Kies een taal
Misschien had ik het bij het verkeerde eind. Ik dacht dat de regeringen van de Europese landen bereid waren ieder denkbaar bedrag uit te trekken en iedere denkbare bezuinigingsmaatregel te nemen om de banken, die bijna ten onder waren gegaan aan hun eigen roekeloosheid en onverstandige gedrag, te redden. Alle banken waren 'te groot om failliet te mogen gaan'. Geen enkele schuld was te groot om af te kunnen lossen. Europa was in de greep van de bankiers.
Toch zou het ondenkbare wel eens onvermijdelijk kunnen blijken. De hogepriesters van de eurozone praten plotseling niet meer over 'als', maar over 'wanneer Griekenland failliet gaat'. De Grieken zelf lijken een devaluatie als een minder pijnlijke disciplineringsmaatregel te ervaren dan door de staat opgelegde bezuinigingen, en ze hebben waarschijnlijk nog gelijk ook. Hun vertrek uit de eurozone zou een grote schok teweegbrengen, die kan leiden tot schuldsaneringen en mogelijk nog meer valuta-aanpassingen in de periferie van de eurozone (Griekenland, Ierland, Portugal, Spanje en Italië). Dit zou dramatisch zijn, maar omdat het is voorspeld vanaf het moment dat het Verdrag van Maastricht in 1992 in werking is getreden, kan het nauwelijks als ondenkbaar worden beschouwd.
Euro werd paspoort naar bureaucratisch Utopia
Op dit punt moeten de 'pro-Europeanen' ophouden onzin uit te kramen. Alarik staat niet voor de poorten van Rome. Napoleon is niet teruggekeerd van Elba. Alles wat ons kan overkomen is dat de Europese democratieën, die een kwart eeuw door de oligarchen in Brussel zijn genegeerd, mishandeld en gecorrumpeerd, uit de schaduw van de Akropolis, waar de democratie ooit is geboren, vandaan zullen kruipen. Voor al diegenen die sceptisch staan tegenover de grote federaties en opgedirkte bondgenootschappen, die in de loop der eeuwen in de Europese kuuroorden zijn bedacht, zou dit een opbeurend moment moeten zijn.
Er is niets mis met een valutazone van goed bij elkaar passende politieke entiteiten. Maar een unie moet een onderliggende economische werkelijkheid weerspiegelen, met politieke instellingen die een verband leggen tussen het uitbrengen van je stem en het betalen van belastingen, en tussen het lenen van geld en het terugbetalen daarvan. De Amerikaanse winnaar van de Nobelprijs voor de Economie, Paul Krugman, heeft een goede geschiedenis van de euro geschreven. Hij heeft de dollarzone, met zijn federale regering, gemeenschappelijke taal en politieke cultuur, met de eurozone vergeleken, die niets van dit alles heeft. Krugman concludeerde dat “dit, vanaf het allereerste begin, de vooruitzichten voor de eenheidsmunt dubieus heeft gemaakt.” Erger nog, de euro is op de loop gegaan “met de verbeelding van de Europese elites”. De eenheidsmunt werd een paspoort naar een bureaucratisch Utopia, een middel om een steeds glorieuzere unie te bereiken.
Ik beschouw mezelf als een 'goede' Europeaan, maar voor zover het de Europese Unie betrof, liep mijn idealisme steeds meer butsen op naarmate Brussel zich telkens meer vrijheden ging veroorloven met de Europese belastingbetalers en wetgevers. Uit een recent rapport is gebleken dat de EU bijna een miljard euro teveel heeft uitgekeerd aan Griekse boeren. De EU blijft meer dode vis in zee teruggooien dan zij eruit haalt. Zij bouwt nog steeds een verbijsterend paleis van 280 miljoen pond voor zichzelf in Brussel. Het is een obsceen gebouw.
'Pro-Europees': eerder kwestie van geloof dan van beleid
Omdat 'pro-Europees' zijn eerder een kwestie van geloof dan van beleid is, durven de 'pro-Europeanen' geen protest te laten horen tegen deze schandalen. Het is niet de eerste keer in de Europese geschiedenis dat een gecentraliseerde superstaat het continent in zijn greep houdt, met een aanhang van onkritische 'vredestichters' die niet in staat zijn de bomen door het bos te zien.
