De volgende plannen om de euro te redden

Op het moment dat de euro opnieuw kopje onder dreigt te gaan, komen in Brussel de staatshoofden van de 27 lidstaten bijeen. Tijdens de Europese top zal er alles aan gedaan worden om een constructie te bedenken die de EU moet beschermen tegen nog meer ellende die haar voortbestaan bedreigt.

Gepubliceerd op 23 juni 2011 om 15:05

Het gaat om solidariteit versus verantwoordelijkheid: dat is de grens die Angela Merkel heeft getrokken toen ze zich een jaar geleden tegen haar zin toch liet overhalen om Griekenland een eerste keer te hulp te schieten. Voor de Duitse bondskanselier was het vanaf dat moment zaak om de 'cultuur van stabiliteit' waar haar land zo aan hecht naar heel Europa en dan met name naar de zuidelijke landen te exporteren.

Sinds een jaar worden er van alle kanten pogingen ondernomen om collectief lering te trekken uit de Griekse crisis, maar ook met het oog op de besmetting van Ierland en daarna Portugal: versterking van het stabiliteitspact, invoering van een ‘Europees semester’, een ‘euro-plus-pact’ om economieën naar elkaar toe te laten groeien, een vorm van macro-economisch toezicht.

De eurolanden hopen op deze manier, naast de noodfondsen die in allerijl al werden gevormd, regels op te stellen met behulp waarvan eventuele volgende existentiële crises kunnen worden voorkomen. "Bij gebrek aan een politieke unie is een versterkt bestuur van de eurozone onontbeerlijk," benadrukte nog maar eens interim-directeur van het Internationaal Monetair Fonds John Lipsky op maandag 20 juni in Luxemburg ten overstaan van de Europese ministers van Financiën.

Dit keer wordt het stabiliteits- en groeipact strenger gemaakt

Van de verschillende initiatieven blijft de hervorming van het stabiliteits- en groeipact het belangrijkst. Aan de vooravond van de Europese top van 23 en 24 juni levert deze hervorming de laatste geheime onderhandelingen tussen de lidstaten en het Europees parlement op. Het stabiliteits- en groeipact werd in 1997 opgesteld en in 2005 op initiatief van de Fransen en de Duitsers versoepeld, aangezien deze landen er niet in slaagden het na te leven. Dit keer staat men op het punt het pact strenger te maken, in elk geval op papier.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Er zullen zwaardere sancties worden opgelegd, zowel om een begrotingstekort of excessieve schuldenpositie terug te dringen, als ook om dit soort uitglijders te voorkomen. Er zullen boetes worden opgelegd wanneer er met de statistieken wordt geknoeid, een maatregel naar aanleiding van de trucs die Griekenland heeft uitgehaald. Het pact zal worden aangevuld met een ongehoord dubbel mechanisme.

Enerzijds gaat er een ‘Europees semester’ gelden, waarmee Europese instellingen in het voorjaar hun advies kunnen geven over het begrotingsbeleid en over de hervormingen die elke regering heeft doorgevoerd, nog voordat de begroting door de nationale parlementen wordt goedgekeurd.

Anderzijds zal er meer aandacht worden besteed aan het macro-economisch toezicht, om eventuele zeepbellen en andere onevenwichtigheden te herkennen die de groei van een land kunnen onderbreken. Het gaat erom het toezicht uit te breiden door gebruik te maken van een totaalplaatje: de verdienstelijke landen wat betreft het stabiliteitspact, te weten Ierland en Spanje, hebben hun sterke groei soms immers gebaseerd op explosieve onevenwichtigheden, zoals de vastgoedzeepbel of hun topzware banksector.

Nu moet er alleen nog een reeks indicatoren worden gedefinieerd die van pas kunnen komen bij het onderzoek naar de betalingsbalans, het handelsoverschot, de inflatie en de werkgelegenheid. Er kan worden besloten om sancties op te leggen als een lidstaat er niet in slaagt bepaalde missers te herstellen.

De regels hebben bij elkaar wel iets weg van een gasfabriek

Blijft de vraag of deze regels, die bij elkaar wel iets weg hebben van een gasfabriek, direct zullen functioneren. Jean-Claude Trichet, president van de Europese Centrale Bank, heeft van de Europarlementariërs geëist dat ze de automatische toepassing van het nieuwe stelsel van sancties in het stabiliteitspact onderschrijven, uit vrees dat het anders nooit zal worden toegepast.

Dit standpunt wordt gedeeld door de Europese Commissie en door een deel van de Europarlementariërs. "Het is de bedoeling om gemarchandeer tussen de lidstaten onderling te vermijden, aangezien ze de neiging hebben om elkaars fouten te vergeven," zegt Europarlementariër Sylvie Goulard, opsteller van de tekst over de sancties.

Europese regeringsleiders, met Frankrijk en Duitsland voorop, hebben gepoogd om het proces van het al dan niet aanvaarden van de aanbevelingen van de Europese Commissie bij de implementatie van het stabiliteitspact in eigen hand te houden, zelfs al zou er sprake zijn van automatische straffen. Toch willen Frankrijk en Duitsland in deze regels het ontstaan zien van een vorm van economisch bestuur binnen de monetaire unie.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp