Het stadje Neuruppin, een gemeente in de deelstaat Brandenburg, 2006.

Kansen voor Polen en Tsjechen

Steeds meer Polen verhuizen naar het vroegere Oost-Duitsland. Ze vullen daarmee de leegte op die werd veroorzaakt door de exodus van de "Ossies"na de val van de Muur. Het Tsjechische dagblad Lidové noviny nodigt de Tsjechen uit om hetzelfde te doen en op die manier de grenzen in Oost-Europa te laten vervagen.

Gepubliceerd op 29 augustus 2011 om 14:51
Het stadje Neuruppin, een gemeente in de deelstaat Brandenburg, 2006.

De stad Löcknitz, die ongeveer vijftig kilometer van de Baltische Zee ligt, beleeft de laatste jaren een klein wonder. Het is een van de weinige steden in het oosten van Duitsland die erin is geslaagd de daling van het aantal inwoners een halt toe te roepen. Het aantal inwoners is zelfs gestegen. Bovendien hebben de kleuter- en basisscholen in deze stad hun leerlingenaantallen zien groeien, een fenomeen dat in deze streek volstrekt ongebruikelijk is.

Toch is er wel een schaduwzijde, want de nieuwe inwoners zijn geen Duitsers. Het gaat om Polen die voornamelijk afkomstig zijn uit de havenstad Szczecin. Deze Poolse stad telt enkele honderdduizenden inwoners en ligt ongeveer twintig kilometer van het Duitse Löcknitz vandaan. "Huizen en grond zijn hier veel goedkoper dan in de buurt van Szczecin. Je betaalt hier zelfs minder belasting en de kwaliteit van de publieke dienstverlening is een stuk beter”, prijst een Poolse eigenaresse van een pension aan.

Voor een vergelijkbaar huis dat ik hier voor 35 duizend euro kocht zou ik in Szczecin 250 duizend euro hebben moeten betalen”, vertelt een andere Pool, die een praatje is komen maken in het pension. Hij voegt eraan toe: “Dat was helemaal niet zo moeilijk, want de Duitsers die hier woonden zijn allemaal naar het westen verhuisd".

Nu heeft een op de vijf kinderen al de Poolse nationaliteit

Nu al is vijftien procent van de inwoners van Poolse afkomst en op de kleuterscholen van de stad heeft een op de vijf kinderen de Poolse nationaliteit. Zelfs de Duitsers die hier wonen, kunnen de komst van de Polen wel waarderen: “Zonder hen zou de stad ten dode zijn opgeschreven”, beweert een Duitse eigenaar van een plaatselijk luxe restaurant. De meeste steden in het vroegere Oost-Duitsland hebben niet zoveel geluk als Löcknitz.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Toen de Oost-Duitse communisten vijftig jaar geleden de Berlijnse Muur bouwden, was dat voor een deel om de exodus van de inwoners van de DDR naar het Westen een halt toe te roepen. Elk jaar vertrokken meer dan honderdduizend mensen naar het Westen. De DDR liep het risico volledig ontvolkt te raken.

Vele deskundigen zijn van mening dat de bliksemsnelle hereniging van Oost- en West-Duitsland na de val van de Muur kan worden verklaard door de massale stroom Duitsers die vanaf dat moment van Oost naar West emigreerden. Noch de hereniging, noch de kolossale overboeking van geld (meer dan een biljoen euro), bedoeld om het oosten van Duitsland op gelijk niveau te brengen met het westen hebben de exodus echter kunnen stoppen.

Het enige effect van deze maatregelen was dat ze de uittocht hebben weten te vertragen en stabiliseren op honderdduizend mensen per jaar.De redenen zijn economisch van aard: lagere salarissen en een hoge werkloosheid.

In vergelijking met de 17 miljoen vroegere Oost-Duitsers wordt het huidige aantal inwoners in het oosten van Duitsland geschat op 14 miljoen. Daarbij dient te worden bedacht dat Berlijn en omstreken de situatie enigszins redden. Het aantal inwoners is daar de afgelopen tien jaar namelijk sterk gestegen als gevolg van het feit dat de hoofdstad van Bonn naar Berlijn werd verplaatst.

Onopvallend keert het centrale Europa van vroeger weer terug

De situatie in veel steden in het oosten van Duitsland ligt echter volkomen anders. Zo telt de stad Zwickau in de deelstaat Saksen tegenwoordig nog maar 90 duizend inwoners tegen 120 duizend in 1989, ondanks het feit dat er grote Volkswagenfabriek is gevestigd. De toekomst van de stad ziet er nog somberder uit.

De Duitse krant Frankfurter Allgemeine Zeitung schreef al dat het oosten van Duitsland over enkele jaren te maken krijgt met een demografisch conflict, omdat het huidige geboortecijfer van 0,77 kind per vrouw bedraagt en het aantal alleenstaande mannen het aantal vrouwen ruimschoots overtreft. Alleen de armste landen in Europa kennen een daling van de bevolking in een vergelijkbaar tempo zoals die nu al twintig jaar aan de gang is in het voormalige Oost-Duitsland.

Gezien de huidige ontvolking biedt de enorme stroom middelen van West- naar Oost-Duitsland, die vergezeld gaat met de aanleg van moderne infrastructuur, aan zowel Tsjechen als Polen een unieke kans om deze streken te ‘koloniseren’. Het zijn vooral Polen die begonnen zijn om deze kansen te benutten, waarbij velen dit principe hanteren: ik woon in Duitsland en ik werk in Polen.

Onopvallend, op kousenvoeten, keert het centrale Europa van vroeger weer terug, toen de grenzen van de natiestaten vaak zeer vaag waren. En wel op een manier die volstrekt afwijkt van wat we hadden kunnen vrezen. Een reden te meer waarmee we ons minderwaardigheidscomplex ten opzichte van Duitsland en de Duitsers alvast zouden kunnen en moeten overwinnen.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp