Kies een taal
Toen ik onlangs een slaapverwekkende presentatie bijwoonde van de politieke partijen met hun verkiezingsprogramma's voor de Europese verkiezingen, schrok ik van het commentaar van een journalist over de socialisten: “Het is een gotspe dat deze groep, waartoe ook de Britse Labour-partij behoort, zich onderscheidt van de conservatieve partijen door te beweren dat zij (de conservatieven) de markt volgen en wij onze principes.”
Dat was nog niet eens het ergste, hoewel zulke onzin op zich natuurlijk al erg genoeg is. Het toppunt is toch wel het onvermogen van de socialisten om een kandidaat te presenteren voor het voorzitterschap van de Europese Commissie, vooral als gevolg van hun eigen ruzies en meningsverschillen.
Daarmee maken ze zichzelf volstrekt belachelijk – maar hoe bestaat het dat een partij die streeft naar de macht er niet eens in slaagt om een kandidaat te presenteren voor het leiderschap? Dat heeft drie belangrijke gevolgen. Ten eerste ontstaat er nu geen strijd om één van de belangrijkste functies binnen de EU. Feitelijk krijgt de huidige voorzitter, José-Manuel Barroso, niet alleen steun van zijn eigen centrumrechtse partij (EPP), maar waarschijnlijk ook van een aantal of alle socialisten.
Ten tweede is Barroso niet per definitie een goede kandidaat, maar hij zal wel worden verkozen. Vorige week was heel Brussel nog in rep en roer omdat een columnist van de Financial Times het volgende had beweerd: “Het lijkt haast onvermijdelijk dat José-Manuel Barroso, de Portugese voorzitter van de Commissie, nog eens een ambtstermijn van vijf jaar aanblijft en dat is geen goede zaak voor de Europese politiek. De afgelopen jaren hield hij zich meer bezig met lobbyen voor zijn herverkiezing dan met zijn eigenlijke werk... Ik vind de meneer Barroso één van de zwakste voorzitters van de Commissie die we ooit hebben gekend, een ijdele man zonder politieke moed.”
Interessant genoeg sprak ik maar weinig mensen bij EU-instituten die het eigenlijk absoluut niet eens waren met deze bewering. Blijft het ergerlijke feit dat er kennelijk maar één uit die enorme populatie van meer dan 400 miljoen Europeanen geschikt geacht wordt voor het voorzitterschap van de Europese Commissie en die wordt in het gunstigste geval dan ook nog eens als onbekwaam beschouwd. Dat is een verbijsterend gegeven.
En dan de derde en laatste consequentie: de socialisten in Europa, zowel in de lidstaten als op EU-niveau, lijken zich in een situatie te bevinden tussen verwarring en een mogelijk uiteenvallen van de partij. Steeds vaker zien we hiervan voorbeelden in het openbare leven. In Groot-Brittannië heeft de Labour-partij al jaren niets meer van doen met het woord socialisme. Het was fascinerend en tegelijkertijd ook afschuwelijk om te zien hoe de socialisten in Frankrijk, zowel tijdens de presidentsverkiezingen in 2007 als bij de verkiezing van een nieuwe voorzitter dit jaar, in een interne strijd verwikkeld waren. Dat is op zich al erg, maar we zitten bovendien middenin de zwaarste economische crisis sinds de jaren 30 van de vorige eeuw en dan zijn de socialisten nergens te bekennen. Ze zouden juistgrote winsten moeten boeken, de centrumrechtse partijen van het politieke toneel moeten vegen. In plaats daarvan zijn ze de hekkensluiters in de opiniepeilingen geworden, niet alleen bij de EU-verkiezingen, maar ook op nationaal niveau.
Het wordt hoog tijd dat socialistische partijen zich serieus gaan bezighouden met de vraag wat ze te betekenen hebben en waar ze voor staan – en dat ze daar ook verantwoordelijkheid voor gaan dragen. Als ze niet eens in staat zijn om eensgezind een kandidaat voor een EU-functie aan te wijzen, hoe kunnen ze dan verwachten dat burgers vertrouwen in hen hebben als er ingrijpende besluiten moeten worden genomen over het beleid?
