Op het bord: "Wereldhandel".

Peking is geen ‘white knight’

De aankondiging door Italië dat China de Italiaanse economie op grote schaal zal gaan steunen heeft de hoop gewekt dat Peking de euro te hulp zal schieten. Laten we echter geen valse hoop koesteren, want China is een voorzichtige en bedachtzame investeerder, waarschuwt La Repubblica.

Gepubliceerd op 14 september 2011 om 14:56
Op het bord: "Wereldhandel".

Gaan de Chinezen deelnemen in de [Italiaanse] energiegigant ENI of in het [Italiaanse] staatselektriciteitsbedrijf ENEL? Kunnen ze aandelen verwerven in Finmeccanica of de haven van Genua, of geld steken in de Unicreditbank in ruil voor deelname aan de veiling van meerjarige staatsobligaties en zo de plaats innemen van Muammar Khadaffi?

Om te weten of dergelijke scenario's ergens op gebaseerd zijn of dat die geruchten uit Italië zelf komen, moeten we de Chinese investeringen in het buitenland, het door Peking gevoerde financiële beleid en de rol van de geopolitieke belangen van de tweede economie ter wereld nader in ogenschouw nemen.

Chinees kapitaal ondergaat momenteel in twee opzichten een aanpassing: diversificatie ten opzichte van de dollar in andere valuta's en verplaatsing van investeringen in staatsfondsen naar investeringen in aandelenpakketten van bedrijven die liefst voor China van strategisch belang zijn. Deze aanpassingen verlopen geleidelijk en mogen op geen enkel moment de "stabiliteit van de wereldeconomie" in gevaar brengen.

Hachelijke en zinloze steun aan Amerikaanse banken

Degenen die zich haasten om de contacten tussen Rome en Peking uit te leggen als een "blijk van vertrouwen" van de Chinese regering in de Italiaanse solvabiliteit, zitten er ver naast. In die val is de Spaanse premier José Luis Zapatero getrapt toen hij te snel aankondigde dat China op grote schaal Spaanse staatsobligaties zou kopen, terwijl daarmee uiteindelijk slechts een bescheiden bedrag gemoeid bleek te zijn.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Tijdens de crisis van 2008 vroegen de Verenigde Staten aan de Chinese beleidsmakers om de rol van ‘white knight’, een goedbedoelende investeerder, op zich te nemen. Daarop ontstonden in China woedende polemieken over of het wel raadzaam was om dat te doen. Toen de crisis op zijn hevigst was en de Amerikaanse beurskoersen een historisch dieptepunt hadden bereikt, werden Chinese managers er door hun eigen politieke leiders van beschuldigd dat zij Chinees geld hadden verkwist voor even hachelijke als zinloze steun aan Amerikaanse banken.

Op dit moment is het oordeel over die steun minder negatief, maar de littekens zijn nog niet genezen en maken dat de leiders in Peking zich terughoudend opstellen.

Massale aankoop van bonds is overdreven gebleken

De belangrijkste spelers zijn twee financiële giganten. In de eerste plaats het ‘moederbedrijf’, de staatsinstelling die de monetaire reserves van de centrale bank als een waar ministerie beheert. Die reserves, die het resultaat zijn van jaren van door China met de rest van de wereld verzamelde handelsactiva, zijn de grootste ter wereld: 3200 miljard dollar [2,3 miljard euro]. Het acroniem van de State Administration of Foreign Exchange - "SAFE", Engels voor "veilig" maar ook voor "kluis" - geeft de Chinese investeringsfilosofie goed weer.

In hetzelfde tempo als waarin de reserves van de centrale bank worden aangevuld met nieuwe handelsactiva, heeft SAFE alleen al in de eerste zes maanden van dit jaar 275 miljard dollar [200 miljard euro] geïnvesteerd, wat inhoudt dat SAFE als het zou willen alle Italiaanse staatsobligaties die eind dit jaar vervallen zou kunnen opkopen. Dat is echter nu juist niet erg ‘safe’ en daarom blijft de Chinese centrale bank de meeste reserves herinvesteren in U.S. Treasury Bills.

