Kies een taal
Na de schok van 11 september 2001 en de solidariteitsgeest die volgde op de aanslagen in New York en Washington, verwijderden de Europeanen zich min of meer van de VS als gevolg van de oorlog in Irak en het beleid van de regering Bush. Voor deze eerste 11 september van het tijdperk Obama, lijkt het er op dat het imago van Amerika aan het veranderen is, maar niet zo ingrijpend als de nieuwe president wellicht hoopte.
“De steun aan de Amerikaanse bondgenoot in de publieke opinie van het Oude Continent is verviervoudigd sinds het aantreden van de democratische president in januari”, zo schrijft Le Monde. “Het percentage Europeanen dat het buitenlandbeleid van de nieuwe Amerikaanse president steunt is 77, tegenover slechts 19% voor dat van George Bush in 2008. Dat is een van de uitkomsten van een peiling die in juni in elf landen van de Europese Unie is uitgevoerd, evenals in Turkije en in de VS. De poll werd georganiseerd door het German Marshall Fund, een Amerikaanse organisatie die elk jaar de trans-Atlantische relatie tegen het licht houdt en die op 9 september 2009 zijn conclusie voor 2009 bekend heeft gemaakt. (rapport Transatlantic Trends).”
In Duitsland is het aantal mensen met een positief beeld van de VS in een jaar tijd gestegen van 12 naar 92%. In Frankrijk is de Amerikaliefde toegenomen van 11 naar 88%. “Obama is er in geslaagd het verlies van de Europese steun dat door Bush jr. geleden is, praktisch helemaal terug te winnen”, zegt Ron Asmus, de uitvoerend directeur van het German Marshall Fund. Maar dit enthousiasme kent twee kanttekeningen. "Ten eerst is Midden en Oost-Europa veel minder enthousiast over de VS dan de rest van Europa. Ten tweede betekent de toename in vertrouwen niet dat Europa en Amerika het over alles eens zijn, bijvoorbeeld over Irak en Afghanistan.”
De belangrijkste verrassing van het onderzoek van de Amerikaanse stichting is de groeiende scepsis van de Europeanen die door de regering Bush juist als hun trouwste bondgenoten werden beschouwd. Volgens Asmus zijn de Europeanen uit het Midden en het Oosten “cynischer en pragmatischer in de manier waarop zij een charismatische leider als Obama zien.” “De Obama-mythologie heeft Nieuw Europa niet veroverd”, concludeert ookRevista 22. Slowakije en Bulgarije staan zelfs lijnrecht tegenover Duitsland en Frankrijk. Dezelfde scheiding is te zien in het vertrouwen in de NAVO. Slechts 53% van de Oost-Europeanen denken dat de trans-Atlantische organisatie nodig is, tegenover 73% van de West-Europeanen. “Misschien is dit een teken dat steeds meer Europeanen naar Brussel kijken, dat het Nieuwe Europa meer eurocentrisch is geworden en minder Atlantisch”, vraagt het Roemeense weekblad zich af. “Langzaam maar zeker verandert de oorlog in Afghanistan in een oorlog van Obama en minder in de oorlog van Europa”.
Terwijl Afghanistan een erfenis is die Barack Obama moet managen al naar gelang de omstandigheden op het slagveld, ziet The Economist in de veiligheidspolitiek die de president in Europa voert, een meer dieperliggende oorzaak voor de doodbloedende liefde tussen 'Nieuw Europa' en de Nieuwe Wereld. “De regering Obama herziet het project van een antiraketschild, waarin eerst tien onderscheppingsraketten en een radarstation in Polen en Tsjechië voorzien waren”, legt het Londense weekblad uit. “Verandering van dit project kan worden gezien als een knieval bedoeld om de Russen een plezier te doen.” En dat terwijl Rusland in de landen van het voormalige Oostblok nog steeds gezien wordt als de voornaamste bedreiging.”
Zeker, “Amerika heeft belangrijker problemen dan zijn haar relatie met West-Europa”, vermoedt The Economist, en “De Oost-Europeaan zijn naïef geweest in hun relatie met Amerika tijdens de Bush-jaren. Maar desondanks, zelfs binnen de regering Obama, erkent men dat men wat beter zijn best zou kunnen doen.”
SAMENWERKING
De stralende toekomst van de as EU-USA
"De trans-Atlantische samenwerking heeft een groot verleden achter zich" en "zij heeft zeker een toekomst", beweert in Il Sole 24 Ore de algemeen directeur van de Italiaanse Bank, Fabrizio Saccomanni. Hij relativeert de stelling dat het leiderschap van het Westen aan het afkalven is ten gunste van de opkomende landen. Ondanks de opname van een aantal van die landen in de oude G7 –ondertussen G20 geworden- hebben de oude organisaties als het Internationaal Monetair Fonds (IMF) bewezen dat ze de ernstige crises aankunnen. Men moet zich niet vergissen in de opkomst van China. Volgens Saccomanni heeft de as VS-EU nog een mooie tijd voor zich. Het zijn juist de verschillen tussen deze twee modellen die de kracht van dit bondgenootschap vormen: “De Verenigde Staten hebben een sterke groeicultuur, die gericht is op het ondersteunen van investeringen, op innovatie en competitiviteit van een vrije markt. De EU heeft een minstens net zo sterke stabiliteitscultuur en richt zich op solide macro-economische politiek en een effectieve regulering van de markt. De huidige crisis kan dus leiden tot een nieuwe definitie van groei en stabiliteit aan de twee oevers van de Atlantische Oceaan”.
