Observateurs van het EUMM bij de grens tussen Georgië en Zuid-Ossetië, juli 2009 (AFP)

Europa tussen twee vuren

Een jaar na de bliksemoorlog tussen Georgië en Rusland, voeren beide landen de spanning weer op en verdenken elkaar ervan de wapens op te willen nemen. De Europese Unie is belast met het behoud van de wapenstilstand en de vredesaccoorden. De Europese pers vraagt zich af welke positie zij zou moeten innemen mocht het conflict weer oplaaien.

Gepubliceerd op 6 augustus 2009 om 15:43
Observateurs van het EUMM bij de grens tussen Georgië en Zuid-Ossetië, juli 2009 (AFP)

De spanning ter plaatste "is zeer groot, ook al heeft het iets surrealistisch", merkt Il Sole 24 Ore. Voor deze Italiaanse krant is er "niets nieuws is dat de abnormale situatie wijzigt, die een jaar geleden is ontstaan na vijf dagen schermutselingen: Zuid-Ossetië en Abchazië zijn in handen van Moskou, hoewel (bijna) iedereen ze nog als deel van Georgië beschouwt; 3.700 Russische soldaten bewaken de grenzen, de waarnemers van de European Monitoring Mission in Georgia (EUMM)controleren de naleving van het staakt-het-vuren en de Georgische president Mikhéil Saakashvili is nog steeds aan de macht, hoewel zijn positie door de oorlog, de economische crisis en de protesten van de oppositie sterkt verzwakt is".

De Europese Unie heeft "geen antwoord klaar"

De oorlog heeft overigens "Rusland zijn rol als belangrijke - beduchte - speler op het internationale toneel teruggegeven", merkt de hoofdredacteur van het tijdschrift Russia in Global Affairs, Fiodor Loukianov, op in eeninterview met het Poolse dagblad Gazeta Wyborcza. Bovendien, zegt hij, "heeft de oorlog het uitbreidingsproces van de VN stopgezet door te laten zien dat het risico dat een van de lidstaten bij een gewapend conflict betrokken raakt, reëel is". Dat is ook de mening van de directeur van het centrum Russie-NEI [Rusland en nieuwe onafhankelijke staten] van het Institut Français des Relations Internationales (IFRI), Thomas Gomart, in een onderhoud in het dagblad Le Monde "Washington is tegenwoordig van mening dat er geen haast gemaakt moet worden met de toetreding van Georgië en Oekraïne tot de NAVO om destabilisatie van de regio te voorkomen", ook al "heeft Rusland", getroffen door de economische crisis, "sinds het einde van de oorlog aan invloed ingeboet". "De Europeanen hebben hun houding het minst gewijzigd, hoewel zij het meest betrokken zijn bij het conflict", benadrukt Thomas Gomart. Sinds het terugsturen op verzoek van Moskou van de missies van de OVSE (organisatie voor veiligheid en samenwerking in Europa) en de VN, zijn de waarnemers van de Europese Unie als enige op het terrein aanwezig. Maar, zegt hij, als de Unie binnenkort door de Russen of de Georgiërs aangevallen zou worden, of als het conflict weer oplaait, "heeft de Unie geen antwoord klaar".

Terwijl de diplomatieke pogingen die al bijna een jaar onder leiding van de Unie worden ondernomen "stagneren", voegt Gomart eraan toe, proberen Moskou en Tbilissi momenteel om "het hardst de wereld te overtuigen van de redenen die president Saakashvili ertoe gebracht hebben Zuid-Ossetië weer in te nemen en het Kremlin te doen besluiten hem dat te beletten", zegt Il Sole 24 Ore. El País legt uitdat het de voormalige oorlogvoerende partijen erom gaat de onafhankelijke internationale onderzoeksmissie over het conflict in Georgië, onder leiding van de Zwitserse diplomate Heidi Tagliavini en onder de vlag van de EU, van hun goed recht te overtuigen. De missie moet eind september haar rapport over de oorzaak en het verloop van het conflict indienen, maar de Tagesspiegel meentte weten dat nu al is vastgesteld dat Georgië ontegenzeggelijk heeft bijgedragen aan het uitbreken van de oorlog. In ieder geval, zo zegt het Berlijnse dagblad, moet de EU erkennen dat het land het internationale recht niet heeft geschonden. Georgië is nog lang geen democratie volgens de definitie van het Westen, zegt de Tagesspiegel tot slot, maar de deskundigen zijn het erover eens dat "het land alleen door zich tot het westen te wenden een kans heeft om te democratiseren".

Nieuwsbrief in het Nederlands

Is een nieuw conflict op komst?

Ondertussen, meldt Il Sole 24 Ore, gedragen de twee partijen zich "alsof ze een scenario willen scheppen dat, net als een jaar geleden, onvermijdelijk op oorlog uitdraait: de Russen hebben op 4 augustus de Georgiërs ervan beschuldigd met mortiervuur op Tshkinvali, de hoofdstad van Zuid-Ossetië te hebben beschoten, de paraatheid verhoogd en zijn begonnen met ‘preventieve’ militaire manoeuvres. Tshkinvali heeft het laatste stukje grens met Georgië dat nog open was gesloten, zogenaamd om provocatie te voorkomen, maar ook wegens de varkensgriep. Tbilissi ontkent de wapenstilstand te hebben geschonden, sluit ieder plan voor een aanval uit en beschuldigt Moskou ervan de grenzen te willen wijzigen, hoewel de Europese waarnemers dat niet kunnen bewijzen". Ondanks de grote spanningen verschillen de waarnemers van mening over de dreigende hervatting van de vijandelijkheden. In het Parijse dagblad Le Figaro, zegt Alexander Golts, Ruslanddeskundige inzake geostrategische kwesties, dat "Rusland geen enkele reden heeft om een conflict aan te gaan", daar het land zijn doel al heeft bereikt: het Westen te laten doordringen van zijn voornemens tot hegemonie in de Kaukasus. Pavel Felgenhauer, een andere deskundige in Russische militaire aangelegenheden, bevestigt daarentegen dat "Rusland zich klaarmaakt voor een nieuwe oorlog tegen Georgië", waarvan het doel deze keer is om zonder omwegen het regiem van Mikheïl Saakachvili omver te werpen.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp