Kies een taal
Bij iedere oorlog hoort een beeld dat het drama van het conflict weerspiegelt en dat symbool staat voor een omslag. Tijdens de Kosovo-oorlog was dat het bombardement op de Chinese ambassade in Belgrado. In Afghanistan zijn dat de luchtaanvallen, die gericht zijn op de Talibanstrijders maar waarbij ook burgerslachtoffers vallen. Hoewel de internationale troepenmacht in Afghanistan al genoeg negatieve ervaring heeft opgedaan met dit fenomeen, duurde het toch nog jaren voordat er een nieuw beleid op het gebied van luchtaanvallen werd opgesteld. Hierin wordt bepaald dat er in geval van twijfel geen luchtaanval mag plaatsvinden en dat de bescherming van de burgers voorop blijft staan. Waarom de Duitse commandant dan toch het bevel heeft gegeven om de twee tankwagens te bombarderen blijft een raadsel, totdat er meer informatie beschikbaar zal zijn. Tot die tijd moeten wij genoegen nemen met de lezing van de Bundeswehr, die zegt dat de door de Taliban gekaapte tankwagens als rijdende bommen zouden worden ingezet, en met de verklaring dat de tankwagens in de modder waren vastgelopen en dat burgers bezig waren de brandstof af te tappen.
Gebrek aan solidariteit tussen Europeanen
De NAVO en de VN hebben er een gewoonte van gemaakt een onafhankelijke commissie in te schakelen om onderzoek te verrichten naar dergelijke bombardementen. De resultaten worden openbaar gemaakt, want alleen op die manier kan het vertrouwen in stand worden gehouden. Daarom is het des te verwonderlijker dat er nu zo snel geoordeeld wordt en dat tal van politieke en militaire prominenten - van de bevelhebber van de internationale strijdmacht ISAF tot een groot aantal Europese ministers van Buitenlandse Zaken - scherpe kritiek hebben geuit aan het adres van de Duitse Bundeswehr. Deze uitzonderlijke reactie geeft niet alleen blijk van een gebrek aan solidariteit, maar is ook gevaarlijk: want waarom zou je nog een onderzoek uitvoeren, als de bondgenoten de geloofwaardigheid van de Duitse minister van Defensie, Franz Josef Jung hoe dan ook in twijfel trekken?
De redenen waarom zo'n harde toon wordt aangeslagen zijn legio: de bevelhebber van de ISAF-strijdmacht, de Amerikaanse generaal Stanley A. McChrystal, moet vrezen voor zijn geloofwaardigheid, enkele weken nadat hij zijn strategie veranderd heeft. Onder de bondgenoten heerst grote verbittering over het Duitse beleid: Berlijn heeft weliswaar de derde grootste troepenmacht [ruim 3.600 militairen] naar Afghanistan gestuurd, maar onderscheidt zich - los daarvan - voornamelijk door het geven van goede adviezen en door een gebrek aan actie. En nu moet Duitsland, dat altijd alles beter wist en dat kritiek uitte op het contingent troepen en middelen dat naar het zuiden van Afghanistan werd gestuurd, verantwoording afleggen voor een luchtaanval die nu al wordt gekenmerkt door een recordaantal slachtoffers.
Een einde aan het Duitse zelfbedrog
In Duitsland had de grote regeringscoalitie de inzet van de militairen buiten de verkiezingscampagne willen houden, zoals er ook al jaren geen belangrijk openbaar debat aan de missie in Afghanistan is gewijd. De aanwezigheid in het noorden van Afghanistan werd lange tijd gezien als het symbool van de "positieve inzet voor de wederopbouw" van de Duitsers, terwijl de échte oorlog - door Amerikaanse cowboys en met twijfelachtige methoden - in het zuiden van het land werd gevoerd. Dit beeld stortte afgelopen voorjaar ineen, toen de Bundeswehr telkens weer in gevechten verwikkeld raakte en er verscheidene militairen sneuvelden. Plotseling waren de regels veranderd en had de toon zich verhard. Het was alle betrokkenen duidelijk geworden dat zij een einde moesten maken aan het Duitse zelfbedrog en dat zij het publiek ook vertrouwd moesten maken met de harde werkelijkheid in Afghanistan. Maar liever niet vóór de parlementsverkiezingen in september, want de meerderheid van de Duitsers staat niet achter het uitzenden van militairen naar Afghanistan.
De ironie wil dat dit onderwerp nu niet door een actie van de Taliban, maar door het bevel van een Duitse commandant in de verkiezingscampagne terecht is gekomen. Het onderwerp valt nu niet meer te vermijden, en er tekenen zich twee belangrijke besluiten af, waarover na de campagne onderhandeld zal worden. Ten eerste zal de internationale gemeenschap meer soldaten naar Afghanistan sturen, en vooral meer civiele medewerkers die een bijdrage moeten leveren aan de wederopbouw, zoals landbouwadviseurs, politietrainers, bestuursdeskundigen en artsen. Zal de volgende regering daaraan willen meewerken? Ten tweede moet de internationale gemeenschap de Afghaanse regering een ultimatum stellen. President Karzai moet beslissen aan welke kant hij staat en of het hem ernst is met de wederopbouw van het land. Zal de volgende Duitse regering Karzai op dit punt onder druk zetten en dit ultimatum stellen?
NAVO
Hoog tijd om de alliantie te ontbinden
“De oorlog in Afghanistan verkeert in een crisis en in een spagaat”, aldus Mary Dejevsky in The Independent. Achter de discussie over het doel van de oorlog gaat een andere discussie schuil: die van de toekomst van de NAVO. Als de NAVO niet kan zegevieren in Afghanistan, “wat is de voortzetting van de NAVO dan eigenlijk waard?” vraagt Dejevsky zich af. Volgens haar is de NAVO “zijn nut voorbijgestreeft” en had de alliantie *na de koude oorlog victorie moeten kraaien en zichzelf moeten ontbinde*n”. Met een dergelijke ontbinding zou de NAVO het imago dat de alliantie “alleen tegen Rusland” is, van zich kunnen afschudden. Zelfs een “naamsverandering en een verduidelijking van zijn doelstellingen zouden een eerste stap kunnen zijn naar een regionale militaire VN-macht”. De NAVO heeft moeite een nieuw doel te vinden en lijkt een onstabiele factor te zijn in Afghanistan.
