Verkiezingsaffiches uit verschillende landen uit 1979: Nederland, Italië, Finland, Duitsland, Frankrijk.

Het parlement is toch niet zo "nutteloos"

In de Oosteuropese landen wordt het Europees parlement meestal meer gewaardeerd dan in de Westeuropese landen. Hoe het ook zij, het parlement speelt een sleutelrol in de Europese Unie. Doordat de politieke verschillen er zijn vervaagd, is het dé plek bij uitstek voor het Europese debat.

Gepubliceerd op 14 mei 2009 om 15:49
Verkiezingsaffiches uit verschillende landen uit 1979: Nederland, Italië, Finland, Duitsland, Frankrijk.

Wat zou de ideologische kleur van Europa kunnen zijn ? Vanuit wiskundig oogpunt lijkt het oude continent naar rechts over te hellen : onder de 27 landen van de EU, worden er veertien geleid door centrum-rechts, acht door linkse regeringen en vijf, waaronder Roemenië, door coalities die beide ideologische stromingen vertegenwoordigen. Door de Europese Volkspartij (EVP), overheerst rechts ook in het Europese parlement, waarvan het mandaat binnenkort afloopt, met 288 vertegenwoordigers op een totaal van 785, tegenover 217 socialistische vertegenwoordigers.

Maar dit soort berekeningen is bedriegelijk. De ideologische kloof is in werkelijkheid veel minder diep binnen Europa dan bijvoorbeeld in Amerika. Door de wereldwijde economische crisis zijn de meeste politici binnen de Europese gemeenschap geneigd om zich een groot voorstander te verklaren van de sociale staat en het ‘wilde’ vrijemarkt denken van het angel-saksische type scherp te veroordelen. In het politieke discours van vandaag klinken veelvuldig woorden als ‘solidariteit’ en ‘herverdeling’ terwijl de verwijzingen naar concurrentie en markteconomie zorgvuldig worden vermeden.

In de relatie met de Verenigde Staten, voor de rol van EU in de wereld en voor de vooruitgang van de politieke integratie van Europa, zijn de theoretische verschillen tussen links en rechts belangrijker. Daarbij komt dat de EVP (Europese Volkspartij) dan wel een structuur kan bieden die verschillende min of meer eclectische stromingen verenigt, de Europese Socialistische Partij is daarentegen veel meer een eenheid en ideologisch gezien meer verbonden met de sociaal-democraten en de Groenen, politieke groeperingen die de steun genieten van intellectuelen en de media, die in West-Europa ook naar links neigen. Het is dus waarschijnlijk dat het Europese Parlement een plek blijft waar besluiten en verklaringen zich binnen het ‘politiek correcte’ zullen afspelen.

Maar wat is nu eigenlijk het echte belang van het Europese parlement ? Behalve zijn functie om uitdrukking te geven aan de gemeenschapsdemocratie, speelt het Parlement praktisch gezien een belangrijke rol in twee concrete situaties : 1) de verkiezing van de Commissarissen en de President van de Europese Commissie ; 2) de stemming over de begroting van de Europese Unie. Bovendien zou na het tweede referendum in Ierland -nu de moeilijkheden in de Tsjechische republiek zijn opgelost- indien het Verdrag van Lissabon eindelijk zou worden aangenomen, de rol van het Europese parlement, formeel gezien, groter worden. Maar dit is de volle helft van het glas. Want wanneer de actuele economische crisis nog langer aanhoudt, zal de goede wil van de politiek leiders om nationale compromissen te sluiten in het belang van het project van de Unie, smelten als sneeuw voor de zon. Dit zou de waarde van instellingen als het Europees Parlement alleen maar doen dalen.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Dit jaar is het de zevende keer sinds 1979 dat de Europese verkiezingen in alle lidstaden van de EU gelijktijdig zullen worden georganiseerd. Het opkomstpercentage zal waarschijnlijk net zo laag zijn als gewoonlijk, en ze zullen vooral worden bepaald door de interne politieke agenda’s. Wat niet betekent dat er geen buitenlands belang is, vooral voor Roemenië en Bulgarije, die als laatste zijn toegetreden. Dat is een heel andersoortig belang : voor hen zal de kwaliteit van de ploeg die naar Brussel en naar Straatsburg zal worden gestuurd meer tellen meer dan voor de oude lidstaten.

In West-Europa worden de Europarlementariërs traditioneel verworven onder ofwel iets minder invloedrijke politici, ofwel onder hen die aan het einde van hun carrière staan. Maar het zou anders moeten gaan in Oost-Europa, want de doelen van een Europees vertegenwoordiger zijn daar anders. Om twee redenen : 1) de verhoudingen tussen de landelijke politieke partijen en organisaties als de EVP, de ESP (Europese Socialisten) of de Alliantie van democraten en liberalen voor Europa (ADLE) zijn veelbelovender dan voor de landen in het Westen ; 2) het vermogen van de ploeg europarlementariërs om het nationaal belang voor het Europese voetlicht te krijgen is belangrijker dan voor de Westeuropese landen. Van de invloed die deze criteria hebben gehad op de samenstelling van de kieslijsten van landelijke partijen is weinig bekend. Wat de Europese kiezers ervan denken valt te bezien, op 7 juni aanstaande.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp