Kies een taal
"Transnistrië? Nooit van gehoord", was steevast het antwoord als ik vertelde dat ik daar naar toe ging. In dit onerkende land aan de rand van Europa werden afgelopen zondag heuse presidentsverkiezingen gehouden, een gelegenheid om daar eens een kijkje te nemen.
Voor diegenen die wél van Transnistrië hebben gehoord, staat het beter bekend als “een zwart gat”, “een draaischijf voor mensen- en wapensmokkel”, of “het laatste communistische bolwerk in de achtertuin van de EU". Deze zelfuitgeroepen republiek met een oppervlakte van twee kaar Luxemburg, die financieel gesteund wordt door Rusland, wordt sinds twintig jaar door geen enkel land ter wereld erkend. Op zondag 11 december gingen de Transnistriërs zoals elke vijf jaar naar de stembus om hun staatshoofd te kiezen. Officieel maakt Transnistrië, ingeklemd tussen Oekraïne en Moldavië, nog steeds deel uit van Moldavië, het armste land van Europa. Maar geen Transnistriër die daar van wil horen. Het bevroren conflict staat sinds begin december echter weer op de agenda in de vorm van onderhandelingen tussen de twee partijen inclusief Oekraïne, Rusland en de OVSE, met de EU en VS als observatoren (het "5+2 formaat").
De 'Opperste Sovjet', het parlement
Sinds de huidige president, Igor Smirnov, een mijnwerker uit Rusland, in 1991 de afhankelijkheid uitriep ten opzichte van Moldavië toen de Sovjet-Unie uit elkaar viel, heeft Transnistrië alles wat op een staat lijkt: een staatshoofd, een parlement (‘Opperste Sovjet’ genaamd) een munteenheid (de Transnistrische roebel) een eigen vlag met hamer en sikkel en niet te vergeten een volkslied. Dit lied schalde zondag uit de luidsprekers bij de stembureau’s. Bij het centrale stembureau werden de kiezers zelfs getrakteerd op een heus orkest in klederdracht. Want kiezen is een feestelijke gebeurtenis in Transnistrië. Vanaf het ochtendgloren werden de half miljoen bewoners herinnerd aan dit “belangrijke moment van vaderslandsliefde”.
43-jarige advocaat Sjevtsjoek aan kop
Maar sinds kort lijkt er een nieuwe wind door Transnistrië te waaien. Want Smirnov, die zijn land met ijzeren hand regeert (mensenrechten en persvrijheid hebben nog een lange weg te gaan), heeft een nederlaag geleden. Hij heeft amper 25% van de stemmen weten binnen te slepen. Zijn voornaamste tegenstanders zullen elkaar op 25 december treffen in een tweede kiesronde. Het gaat om Jevgeni Sjevtsjoek (ruim 38%), een 43-jarige advocaat van de “Renaissance” partij die vooral geliefd is bij jongeren, gevolgd door Anatoly Kaminski (26%), een 61-jarige zakenman en leider van de partij “Vernieuwing” die het Kremlin graag op het pluche had gezien. Of Smirnov na twintig jaar makkelijk afstand zal doen van de macht, valt echter nog te bezien. Hij heeft het centrale kiesorgaan opgeroepen de verkiezingen wegens fraude ongeldig te verklaren, maar vooralsnog wordt hier geen gehoor aan gegeven.
