Welk tijdperk na Khadaffi?

De Europese pers is over de hele linie opgetogen over de val van het Libische regime en over de impuls die dit aan ´de Arabische lente´ zal geven, maar stelt zich terughoudender op als het gaat om de toekomst van het land, ook al ligt daar misschien een beslissende rol voor Europa.

Gepubliceerd op 23 augustus 2011 om 14:19

Dit is "het moment van Libië", stelt El País. De Spaanse krant ziet de interventie van de NAVO als "een goede keuze", ook al zou je vraagtekens moeten plaatsen bij de traagheid waarmee de eerste besluiten werden genomen en bij de "verrassende improvisatie" waarmee de militaire inzet gepaard ging. De periode die nu aanbreekt in Libië zal staan in het teken van "onzekerheid" waarin "niemand het zich kan permitteren om fouten te maken": noch de rebellenleiders, noch de internationale gemeenschap, die "na decennia van slecht beleid in de regio nu de kans heeft eraan mee te werken dat de vrijheid verder oprukt".

"Het omverwerpen van dictators kost minder tijd dan het herstellen van de normale toestand in de landen die onder hun juk gebukt gingen", schrijft Jacek Pawlicki in het Poolse dagblad Gazeta Wyborcza. Volgens deze commentator zal "de berechting van de dictator — als het ooit zover komt — slechts een kleine stap zijn op weg naar het doel om een vreedzaam, stabiel en territoriaal gezien integer Libië te verwezenlijken, dat tevens een geloofwaardig olie-exporterend land en een belangrijk politiek centrum in de Maghreb zal zijn". Een wederopbouw die de Libiërs "niet alleen met de steun van de Verenigde Staten, de NAVO en de EU kunnen uitvoeren", aldus Pawlicki. Hij vindt dat ook "China, Rusland, Turkije en de andere Arabische en Afrikaanse landen" hieraan moeten meewerken.

Zijn collega van Rczeczpospolita, Marek Magierowski, is sceptischer en stelt: "De EU kan de Libiërs wel adviseren over de manier waarop zij vrije verkiezingen moeten organiseren en hoe ze een systeem van politieke partijen moeten opzetten, of het land financieel steunen, maar vroeg of laat gaan de adviseurs weer terug naar Brussel, raken de fondsen uitgeput en blijft Libië alleen achter. Het zal een zeer pijnlijk proces worden, want net als Afghanistan is Libië een heterogene staat die is samengesteld uit zo´n honderdvijftig stammen, die allemaal hun eigen belangen hebben. Een democratisch en vreedzaam Libië is een aanlokkelijk vooruitzicht, maar lijkt nog ver weg."

In The Independent vraagt correspondent voor het Midden-Oosten Robert Fiskzich af of de toekomst van Libië heel anders zal zijn dan het verleden. "Natuurlijk", schrijft hij, “kun je je Libië voorstellen als een supermacht in het Midden-Oosten" en als een "niet zozeer Afrikaans maar meer Arabisch" land dat "Algerije en Marokko zou kunnen aansteken met zijn vrijheden". Maar Libië, vervolgt Fisk, heeft lange tijd "geleden onder het kankergezwel van de Arabische wereld: morele en financiële corruptie". Een reden om de nieuw te benoemen leiders scherp in de gaten te houden.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Volgens Fisk zal Libië overigens niet het laatste land zijn dat de gevolgen van de ´Arabische lente´ ondervindt: Bahrein, Saudi-Arabië, Jordanië, Jemen en, vooral, Syrië zijn de volgende op de lijst. Want, zo vraagt hij, "hoe lang zal het nog duren voordat de Europeanen zich gaan afvragen waarom de NAVO - als zij zo effectief is geweest in Libië - niet zou kunnen worden ingezet tegen het leger van Hafez el-Assad in Syrië, waarbij Cyprus als luchtmachtbasis dienst kan doen?

Het Duitse weekblad Der Spiegel beschouwt de nederlaag van Khadaffi als een "triomf voor Sarkozy" en "een schande voor Merkel". Het magazine oordeelt: "de regering wilde absoluut niet meedoen met het militaire ingrijpen tegen de dictatuur van Khadaffi" en "nu weten we wat de reikwijdte van dit slechte besluit is". De val van het regime-Khadaffi is een "succes voor Nicolas Sarkozy, de Amerikanen en de Britten", bevestigt Der Spiegel op zijn beurt. "De geloofwaardigheid van Duitsland als verdediger van de mensenrechten en de Duitse reputatie als betrouwbare partner hebben een fikse deuk opgelopen".

Volgens Le Figarois de operatie in Libië "een onmiskenbaar succes voor de Franse diplomatie". De Parijse krant prijst ook het Europese succes van de operatie: “Het feit dat Parijs en Londen, voor het eerst, Washington verdrongen hebben bij het leiden van een NAVO-operatie, kan niet zonder gevolgen blijven voor de toekomst van de Atlantische alliantie. Ondanks de Duitse terughoudendheid en dankzij de Frans-Britse vastberadenheid is Europa heel goed in staat om tot actie over te gaan in zijn directe omgeving".

In Corriere della Sera roept commentator Antonio Ferrari de Europese Unie evenwel op om "geen toeschouwer te blijven" van de veranderingen die zich in de Arabische wereld voltrekken: "Wat zich nu in de Arabische wereld afspeelt, zou de overtuiging moeten voeden dat het mogelijk is de ´lenterevoluties´ om te zetten in een echte kans, of zou de verschillende landen ertoe moeten aanzetten om deze kans daadwerkelijk te creëren. Onze directe buurlanden zouden daar baat bij hebben en wijzelf ook."

Nu Khadaffi is uitgerangeerd, gebruiken de Europese landen die hebben meegewerkt aan zijn val hun ellebogen om een bevoorrechte positie te krijgen in de betrekkingen met het nieuwe bewind, legt La Stampa uit: "de concurrentie tussen de regeringen is van dien aard dat als Sarkozy aankondigt dat hij op 24 augustus de voorzitter van de Nationale Overgangsraad, Mustafa Abdel Jalil, op het Élysée zal ontvangen, Silvio Berlusconi diezelfde dag of liever nog de dag ervoor in Rome bezig is met een operatie akkoord voor Libië".

De concurrentie tussen Parijs en Rome over het tijdperk na Kadhaffi speelt ook op handelsgebied, en in het bijzonder rond de aardolie. Volgens de Italiaanse krant "streven Frankrijk en Italië ernaar om op grote schaal Libische olie te gaan inslaan. Rusland, China en Brazilië" - landen die oliemaatschappijen in Libië hadden en tegen een militaire interventie waren - "kunnen daar weleens een hoge prijs voor moeten betalen".

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!