Is de oceaan door zijn voorraad heen?

"19% van de vissoorten is overbevist en 8% is uitgeput", al is de situatie "sinds 10-15 jaar relatief stabiel", waarschuwt de FAO in haar wereldrapport over de visserij dat afgelopen maart is gepubliceerd. De wereldvisvoorraad zou voor 27% worden overbevist of zijn uitgeput, op 20% zou op bescheiden wijze worden gevist, terwijl 1% van de reserves weer aantrekt "nadat deze was uitgeput", schrijft de FAO. 52% van de vangsten "benaderen de maximale duurzame opbrengst".

De Europese Unie verzekert van haar kant dat de productiviteit van de visreserves "wordt bedreigd vanwege een verminderde voortplantingscapaciteit". De visserij is op 80% van onze reserves zo intensief dat de opbrengst beperkt blijkt. Wat zeggen onafhankelijke deskundigen? "We hebben de maximale capaciteit bereikt voor de exploitatie van de zeeën, maar op deze manier raken de bronnen aan vis raken niet uitgeput"’, beweert Fernando de la Gándara, onderzoeker aan het Spaanse instituut voor oceanografie, die de leiding heeft over een team dat werkt aan de voortplanting van rode tonijn in gevangenschap.

Sommige NGO’s nemen echter geen blad voor de mond als het erom gaat de situatie te evalueren: "*De zeeën van Europa zijn door overbevissing zozeer leeg geraakt dat op 80% van onze reserves aan vis overexploitatie plaatsvindt, en hiervan 69% wordt bedreigd met uitsterve*n", zo klinkt de aanklacht in een rapport van Oceana, een organisatie voor bescherming van de oceanen. Raúl García, belast met visserij voor het Wereld Natuur Fonds, WNF, is van mening dat "er op verschillende plaatsen problemen zijn. Bijvoorbeeld met de rode tonijn in de Noord-Atlantische Oceaan, de reserves van kabeljauw in de Oostzee, de schelvis in de Golf van Biskaje en langs de Atlantische kusten".

Een optimaal exploitatieniveau?

Greenpeace heeft een lijst opgesteld met 15 soorten waar overmatig veel op wordt gevist, hierop staan met name zeeduivel, zeekreeft, verschillende soorten tonijn, Atlantische heilbot en tong. De reders verwerpen de beschuldigingen van de milieubeschermers. "Hun interpretatie van de FAO dat op de helft van de soorten overbevissing plaatsvindt, klopt niet" zo verklaart Javier Garat, voorzitter van de Spaanse vissersbond (Cepesca). "Dit betekent in feite dat deze soorten op een optimaal exploitatieniveau zijn. Wij zijn de eerste die de zee willen beschermen, we willen graag dat we kunnen blijven vissen. In Spanje en de Europese Unie gaan de visserijwetten veel verder dan in andere landen. Er kunnen best onregelmatigheden plaatsvinden en ik ontken niet dat illegale schepen in internationale wateren overtredingen begaan, maar wij beslist niet."

Neemt de vangst af om uitputting van de voorraden tegen te gaan? In het algemeen niet, nee, maar er wordt evenmin méér gevist. In de belangrijkste betrokken gebieden van de wereld is in 2006 92 miljoen ton aan vis, schaaldieren en weekdieren gevangen, volgens de FAO, ofwel het laagste cijfer van dit decennium na 2003 (90,5 miljoen ton). Parallel hieraan is het aantal Europese vissersschepen, en vooral de Spaanse, drastisch gedaald.

China is met 17 miljoen ton gevangen vis het grootste visland ter wereld. De visproductie, inclusief de opbrengst in de aquacultuur, bedraagt er 51 miljoen ton. Spanje staat in Europa op nummer één, en in de wereld op de 22e plaats, met 950.000 ton gevangen in 2006 volgens de FAO, en 778.000 ton aan land gebracht volgens de cijfers van de Unie.

Toch komt nu al 50% van de productie van de aquacultuur. We zien het in restaurants, waar steeds meer gekweekte zeebaars, zeebrasem en tarbot wordt gegeten. Het kweken van vis mag dan wel een milieuvriendelijkere methode zijn, milieubeschermers wijzen er echter op dat de kwekerijen zelf grote gebruikers van zeedieren zijn: "Voor aquacultuur zijn grote hoeveelheden vis nodig om de gekweekte vissen te voeden", benadrukt Greenpeace.

Subsidies

Vissersboten gekocht voor hoger rendement

Om iets te doen aan de daling van de visvoorraden in de Unie en aan de crisis in de visserij heeft de Europese Commissie verschillende subsidieprogramma's gelanceerd, waarvan het recept heel eenvoudig is: geld aan vissers geven zodat ze minder vissen, legt L'Espresso uit. Het Romeinse weekblad citeert een onderzoek dat verricht is door EU Transparency en de Pew Environment Group. De beide NGO’s, die zich hebben gebogen over 15 jaar visserijsubsidie en de resultaten ervan op de website fishsubsidy.org hebben gepubliceerd, onthullen dat het grootste deel van de 8,5 miljard euro die tussen 1994 en 2006 zijn uigegeven, bestemd waren voor de aankoop van nieuwe vissersboten, die hogere prestaties leveren, en de verkoop van vergunningen en boten aan derde landen. Het totale aantal in de Unie geregistreerde boten is zo met ongeveer 10.000 schepen gedaald tussen 1999 en 2007, maar de viscapaciteit is toegenomen. L'Espresso merkt trouwens nog op dat veel boten zijn verkocht aan landen buiten de EU (Marokko, Tunesië, Senegal, Gambia, Guinee, enz.), waar ze blijven varen voor plaatselijke reders of gemengde bedrijven met Europese reders. L'Espresso benadrukt dat het nieuwe Fonds voor de visserij, dat loopt tot 2013, geen subsidie meer verleend aan gemengde bedrijven, noch aan de verkoop van boten aan derde landen.