Een vrachtwagen uit Moldavië wordt door de Roemeense grenswacht aangehouden voor controle, 18 januari 2011.

De miljonairs van de Oost-Europese grenzen

Ondanks de investering van miljarden euro's in hightech-bewakingsapparatuur blijven de grenzen van Roemenië en Bulgarije tot de meest poreuze van Europa behoren. Luxueuze villa's van douanebeambten vertellen misschien waarom.

Gepubliceerd op 5 september 2011 om 15:34
Een vrachtwagen uit Moldavië wordt door de Roemeense grenswacht aangehouden voor controle, 18 januari 2011.

SVILENGRAD, Bulgarije — De infraroodcamera's hier bij de Bulgaarse grens met Griekenland en Turkije zijn krachtig genoeg om konijnen vast te leggen die in het holst van de nacht over het boerenland rennen.

Maar op een middag, nog niet zo lang geleden, hadden de mannen in het grensstation alleen maar oog voor een auto die een beetje te snel over een landweggetje reed. Misschien een smokkelaar, dachten ze. Ze gaven via de politieradio opdracht de auto aan te houden. Het bleek loos alarm.

Bulgarije en buurland Roemenië, dat meer dan 1 miljard euro heeft uitgegeven aan de ontwikkeling van een net zo geavanceerd grensbewakingssysteem, hopen zich deze maand te kunnen aansluiten bij de visumvrije reiszone van de Europese Unie. Zij hopen ook de bewaking van een deel van de buitengrenzen van de Unie te kunnen overnemen.

Een paar jaar geleden zou zo'n stap waarschijnlijk routine zijn geweest, zeggen deskundigen – gewoon een nieuwe stap in de aanhoudende, enthousiaste uitbreiding van de Europese Unie. Maar vandaag de dag wordt het blok gekenmerkt door een nieuw conservatisme.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Nederland zal waarschijnlijk een veto uitspreken

Zowel Bulgarije als Roemenië werden in 2007 in de Europese Unie verwelkomd, ondanks sluimerende vragen over de georganiseerde misdaad, corruptie en ondoelmatige rechtsspraak. Nu Europa echter wordt geconfronteerd met een economische crisis, met angst voor meer immigranten uit Afrika en met toenemend nationalisme bij de lidstaten, besteedt Brussel meer aandacht aan deze kwesties.

"Het is fijn om een machine te hebben waarmee je kunt kijken of zich illegalen in een vrachtwagen bevinden”, aldus Karel van Kesteren, de Nederlandse ambassadeur in Bulgarije. "Maar als je 500 euro kunt betalen om iemand de andere kant op te laten kijken, heeft dit allemaal geen zin.

Als je de sleutel van je gemeenschappelijke huis aan iemand anders geeft, wil je er zeker van zijn dat deze persoon 100 procent betrouwbaar is en alle regels gehoorzaamt.

Nederland is een van de landen die waarschijnlijk een veto zullen uitspreken over de entree van Bulgarije en Roemenië in de zone waarin vrij mag worden gereisd, en die bekend staat als de Schengenruimte. Maar ook andere landen zouden bezwaar kunnen maken, zoals Finland, Duitsland en Frankrijk.

Het gedrag van de grenswachten en de douanebeambten is berucht

Tekenen die op corruptie wijzen zijn overal langs de grenzen in het Bulgaarse en Roemeense landschap te zien, in de vorm van luxueuze villa's, die het eigendom zijn van grenswachten en douanebeambten. Er kunnen er tientallen worden gevonden in Svilengrad, een stadje met ongeveer twintigduizend inwoners aan de zuidgrens van Bulgarije. Het gedrag van de grenswachten en de douanebeambten is zo berucht dat het openlijk belachelijk wordt gemaakt door de bevolking. “Wat geef je een grenswacht voor zijn verjaardag?" luidt een grap. Het antwoord: “Een dienst die hij in zijn eentje kan draaien."

