Kies een taal
De politieke meteorologen hebben zich niet vergist: het zou een "hete" herfst worden in Europa, en de feiten lijken de voorspellers gelijk te geven. De golf van bezuinigingen waaraan de nationale begrotingen worden onderworpen om de economische crisis het hoofd te kunnen bieden en een nieuw evenwicht te bereiken, laat zich in veel Europese landen voelen door de bevriezing, of zelfs verlaging, van de salarissen, de vermindering van de sociale uitkeringen en de privatisering van bepaalde overheidsdiensten. En burgers die geen afstand willen doen van hun verworven rechten, gaan de straat op, zelfs in de landen waar de liberale hervormingen na de instorting van het communisme met open armen werden ontvangen.
We zagen dit aan het begin van de maand gebeuren in Frankrijk, maar dat zal niemand verbazen, vervolgens in Roemenië, waar de onrust nog niet voorbij is,in Tsjechië en nogmaals in Frankrijk. Tot slot worden de Spanjaarden opgeroepen om op 29 september deel te nemen aan een algemene staking om te protesteren tegen de afbraak van de welvaartsstaat.
En juist die samenleving baart de Europeanen inmiddels de zorgen. Het is immers de welvaartsstaat waaraan vanwege de crisis getwijfeld wordt, en niet de financiële sector die de oorzaak van de crisis is. Het is een van de grootste overwinningen van na de Tweede Wereldoorlog: gratis gezondheidszorg en openbaar onderwijs, die net als openbaar vervoer en andere overheidsvoorzieningen inmiddels de kern van het Europese sociale model vormen. Een sociaaldemocratisch model waar de Europeanen aan gehecht zijn, zelfs als ze zich paradoxaal genoeg afwenden van de partijen die daar model voor staan en zich er hard voor maken, zoals we onlangs konden zien in Zweden.
Eén van de redenen van deze afkeer is dat men zich minder verbonden voelt met een bepaalde gemeenschap en de opkomst - zeg maar gerust verheerlijking - van het (nationale, lokale en individuele) egoïsme. De Europese maatschappij is nu immers veel meer verdeeld dan vroeger, en de ongelijkheden worden er steeds groter. Of, zoals de Britse historicus Tony Judt het net voor zijn overlijden zei: “Het zijn ongelijkheden die onrust en sociale conflicten veroorzaken.” En nu wordt deze "hete" herfst door deze conflicten gemarkeerd.
Gian Paolo Accardo
