uitdaging-Sarkozy niet het hoofd heeft weten te bieden. Als die in de wind wordt geslagen, zal de partijleiding de zware verantwoordelijkheid voor het mislukken van links en de neergang van Frankrijk moeten dragen.
