Kies een taal
Geen enkel staatshoofd van de EU – op de president van Malta na – heeft op dinsdag 1 september in Tripoli de officiële viering van de 40e verjaardag van de Libische revolutie bijgewoond. De betrekkingen tussen Libië en de westerse mogendheden zijn echter niet altijd gekenmerkt geweest door de recente smet die schandalen erop hebben geworpen. Van het begin af is er een permanente afwisseling van vertrouwen en wantrouwen geweest, beweert Der Tagesspiegel. "Eerst had Khadaffi de reputatie onomkoopbaar te zijn. Maar al zeer spoedig zou zijn imago veranderen’ met de start van het Libische atoomprogramma en ‘de financiering van diverse rebellen en terroristische groeperingen overal ter wereld", aldus deze Duitse krant.
Gênante ministeriële brieven
De aanslag bij Lockerbie van 1988 [270 doden] en het opblazen van een Frans vliegtuig boven Niger een jaar later [170 doden] hebben Khadaffi een "pariastatus", bezorgd, vergezeld van "internationale sancties voor Libië gedurende enige decennia", schrijft Der Tagesspiegel. Vervolgens is het vertrouwen hersteld toen Khadaffi toegaf dat Libië verantwoordelijk was voor de aanslagen en hij accepteerde om schadevergoeding te betalen aan de families van de slachtoffers. "Van voormalig paria", is kolonel Khadaffi dus bevriend geraakt met de Europese staatshoofden, een vriendschap die gevoed isdoor de talrijke handelsovereenkomsten die met Libië zijn gesloten.
De hernieuwde spanning tussen de EU en Libië na de vervroegde vrijlating van Ali al-Megrahi, veroordeeld in Schotland voor de aanslag van Lockerbie, en zijn triomfantelijke ontvangst in Tripoli op 21 augustus, bezorgt de Britse regering nog steeds hoofdbrekens. De Sunday Times heeft onlangs de inhoud onthuld van ministeriële brieven waaruit blijkt dat minister van Justitie Jack Straw in eerste instantie de bedoeling had al-Megrahi uit te sluiten van een akkoord met Libië over uitlevering van gevangenen. Maar, merkt het Britse dagblad op, "de regering van Gordon Brown is van mening veranderd na onderhandelingen tussen Libië en BP over een overeenkomst voor olie-exploratie van enige miljoenen ponden’. Volgens The Guardian zou deze polemiek echter kunnen imploderen wanneer zou blijken dat "al-Megrahi onschuldig was aan de aanslag van Lockerbie. Een gedachte die de Schotse juridische wereld al jaren een gevoel van onbehagen bezorgt".
Arabische Liga leest Britten de les
Het Roemeense weekblad Dilema Veche meentdat "de vrijlating van al-Megrahi ons iets belangrijks zegt over het Westen: tussen 1988 en 2009 hebben zich belangrijke wijzigingen voorgedaan in mentaliteit en opstelling. Vandaag aan de dag wordt op onvoorstelbare wijze geslikt dat de Arabische Liga Groot-Brittannië de les leest over de toepassing van het recht". De Franse krant Le Monde is van mening dat de vrijlating van al-Megrahi niettemin een obstakel minder betekent tussen de EU en Libië, "wat de verhoudingen met dit voormalige pariabewind van de Maghreb kan verbeteren, terwijl de Europese Commissie delicate onderhandelingen voert voor het bereiken van een kaderovereenkomst met Tripoli. Libië eiste namelijk een dergelijke geste van het Verenigd Koninkrijk om de toenadering te versnellen".
Er gaan stemmen op om de herhaalde provocaties aan de kaak te stellen en ook het overwicht dat Libië schijnt te krijgen in het diplomatieke steekspel. Zo beschuldigt Espresso kolonel Khadaffi ervan "dubbel spel" te spelen met zijn partners, en met name met Italië, even na het bezoek van Silvio Berlusconi aan Tripoli om de eerste steen te leggen van een snelweg tussen de Libische hoofdstad en Bengazi – gefinancierd door Italië als compensatie voor de kolonisatie. Het Romeinse weekblad beschuldigt Libië er met name van wapens te kopen van westerse tussenpersonen om daarmee vervolgens de opstanden en burgeroorlogen in Afrika te bevoorraden. Espresso noemt in het bijzonder een onderzoek van het parket van Perugia naar wapenhandel waarbij Italiaanse tussenpersonen betrokken zouden zijn, evenals een Libische non-profitorganisatie.
Berouw tonen kan gevaarlijk zijn
"Woede en vernedering" kopt Le Temps met betrekking tot de tegenvallers die Zwitserland te verduren heeft gehad met betrekking tot Libië. Sinds een jaar blijven de diplomatie betrekkingen tussen Bern en Tripoli steeds verder verslechteren, na de arrestatie met geweld in juli 2008 van Hannibal, een van de zonen van de kolonel, omdat hij in een luxehotel in Genève twee van zijn bediendes zou hebben geslagen. Op vrijdag 21 augustus is de president van de Zwitserse confederatie, Hans-Rudolf Merz, naar Tripoli afgereisd om de Leider van de revolutie zijn officiële verontschuldigingen aan te bieden, schrijft dit Zwitserse dagblad, en hij hoopte zo de vrijlating van twee Zwitserse staatsburgers die al een jaar in Libië worden vastgehouden te bespoedigen en een einde te maken aan de crisis. Maar de vrijlating van de gegijzelden, die vóór 1 september had moeten plaatsvinden, laat nog altijd op zich wachten omdat Tripoli een borgsom van 500.000 euro heeft geëist. Zo kan de zo vaak door de Europeanen toegepaste strategie van het berouw, volgens Le Temps, soms gevaarlijk blijken te zijn: "Hans-Rudolf Merz is zich daarvan in Libië bewust geworden, excuses zijn een geducht diplomatiek wapen die met grote behoedzaamheid dienen te worden gehanteerd". Ook Silvio Berlusconi had zich verontschuldigd voor de Italiaanse kolonisatie van Libië en in ruil daarvoor had kolonel Khadaffi verklaard dat Libië de illegale immigratie naar Italië zou tegengaan, olie zou leveren en Italiaanse bedrijven toegang zou verschaffen tot de Libische markt. Net als in het geval van de Zwitserse president, "was het de Libische leider die de verontschuldigingen van zijn gesprekspartners naar zijn hand wist te zetten om uitdrukking te geven aan zijn behoefte aan revanche op het Westen".
