Kies een taal
Er wordt wel beweerd dat elk mijnwerkershuisje in Roşia Montană [Transsylvanië] een geheime gang had die naar de goudmijnen leidde. We kunnen niet meer nagaan of dit verhaal werkelijk waar is, omdat Romania Gold Corporation alle huisjes heeft opgekocht.
De joint venture van de Canadese onderneming Gabriel Resources en het Roemeense staatsbedrijf Minivest wacht alleen nog op een milieuvergunning om het goud van Roşia Montană te kunnen delven. Het heeft geleid tot een ware oorlog. De harde kern van tegenstanders van de heropening van de mijn, die in 2006 werd gesloten, beweert dat het project de bergketen Cârnic van de kaart zou vegen en cultureel erfgoed dat dateert uit de oudheid, toen de Romeinen in deze regio goud wonnen, tot stof zou verpulveren. Bovendien zou de streek ernstig te lijden hebben van het gebruik van cyaankali bij de winning van goud. Gold Corporation beweert op zijn beurt dat het rekening zal houden met archeologische vindplaatsen…
Het water in de beekjes is rood van de cyaankali
De financiële crisis heeft de goudprijs tot duizelingwekkende hoogten gedreven en analisten gokken op een aanhoudende waardestijging. Zo zijn we getuige van een klassiek gevecht tussen de industriële beschaving en de vertegenwoordigers van de postindustriële beschaving, die zich keren tegen de ongecontroleerde uitbuiting van de natuur. Het gevecht speelt zich af op een territorium dat overduidelijk het stempel draagt van zijn mijnbouwgeschiedenis met als erfenis daarvan ecologische gevolgen die moeilijk aan te pakken zijn. Het water in de beekjes rond de mijnen is rood [vanwege de vervuiling met cyaankali] en de uiteengereten heuvels lijken wel getroffen door een natuurramp. Tijdens de Roemeense Gouden eeuw [zo werd de dictatuur van Ceauşescu genoemd] beschouwde het communistisch regime het terugdringen van vervuiling niet als prioriteit. De kwaliteit van leven van de bewoners telde niet. Ze hebben dus alle redenen om bang te zijn.
Een van de voornaamste problemen van het project in Roşia Montană is dan ook dat het niet bepaald vertrouwen wekt. Het profiel van de voornaamste aandeelhouders van Gabriel Resources [de moedermaatschappij van Romania Gold Corporation], beursgenoteerd in Toronto, spreekt boekdelen: miljardairs met een flinke honger naar financiële speculaties. Onder hen Paulson & Co. en Electrum Strategic Holdings, beleggingsfondsen die zijn gespecialiseerd in goud. Newmont Mining Corp (USA), een van de grootste producenten van goud ter wereld, heeft onder anderen miljardair George Soros als aandeelhouder.
De participatie van de Roemeense staat is geheim
De Roemeense staat is via het bedrijf Minvest met 19% van de aandelen de grootste aandeelhouder van het bedrijf. Toch lijkt dit een onderschatting. Als de staat op een berg zit die volgens schattingen wel 300 ton goud bevat, zou je verwachten dat er een grotere deelneming zou worden genomen. De participatieovereenkomst van de Roemeense staat aan dit project wordt geheim gehouden en Roemenië lijkt door de louche beleggers te zijn behandeld als een bananenrepubliek.
Elders in Europa daarentegen zijn Zweden en Noorwegen actief bezig goud te winnen. De Zweedse overheid heeft concessies uitgegeven op haar goudmijnen en beperkt zich tot het verdienen van geld door middel van belastingen, heffingen en bijdragen. Daar is geen sprake van een duidelijke of onderhuidse opschudding. De kwestie wordt behandeld als een zaak die winst oplevert, terwijl de mijnbouw 0,3% van het bruto binnenlands product van het land uitmaakt. Het naleven van de regels is onderworpen aan een strenge controle. Bij ons ontbreekt dit soort zaken.
De inzet van de strijd blijft de run op goud. Naar verwachting gaat het bij het project in Roşia Montană om de winning van goud voor meer dan 16 miljard dollar in 16 jaar. Maar als de Canadese investeerder zou worden weggejaagd, zou hij van de Roemeense staat ontstellend hoge schadevergoedingen kunnen eisen.
Roşia Montană zelf dreigt een spookstad te blijven, omdat 80% van de gebouwen voortaan eigendom is van Gold Corporation. De archeologische overblijfselen, vaak gelegen op moeilijk toegankelijke plekken, missen de aantrekkingskracht om toeristen te lokken. De lokale bevolking heeft maar weinig kansen op de arbeidsmarkt en bezit te weinig middelen om in toerisme te investeren. De streek telt enkele pensions die verre van rendabel zijn en het gehucht is nu alleen maar in de belangstelling gekomen vanwege de huidige discussie…
Goudreserves
De staatskas spekken en banen creëren
"President Traian Băsescu heeft aangekondigd dat dit project noodzakelijker is dan ooit, omdat het land zijn goudreserves moet verdubbelen en omdat het nieuwe banen creëert", schrijft de Roemeense krant Evenimentul Zilei. Het dagblad laat de vele manieren zien waarop de Roemeense regering geld zou kunnen verdienen aan dit project, waarvoor overigens een investering van ongeveer 700 miljoen euro (één miljard Canadese dollar) nodig is. Naast de circa 1,2 miljard euro (1,8 miljard dollar) die direct worden verdiend (dividenden, heffingen, belastingen) zou het project banen creëren en economische activiteiten genereren voor een bedrag van nog eens 1,7 miljard euro (2,5 miljard dollar). "Maar wat doen we met mogelijke belangenconflicten tussen de staat als aandeelhouder en de staat als autoriteit, belast met de taak zich ervan te verzekeren dat het bedrijf in kwestie de regels naleeft?", vraagt Evenimentul Zilei zich af.
