Kies een taal
Het is half acht ‘s morgens. Iona, een jonge Roemeense, is op weg naar het Madrileense busstation Méndez Alvaro. Ze is heel tevreden, want na een jaar hard werken in de huishouding gaat ze met vakantie naar huis in Boekarest. Bepakt en bezakt met vier enorme koffers wacht ze net als de andere passagiers ongeduldig tot de bus komt. Maar die komt niet.
Dit fenomeen komt steeds vaker voor op busstations in Spanje. Valencia, Castellón, Barcelona en Madrid zijn getuige van de odyssee die de Roemeense staatsburgers staat te wachten als ze naar hun land terug willen. Eindeloze vertragingen, illegale ondernemingen die niet-bestaande reizen verkopen, bussen in zeer slechte staat of onvoorziene routewijzigingen: dat zijn een paar van de ongemakken waarmee sommige reizigers die met de bus naar Roemenië willen te kampen hebben.
Er zijn 13 Roemeense vervoersbedrijven die ook in Spanje werken en een min of meer betrouwbare verbinding garanderen. Met tarieven die schommelen tussen de 90 en 100 euro (enkele reis) bieden deze maatschappijen de reizigers de mogelijkheid meer bagage mee te nemen dan in het vliegtuig en dat maakt de bus tot de meest populaire manier om in een dag of drie naar de Karpaten te reizen. Maar sinds enkele jaren wordt de directe omgeving van de grootste busstations overspoeld met piratenmaatschappijtjes. Volgens een verantwoordelijke van het bedrijf Eurolines, bieden deze nieuwkomers dezelfde service maar dan voor de helft minder. Deze bedrijven sturen hun werknemers op pad om klanten te ronselen in de wachtrijen die zich voor de loketten van de legale vervoersbedrijven vormen en bieden reizen aan tegen onweerstaanbaar gunstige voorwaarden. “De Roemenen zijn over het algemeen niet erg veeleisend als het gaat om de reisomstandigheden. Het enige wat ze willen is aankomen”, zegt een vertegenwoordiger van Eurolines.
Gedumpt halverwege de reis
Deze bussen pikken reizigers in andere streken van Spanje op om de zitplaatsen op te vullen. Als de operators zien dat een bus niet vol is, “verzinnen ze technische pech” aan de voertuigen en betalen in het beste geval het kaartje aan de klanten terug. Maar veel van die bussen komen nooit op hun bestemming aan. “Een bus kreeg eens pech in Frankrijk en ze dumpten ons gewoon, boden zelfs geen andere bus aan voor het vervolg van de reis. We moesten zelf een busje huren om in Boekarest te komen”, vertelt een Roemeen die ondanks alles de bus blijft nemen omdat het het goedkoopste vervoermiddel is. “Op dit moment, in augustus, kosten vliegtickets bijna 600 euro en je kunt vrijwel geen bagage meenemen,’ zegt hij. Een andere passagier vertelt dat zijn bus een keer alle passagiers achterliet, "500 kilometer van Boekarest zonder enige verklaring te geven”.
Niet zelden profiteren Roemeense bedrijven van de mogelijkheid meer bagage mee te nemen om illegaal grondstoffen te vervoeren. “Wij zien vaak dat Roemenen dit vervoermiddel gebruiken om enorme hoeveelheden varkensvlees te transporteren”, bevestigt een werknemer van Eurolines, volgens wie “veel van die illegale bedrijven overleven dankzij het transport van goederen”. Voor een optimale winst zetten sommige bedrijven meer stoelen in de bus dan toegestaan volgens de geldende regelgeving of nemen maar twee chauffeurs in dienst in plaats van de vijf die volgens de Europese wetgeving verplicht zijn. “Ik heb wel eens 70 personen in een bus zien stappen”, benadrukt een Roemeense reiziger en hij voegt eraan toe dat sommige transporteurs de toiletten en gangpaden volzetten met goederen. “We zitten opeengepakt als haringen in een ton”, beklaagt hij zich.
De voertuigen worden tijdens de reis vaak niet doorzocht maar, geeft een vaste gebruiker van de lijn aan, “bij de Hongaarse grens vraagt de chauffeur altijd 5 euro van de passagiers om de douane om te kopen zodat ze de bus niet doorzoeken”. Waar hij nog aan toevoegt: “In mijn land is er niets wat niet in een bus vervoerd kan worden”.
Tijdens topdrukte verkopen verscheidene vervoersbedrijven die een goede reputatie genieten kaartjes van illegale bedrijven. De nationale vereniging van busondernemingen (ANETRA) bevestigt echter dat “bedrijven met een vergunning absoluut niet het recht hebben kaartjes van illegale ondernemingen te verkopen aan hun loketten”, en hamert erop dat deze piraten met “voertuigen rijden die in een abominabele staat verkeren” en die niet de vereiste APK-keuring hebben gehad.
