In Madrid hebben zich tienduizenden jonge Spanjaarden op het Puerta del Solplein geïnstalleerd om te protesteren tegen de massawerkloosheid, die onlangs tot boven de 21 procent is gestegen [43 procent bij de jongeren, red.], en tegen de drastische bezuinigingen die premier José Luis Zapatero moet doorvoeren om te voorkomen dat de Spaanse economie instort.
In tegenstelling tot Griekenland was Spanje vóór de crisis een relatief goed geleide economie, met een begrotingsoverschot en een kleinere binnenlandse schuld dan veel andere landen, waaronder het Verenigd Koninkrijk. Maar de bankencrisis en het uiteenspatten van de vastgoedzeepbel gooiden roet in het eten.
Brussel en Berlijn hebben het medicijn tegen de 'Spaanse griep'
Tijdens de lokale verkiezingen van afgelopen weekend werd de Socialistische Partij van Zapatero afgestraft door de kiezers, die zich uit protest tot de conservatieve Partido Popular hebben gewend. Zapatero, wiens populariteit tot een dieptepunt is gedaald, heeft aangekondigd dat hij zich niet beschikbaar zal stellen voor een nieuwe termijn als premier [tijdens de verkiezingen van 2012, red.].
Maar de harde realiteit is dat de Spaanse politici eigenlijk geen keuze hebben: vanwege de euro is een devaluatie onmogelijk en nieuw geld in de economie pompen is evenmin een oplossing vanwege de angst de financiële markten op te jagen.
De medicijnen waarmee de 'Spaanse griep' zou kunnen worden genezen, bevinden zich dan ook niet in Madrid, maar vooral in Brussel en Berlijn. Daar hebben de Europese leiders een verkeerde behandeling voorgeschreven: in plaats van een op groei gericht begrotingsbeleid te voeren en de arbeidsmarkt structureel te hervormen, hebben Merkel & Co. erop gespeculeerd dat zij de problemen via bezuinigingen konden oplossen. Daarbij hebben zij de door de crisis getroffen economieën paardenmiddelen in de maag gesplitst die de schade alleen maar vergroten.
Jongeren hebben terecht het vertrouwen in de politiek verloren
Op zijn beurt heeft de Europese Centrale Bank de weg geplaveid voor renteverhogingen, wat de zaken voor de Spanjaarden alleen maar zal verergeren; de ECB is gefixeerd op inflatiebeheersing, een marginaal probleem vergeleken met de explosief stijgende werkloosheid.
Maar de 'Spaanse griep' heeft tevens duidelijk gemaakt dat centrumlinks in Europa niet in staat is een levensvatbaar alternatief voor het huidige economische beleid te bieden. De kans om af te rekenen met de gedereguleerde financiële sector die de crisis heeft veroorzaakt, heeft men in eerste instantie niet aangegrepen. Centrumlinks moet nu een helder antwoord op de crisis geven.
De Spaanse jongeren, die vele jaren met massawerkloosheid zullen worden geconfronteerd, hebben terecht het vertrouwen in hun politieke leiders verloren. En de Europese Unie kan het zich moreel, politiek en economisch niet veroorloven miljoenen jonge Europeanen aan hun lot over te laten.