Dat Duitsland het land moet zijn dat op een verstandige manier de redding van de euro moet bewerkstelligen, is dubbel ironisch. De Duitse grondwet was door de naoorlogse geallieerden zodanig vormgegeven dat een Europees leiderschap zo goed als onmogelijk was geworden. De Duitse regering moest zwak blijven, en overgeleverd zijn aan de goedtierendheid van de provincies en hun electoraat. Als de kiezers van Angela Merkel er genoeg van krijgen om Griekenland of de banken te hulp te schieten, zoals nu het geval lijkt te zijn, zal dat het einde van die steunoperaties betekenen.
De eurolobby smeekt Duitsland nu om zijn spieren te laten rollen. Zij roept de Duitsers op de Grieken te vertellen dat ze hun uitgaven moeten terugdringen en werknemers moeten ontslaan. De Griekse politici moeten minder macht krijgen en zich onderwerpen aan strikte begrotingsvoorschriften.
De naoorlogse inrichting van Europa was juist bedoeld om de kleinere landen te vrijwaren van een dergelijke behandeling, en om hun verschillende geschiedenissen, culturen en identiteiten te bevrijden van de eeuwenlange onderdrukking door de grootmachten. Het symbool van die onafhankelijkheid is het recht om de eigen belastingen en sociale voorzieningen vast te stellen, en de eigen munt te waarderen. Er was geen behoefte aan de euro. Zelfs in de jaren van bloei heeft de euro de handel met slechts 10 à 15 procent bevorderd. De steunoperatie doet die winst nu in rook opgaan.
Leest niemand in Brussel nog geschiedenisboeken?
De reddingsplannen voor de euro, die momenteel worden overwogen, doen denken aan de herstelbetalingen die na de Eerste Wereldoorlog aan Duitsland zijn opgelegd. Het mag dan allemaal 'terecht' zijn, de gedwongen verarming van de Grieken, Portugezen en Italianen om de waarde van Duitse en Franse staatsobligaties op peil te houden, kan worden beschouwd als het uitlokken van een opstand. Leest niemand in Brussel dan nog geschiedenisboeken? In de Europese geschiedenis doet zich steeds een ware hervormingsbeweging voor, als een gecentraliseerd en autoritair Heilig Rooms Rijk, vet en arrogant geworden door het belasten van de onderworpen volkeren, zichzelf overstrekt en dat met een legitimiteitscrisis wordt geconfronteerd.
Europa staat duidelijk op een kruispunt en keert zich tegen het idee van de federale staat, met zijn aan handen en voeten gebonden munt, stromen economische migranten, subsidies, eeuwigdurende crises en vernedering van democratisch gekozen regeringen. Europa keert terug naar de nationale identiteiten, en er is niets dat de EU kan doen om dit proces te stoppen.
Bezien vanuit Boekarest
Getrouwd met de euro
“De eurozone is een soort van katholiek huwelijk waar je niet levend uit komt”, schrijft de Roemeense krant Adevărul op felle toon. "In theorie is het huwelijk voor het leven. Maar scheiden is overal ter wereld bij wet geregeld. Het Verdrag van Lissabon voorziet in omstandigheden waarbij een staat de Europese Unie kan verlaten. Daarentegen bestaat er geen wetgeving voor als een staat de monetaire unie wil verlaten. De politici die deze Europese grondwet tot stand hebben gebracht, waren zich helemaal bewust van deze fout, ze hebben een misdaad met voorbedachten rade gepleegd.”
Het dagblad schrijft dat de betogingen tegen de bezuinigingen zijn ingegeven door het feit dat “de leiders tegenwoordig, net als toen de grondwet het licht zag, de bevolking om de tuin leiden”. “Ion, Janos, Johann, Jan, Jean en Juan moeten allemaal belastingen betalen, maar geen van hen heeft schuld aan de economische kloven [tussen de EU-landen, red.] die sinds honderden jaren bestaan”.
Volgens het hoofdartikel zouden “de Verenigde Staten van Europa ook kunnen bestaan als de burgers geen eenheidsmunt zouden hebben of slaaf zouden worden gemaakt van de bureaucratie. […] De kracht van Europa is niet gebaseerd op de poging om een supranationale unie te creëren. Het schiereiland Eurazië heeft geen ruimte voor een keizerrijk. Europa is sterk omdat het altijd verdeeld en versplinterd was en nog steeds is. ”
