Kies een taal
“Welke verkiezingen waren nu het belangrijkst?” vroegen we op 7 mei, de dag na de tweede ronde van de Franse presidentsverkiezingen en de (eerste) parlementsverkiezingen in Griekenland. De ironie van de verkiezingskalender en het ritme van de crisis hebben ertoe geleid dat de volgende parlementsverkiezingen in Griekenland (noodzakelijk omdat er op basis van de uitslag in mei geen enkele regering kon worden gevormd) op 17 juni werden gehouden, op dezelfde dag dus als de tweede ronde van de Franse parlementsverkiezingen. Maar dit keer was het antwoord overduidelijk: Griekenland domineert de voorpagina’s in de Europese pers, terwijl de (nieuwe) zege van links in Frankrijk is verbannen naar de kolommen met de gebruikelijke politieke gebeurtenissen.
De ontwikkelingen die zich rond de Griekse stembusgang afspeelden waren veel twijfelachtiger en bovendien van wezenlijk belang voor Europa: Griekenland in de eurozone zien te behouden en daarmee de overlevingskansen voor de euro zelf waarborgen - met alle onvoorspelbare gevolgen die dergelijke ontwikkelingen met zich mee zouden kunnen brengen. De Griekse kiezers hebben "Europa een kans gegeven” zoals de fraaie kop van de Britse krant The Guardian luidde, door de conservatieve partij Nieuwe Democratie aan kop te laten gaan voor Syriza, de coalitie van radicaal links.
Nu is het alleen nog een kwestie van die kans grijpen, ook al is het op dit moment nog volstrekt onduidelijk hoe. Sinds meer dan twee jaar hebben de fameuze ‘EU-toppen van de laatste hoop’ - waarop de euro en Griekenland werden gered - de crisis immers nog niet weten te bedwingen. Griekenland blijft zwaar in de schulden steken en wordt gehinderd door een decadent staatsapparaat en een politieke elite die vastgeroest zit in haar gewoonten. Meer dan ooit lijken Spanje en Italië in de duivelse schuldenspiraal de volgende landen die op omvallen staan.
Noodoplossingen werken dus niet. Het wordt dan ook hoog tijd om oplossingen voor de lange termijn in te voeren, zo valt bijna overal in Europa te beluisteren. Dat zal dus ook de inzet van de Europese top van 28 en 29 juni worden. Tijdens die top ervaart men dan meteen ook het belang van de Franse verkiezingen. Er lijken nu namelijk twee soorten plannen met elkaar in botsing te komen: president François Hollande, die zich gesteund voelt door een absolute meerderheid in het Franse parlement, bepleit een groeistrategie naast de bezuinigingmaatregelen die in Europa worden doorgevoerd, als basisvoorwaarde voor het verder doorvoeren van een economische en politieke integratie. Bondskanselier Angela Merkel wil op haar beurt echter een economische en politieke unie vormen om de begrotingscontrole in Europa te versterken, als voorbereiding op maatregelen om de groei te stimuleren en een eventuele onderlinge verdeling van de schulden. Er is duidelijk sprake van een breuk met 'Merkozy' en niemand weet of president Hollande, die in de Italiaanse premier Monti een medestander heeft gevonden, wel in staat is om iets te veranderen aan het machtsevenwicht waarin de wens van Merkel altijd de doorslag heeft gegeven.
We zitten nu dus in de volgende situatie: om uit de crisis te komen moet de EU veel verder kijken dan noodoplossingen en een politieke horizon bepalen (waarin ook de economie is opgenomen), maar als ze onvoldoende aandacht schenkt aan de noodoplossingen door zich te verliezen in geharrewar, blijft ieder plan zonder resultaat. De EU-lidstaten moeten een antwoord zien te vinden op beide kwesties. Vanuit dit oogpunt bezien bieden de Griekse verkiezingen geen enkel respijt.
