Kies een taal
*“Als u hebt begrepen wat ik net zei, dan heb ik me niet goed verwoord.*” De geestigheid van Alan Greenspan, voormalig topman van de Amerikaanse centrale bank (Fed), was erg grappig in zijn tijd, toen de financiële markten de wind in de zeilen hadden. Maar met de huidige schuldencrisis zou wat meer duidelijkheid van de euroleiders wel op zijn plaats zijn.
Op 26 juli verzekerde Mario Draghi, de voorzitter van de Europese centrale bank (ECB), dat “de ECB bereid is al het noodzakelijke te doen om de euro te redden”. Op 2 augustus, na afloop van de bijeenkomst van de ECB-raad, liet Draghi wel doorschemeren dat de ECB op de markten zou kunnen ingrijpen om de Spaanse of Italiaanse schuld op te kopen, maar niet nu meteen en niet direct.
Zijn persconferentie was nog niet afgelopen of de Europese beurzen kelderden en de rentes op Spaans en Italiaans staatspapier bereikten weer recordhoogtes. De week daarvoor was dat het omgekeerde. Op 3 augustus stegen de beurzen weer.
Economen en politieke leiders hebben de gewoonte te verklaren dat de crisis niet van de een op de andere dag opgelost kan worden en dat op voorzichtige wijze moet worden ingegrepen en beloftes gedaan moeten worden. Iedere verkeerde stap die een negatieve reactie van de markten uitlokt, kan een lidstaat miljarden euro’s kosten. Diezelfde markten lijken nu niet meer te weten hoe ze de beslissingen van de belangrijkste Europese leiders op economisch gebied moeten interpreteren.
Natuurlijk, de irrationaliteit van de markten is een welbekend fenomeen - dat overigens vaak rationeel te verklaren is door de kortetermijnbelangen van beleggers. Maar terwijl Draghi op impliciete wijze Spanje en Italië opriep een beroep te doen op het Europese noodfonds EFSF alvorens te rekenen op steun van de ECB – hetgeen Madrid en Rome weigeren in overweging te nemen – vielen zijn verklaringen toch in goede aarde bij de Spaanse en Italiaanse regeringsleiders.
Wie het snapt, mag het zeggen. Wellicht is het alleen te begrijpen door degenen die weten dat er een langdurig schaakspel gaande is tussen Draghi, de Europese leiders en een derde speler waar men niet meer omheen kan: de Duitse Bundesbank. Een onbegrijpelijk spel voor de doorsnee Europeaan.
Maar de inzet is hoog, want het draait om het economische en monetaire eurobeleid van de aankomende jaren. En het is normaal dat er op Europees niveau een debat bestaat tussen de economische en politieke leiders. Draghi lijkt overigens, ondanks de weinige bewegingsruimte die hij heeft, bijna zijn doel te hebben bereikt: landen in moeilijkheden helpen om zodoende de toekomst van de euro te waarborgen en tegelijkertijd de markten gerust te stellen en de invloed van de Bundesbank te paraferen.
In de dagen die voorafgingen aan de ECB-vergadering probeerden journalisten en bloggers de informatie die verschillende Europese instellingen mondjesmaat naar buiten brachten, te interpreteren. Wie zegt wat? Wat betekent dat? Waarom wordt dat nu gezegd? Wie manipuleert wie? De discussie en de uitleg ervan lijkt slechts voorbestemd aan een handvol specialisten. Ten tijden van de Koude Oorlog, toen men probeerde te ontcijferen wat er in Moskou gebeurde, werd dat ‘Kremlinologie’ genoemd. Deze vergelijking stemt niet bepaald vrolijk.**