Maar een plaatselijke taxichauffeur, die een tour langs de villa's maakte op voorwaarde dat zijn naam niet zou worden genoemd, verdedigde de grenswachten door te zeggen dat zij de stad welvaart hebben gebracht. Hij zei ook dat een douanebeambte, die nu eigenaar was van een hotel en een casino, de ramen in de school had vervangen en de plaatselijke kerk had herbouwd.

"Als ze geld hebben, hebben wij ook geld”, zei hij.

248 gearresteerde grenswachten en douanebeambten in een jaar

Om de corruptie te bestrijden is Bulgarije een computergestuurd programma gaan gebruiken om zijn grenswachten iedere paar uur willekeurig naar andere grensposten te kunnen verplaatsen. Ook Roemenië heeft maatregelen genomen. Het afgelopen jaar heeft het land 248 grenswachten en douanebeambten gearresteerd. Sommigen van hen werden ervan beticht in één dienst 5.800 euro te hebben opgestreken.

In het verleden zouden de arrestaties volgens sommige deskundigen wellicht voldoende zijn geweest om de goedkeuring van de Europese Unie te verkrijgen, maar nu niet meer. Het uitstellen van de toetreding tot de zone waarin vrij kan worden gereisd is de enige echte hefboom die het blok heeft om landen te dwingen meervoudige problemen op te lossen, waaronder de welig tierende misdaadbendes en de behandeling van Roma in deze regio.

Bulgaarse en Romeense functionarissen maken geen geheim van hun teleurstelling. Ze klagen dat ze hebben voldaan aan de eisen van de Europese Unie, maar nu moeten voldoen aan nieuwe standaarden. Vice-premier Simeon Djankov van Bulgarije heeft ook gezegd dat deze standaarden helemaal niet duidelijk waren.

In plaats daarvan wordt zijn land volgens hem geconfronteerd met 'vage' klachten over georganiseerde misdaadbendes en corruptie langs de grenzen. Hij voegde eraan toe dat deze zelfde klachten kunnen worden geuit jegens Italië en Griekenland. De Roemeense minister van Buitenlandse Zaken, Teodor Baconschi, is het met hem eens: “We zijn nu veel beter uitgerust dan veel van de andere lidstaten.

Iedereen wist dat hij een klein bedrag moest betalen

Voorzover het de apparatuur betreft, stelt een bezoek aan de grens hem in het gelijk. In Bulgarije worden grensbarrières die ooit voornamelijk ten doel hadden om te voorkomen dat burgers tijdens het communistische tijdperk het land verlieten, nu opnieuw gebruiksklaar gemaakt om te voorkomen dat immigranten en smokkelaars er binnen komen. De oude elektrische hekken en wachttorens zijn in ruste. Maar een streep vers omgeploegde aarde verraadt waar de komende weken bewegingssensors zullen worden geplaatst.

Bij het grensstation van Vaslui in Roemenië patrouilleren grenswachten in nieuwe speedboten op de rivier tussen Roemenië en Moldavië. Vrachtwagens kunnen met röntgenstralen worden doorgelicht, en er zijn instrumenten waarmee kan worden gemeten of er teveel kooldioxide in een vrachtwagen aanwezig is – een teken dat er zich misschien mensen schuilhouden.

Maar Gabisor Tofan, de burgemeester van een nabijgelegen dorp, zegt dat de corruptie aan de grenzen een publiek geheim is geweest. “Iedere dorpeling die naar Moldavië ging wist dat hij een klein bedrag moest betalen.

Er hebben tientallen arrestaties van douaneneambten en grenswachten plaatsgevonden die bij de grensovergang van Vaslui werken, en er kunnen er nog meer volgen, aldus sommige functionarissen. De arrestaties hebben de aandacht gevestigd op hun luxueuze huizen, waaronder dat van een grenswacht, Sorin Bucur, dat in diverse kranten stond afgebeeld.

De vrouw van Bucur, Marinella, zei dat hij was ondervraagd, maar niet gearresteerd. “Mijn man is zeer correct”, zei ze. "Ze hebben nooit iets over hem kunnen vinden.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp