Kies een taal
Twee jongens, twee drama's, ergens in Europa maar op honderden kilometers afstand van elkaar.
Drama één. Een Vlaamse jongen wordt vanaf zijn vijftiende neerslachtig en paranoïde. Hij is apathisch en gedraagt zich vreemd. Zo wil hij soms niet eten omdat hij denkt dat zijn ouders zijn eten vergiftigen, en blijft hij dagenlang op zijn kamer zitten. Zijn ouders doen meermalen een beroep op dokters die vermoeden dat hij psychotisch is. Op een gegeven moment zegt hij zelf dat hij hulp nodig heeft. Zijn behandelend psychiater vindt het echter niet nodig hem op te nemen, in weerwil van zijn ouders die hem een gevaar voor zichzelf en anderen vinden. Twee jaar later, op 23 januari 2009, doodt hij met een mes twee baby's en een 54-jarige leidster in een crèche in het Belgische stadje Dendermonde. Hij heet Kim De Gelder.
Drama twee. Een Noorse jongen wordt rond zijn twintigste politiek actief bij een rechts-populistische partij maar stopt daarmee als hij vindt dat politiek niet de manier is om de maatschappij te veranderen. Hij verafschuwt moslims en de multiculturele samenleving. Hij is lid van een schietvereniging en heeft wapenvergunningen. Als hij 29 is, begint hij een manifest te schrijven, A European Declaration of Independance, een 1.518 pagina's tellend document waarin hij zijn extreemrechtse ideeën uiteenzet. Drie jaar later is het af. Hij zet het online, net als een 12 minuten tellende video op YouTube. Een paar uur later vermoordt hij in totaal 77 mensen, in Oslo en Utøya, na een minutieuse voorbereiding. Hij heet Anders Behring Breivik.
Na drie jaar is de Belgische justitie er nog steeds niet uit of De Gelder ontoerekeningsvatbaar was en of hij dus berecht moet worden. Zijn ouders hebben een klacht ingediend bij de psychiater die hem twee jaar voor het drama niet wilde interneren. Breivik daarentegen, werd een paar maanden na de slachtpartij unaniem ontoerekeningsvatbaar verklaard door een team gerechtspsychiaters. Ondanks zijn helderheid van geest, de moorden met voorbedachten rade en de afwezigheid van stemmen of psychoses, was het team van mening dat hij aan paranoïde schizofrenie lijdt. Een oordeel dat in een tweede rapport is tegengesproken en waarin hij wél toerekeningsvatbaar is verklaard. De Noorse raad voor Forensische Geneeskunde vindt nu echter dat dit tweede rapport onvolledig is. Bij nader inzien misschien toch schizofreen...?
Voorlopige conclusie: de psychotische De Gelder had psychiatrische hulp nodig, maar kreeg het niet en wordt wellicht toerekeningsvatbaar verklaard. In dat geval wordt hij berecht in het Assisenhof. De vraagt doemt zich op of hij antwoord zou kunnen geven op de vragen, met de stemmen in zijn hoofd. De niet-psychotische Breivik wil geen psychiatrische hulp, krijgt het misschien toch en wordt wellicht ontoerekeningsvatbaar verklaard. In dat geval wordt hij behandeld in een psychiatrische kliniek. De omgekeerde wereld? Misschien is het een idee om de Belgische en Noorse 'deskundigen' van dossier te laten ruilen.