Wat betreft de diversificatie van de dollar in andere valuta's geeft de centrale bank in Peking uit veiligheidsoverwegingen de voorkeur aan Duitse bonds en Japanse staatsobligaties, die beide als solide investering worden gezien. De herhaalde aankondiging van massala aankoop door China van bonds uit mediterrane landen zijn tot nu toe steeds overdreven gebleken. In juli 2010 hebben geruchten over steun aan Spanje kortstondig invloed gehad op de financiële markten (SAFE kocht toen 500 miljoen tienjaren bonds, een bescheiden investering).

Het CIC als paard van Troje

In oktober 2010 bracht de Chinese premier Wen Jiabao een bezoek aan Athene, maar ook daar werden de verwachtingen van massale aankoop van Griekse bonds al snel de kop ingedrukt. Het enige wat er gebeurde was dat het Chinese Cosco, een gigant op het gebied van logistiek, ging deelnemen in het beheer van de haven van Athene.

Dit feit is illustratief voor een ander en agressiever aspect van het beleid van China, waarin de China Investment Corporation (CIC), het sovereign wealth fund van Peking, de hoofdrol speelt. De middelen komen uit dezelfde bron, namelijk de monetaire reserves van de centrale bank. Het CIC heeft echter meer speelruimte en een gevarieerdere taak, en vormt de speerpunt van de Chinese toetreding tot de wereldeconomie. Volgens de statuten richt het bedrijf zich "op commerciële activiteiten en zuiver economische en financiële doelstellingen".

Het CIC moet zich verantwoorden tegenover zijn aandeelhouders (de regering in Peking), en dus valt niet uit te sluiten dat het fungeert als paard van Troje voor strategische doeleinden als het verwerven van geavanceerde technologieën en van knowhow op het gebied van management, of het slaan van bruggenhoofden naar veelbelovende markten en naar activiteiten op terreinen waarop China zijn concurrentiepositie nog moet versterken.

Brazilië en Rusland zijn nu misschien 'white knights'

In geografisch opzicht blijven rechtstreekse investeerders zich richten op de Verenigde Staten, met een aandeel van 42%, gevolgd door Azië met 30%, terwijl Europa met 22% pas op de derde plaats komt. Europa vormt ook een goed voorbeeld van de diversificatie door China naar industriële activa: door te profiteren van de crisis in 2008 hebben de Chinezen van autobedrijf Ford de zeggenschap over Volvo losgekregen.

De volgende top van BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika), die volgende week in Washington wordt gehouden en waar over eventuele steun aan de eurozone zal worden gesproken, geeft wel aan hoe de tijden zijn veranderd. Het kapitaal moet nu komen van opkomende machten. Guido Mantega, de Braziliaanse minister van Financiën, heeft laten weten dat de crisis in de eurozone "op de agenda" staat.

Dat is de omgekeerde wereld. Brazilié en Rusland, tot voor kort synoniem met "niet voldoen aan betalingsverplichtingen", staan nu op de lijst van mogelijke ‘white knights. Nu maar hopen dat ze die rol ook op zich willen nemen en dat wat wij daar tegenover stellen hun bevalt.

Ecofin-top

Amerikanen wonen EU-vergadering bij

"Aangezien de Europeanen niet in staat zijn om uit de crisis te komen in de eurozone die nu al bijna twee jaar duurt, komt de rest van de wereld in beweging om ze te hulp te schieten”, schrijft Jean Quatremer in het Franse dagblad Libération. Quatremer, correspondent in Brussel, is van mening dat “iedereen zich ervan bewust is dat een ineenstorting van de euro, de munteenheid van de tweede economische wereldmacht, rampzalige gevolgen zou hebben. Niet alleen voor de EU, maar voor de hele wereld”. En terwijl de Europese leiders blijven steken in hun onenigheden, hebben de VS, China, en de BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika) zich bereid getoond om te hulp te schieten. “De meest spectaculaire handreiking komt uit de Verenigde Staten": de minister van Financiën Timothy Geithner gaat vrijdag [16 september] naar Wrocław, in Polen, om de informele vergadering bij te wonen van de ministers van Financiën van de eurozone. “Het is de eerste keer dat een buitenlandse politicus een Europese vergadering bijwoont. Hieruit blijkt dat de Amerikanen twijfelen aan de capaciteit van de Europeanen om in hun eentje overeenstemming te bereiken”, aldus Quatremer.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp