Kies een taal
Dit is niet de eerste tegenslag voor deze autosnelweg. Eerst werd de datum van de bouw uitgesteld totdat de regering van Jarosław Kaczyński [2006-2007] besloot om deze via een openbare aanbesteding aan een particuliere investeerder toe te vertrouwen. Maar de aanbesteding werd meerdere malen verlengd wegens het ontbreken van investeerders en de banken die de werkzaamheden konden financieren, gaven niet thuis.
Toen de rechtssituatie met de nieuwe regering [van Donald Tusk] eindelijk was opgehelderd, besefte men dat de deadlines te strak waren om de bouw voor het EK van 2012 te voltooien. Om die reden werd besloten om de werkzaamheden in tranches op te leveren en deze over meerdere ondernemingen te verdelen.
Toen verschenen de Chinezen ten tonele. Covec [China Overseas Engineering Group] is een groot Chinees staatsconglomeraat. Met een jaarlijkse omzet van vijfentwintig miljard dollar is het de derde grootste onderneming voor openbare gebouwen en werken ter wereld. Het bouwconcern, dat al vestigingen heeft in Azië en Afrika, steekt zijn interesse voor Europa niet onder stoelen of banken.
"Dat is pure dumping"
Na een reeks gesprekken tussen beide regeringen waarin de Polen alles uit de kast trokken om het concern in te palmen, is Covec dan ook overstag gegaan. De eerste offerte die de Chinezen uitbrachten voor twee weggedeelten van de A2 heeft vriend en vijand verrast: de Poolse Algemene directie voor nationale wegen en autowegen (GDDKiK) sprong een gat in de lucht, maar de Poolse concurrenten spogen vuur. De Chinezen hadden namelijk een prijs geboden die twee keer zo laag lag als oorspronkelijk begroot.
“Voor die prijs kun je geen autosnelweg aanleggen. Dat is pure dumping. We hebben dan ook een klacht ingediend bij het Bureau voor concurrentie- en consumentenbescherming en de Europese Commissie”, zegt Wojciech Malusi, voorzitter van de Kamer van het wegtransport, verontwaardigd. Het bouwconcern kwam met een uitvoerig antwoord, waarin het uit de doeken deed dat het vanwege zijn economische positie in staat was om de investering uit eigen middelen te financieren en dat het fors kon bezuinigen op materialen en grondstoffen. Dit nog afgezien van de salarissen van de Chinese arbeiders die twee keer zo laag liggen als die van de Polen.
De markt voor de aanleg van wegen wordt in Polen gedomineerd door bouwreuzen op het gebied van openbare gebouwen en werken. De meeste zijn hier gekomen door Poolse ondernemingen op te kopen of door deel te nemen in hun privatisering. Ze beschikken over een logistieke basis, personeel en productiemiddelen. Indien nodig besteden zij een gedeelte van de werkzaamheden uit aan Poolse onderaannemers. Daarom zette iedereen grote ogen op toen de Chinezen zich zonder al deze middelen in het project stortten.
Een gespannen sfeer op het ministerie en de wegendirectie
In het begin was de strategie van Covec simpel. Ze huurden plaatselijke onderaannemers in om het werk te doen. Maar om aan de aanbestedingsregels te voldoen en tegelijkertijd winst te maken, moest op de onderaannemers worden bezuinigd. Resultaat: er kwam geen hond opdagen. De Chinezen begrepen al snel dat de gehele Poolse branche zich tegen hen had gekeerd.
Vervolgens moesten ze het onderste uit de kan halen om leveranciers te vinden, of het nu was om materialen te huren of om bouwmaterialen in te kopen. “Ze schroeven de prijzen omlaag, pikken ons werk in, verpesten de markt en dan moeten wij ze zeker uit de brand helpen? Geen haar op mijn hoofd die daaraan denkt!”, aldus de directeur van een Poolse onderneming die anoniem wenst te blijven. Net als hij zijn alle Poolse wegenbouwers ervan overtuigd dat de A2 een Chinees rommeltje van het zuiverste water zal zijn.
Bij de wegendirectie en op het ministerie is de sfeer gespannen. Gedacht wordt dat de Chinezen het zelf maar uit moeten zoeken, want het is een prestigekwestie voor hen. Of ze ronden de bouw van de A2 met succes af of zij trekken hun handen hiervan af, maar in het laatste geval kunnen zij fluiten naar toekomstige openbare aanbestedingen. De markt van de EU waarop ze hun zinnen hadden gezet, zal dan voor hen voor altijd gesloten zijn.
Het bouwconcern beseft al sinds lange tijd dat het zich flink in de vingers heeft gesneden, aangezien het verschillende risico's over het hoofd heeft gezien. Het bleek geen goed idee te zijn om de uitrustingen en bouwmaterialen te importeren, want China is te ver weg en de machines hebben geen EU-certificaat. Bovendien is de Chinese centrale bank niet met de afgesproken voorschotten over de brug gekomen en moest Covec de betaling van GDDKiK (de Poolse Algemene directie voor nationale wegen en autowegen) afwachten om de werkzaamheden te kunnen voortzetten.
Vorig jaar steeg de prijs van asfalt met 100 procent
Daarnaast hebben de Chinezen geen rekening gehouden met de verhoging van de brandstofprijzen. Vorig jaar steeg de prijs van asfalt met 100 procent. En dan hebben we het nog niet eens over de verhoging van de btw, belastingen, heffingen en de prijzen voor cement en staal…
Ondanks alle tegenspoed is de Chinezen de moed nog niet in de schoenen gezonken. Ze glimlachen vriendelijk en leggen uit dat ze nog maar net komen kijken op de Europese markt en nog veel moeten leren. Het is niet hun bedoeling om aan prijsdumping te doen. Zo hebben ze de aanbesteding voor de tweede metrolijn in Warschau niet gekregen, want er waren goedkopere offertes. Ze verzekeren ons dat de autosnelweg op tijd voltooid zal zijn en dat deze van goede kwaliteit zal zijn.
Maar hun concurrenten geloven er geen woord van. Volgens hen zullen de verliezen enorm zijn en de kwaliteit twijfelachtig. Zij denken dat de weg in plaats van het symbool van een Chinees-Poolse vriendschap te vertegenwoordigen zal uitdraaien op een ramp. Dat is trouwens ook wat zij stiekem hopen.
Autosnelwegen
Gaan de Ieren de Chinezen achterna?
In aanloop naar het EK voetbal in 2012 dreigt in Polen opnieuw een deel van een autosnelweg niet op tijd klaar te zijn, klaagt de Poolse krant Rzeczpospolita in een artikel over een al drie maanden durend conflict tussen het Pools-Ierse consortium SRB Civil Engineering en de Poolse Algemene directie voor nationale wegen en autowegen (GDDKiK) over de aanleg van een stuk van 94 kilometer van de A1 tussen Torun en Kutno. Er wordt beweerd dat het directoraat-generaal de technologie van SRB voor het versterken van de wegverhoging afkeurt. Het Poolse dagblad waarschuwt dat een eventuele opzegging van het contract en de daaruit voortvloeiende juridische procedure niet alleen zouden kunnen leiden tot vertragingen, maar ook tot het intrekken van de EU-subsidie. Op 13 juni zegde het GDDKiA zijn contract met het Chinese consortium Covec op voor de aanleg van delen van de Poolse A2, een andere snelweg die wordt aangelegd voor het EK 2012.
