Kies een taal
Op dit moment zijn alle ogen gericht op Malmö, waar het Eurovisie Songfestival plaatsvindt. Ze zouden ook gericht kunnen zijn op wat er gaande is in Londen, Parijs en Berlijn, waar momenteel heel wat Europese visies worden ontwikkeld die op een dag toch echt besproken moeten worden.
Op 14 mei diende de Britse Conservatieve partij een wetsvoorstel in waarmee uiterlijk op 31 december 2017 een referendum wordt beoogd over de vraag: “Denkt u dat het Verenigd Koninkrijk lid moet blijven van de Europese Unie?” De voorwaarden voor het debat werden in januari al gesteld door premier David Cameron, toen hij vroeg om ‘een nieuw akkoord’ tussen zijn land en een soepelere EU. Door dat te doen stelde hij zich onbedoeld bloot aan de druk van eurosceptici binnen zijn partij en de UKIP. Door het referendum op te nemen in de wet, zal het heel moeilijk worden een stap terug te doen. Maar hij herinnerde daarmee ook zijn partners aan hun verantwoordelijkheden.
Op het Europese vasteland, zette François Hollande eindelijk de grote lijnen van zijn visie op de Unie uiteen. Op 16 mei gaf hij de EU twee jaar om de politieke unie handen en voeten te geven. “Dit is een Europese noodzaak”, legde de Franse president uit. Dat na die twee jaar ook de ambtstermijn van David Cameron afloopt, is misschien niet toevallig.
De Franse president stelde daarnaast een economische regering voor de eurozone voor, met een voorzitter, en die iedere maand bijeenkomt, evenals “een nieuwe stap op weg naar integratie met het toekennen van een begrotingsbevoegdheid aan de eurozone en de mogelijkheid om geleidelijk aan obligaties uit te geven”.
Blijft de vraag wat Duitsland voorstelt. Dit betekent waarschijnlijk dat Europa tot 23 september zal moeten wachten om te weten wie de winnaar van de parlementsverkiezingen wordt. Angela Merkel lijkt stevig in het zadel van haar kanselierschap te zitten, maar over de rood-groene alliantie is het laatste woord nog niet gezegd.
Daarom lichtte misschien ook de sociaaldemocratische lijsttrekker Peer Steinbrück, op 14 mei zijn visie op Europa toe. Op het programma staan een versterking van de rol van het Europees Parlement, die deel zou moeten nemen aan de Europese Raden, en de transformatie van de Commissie in een eventueel gekozen regering die verantwoording aflegt aan het Parlement.
En Angela Merkel? Een jaar geleden uitte de kanselier de wens dat de Commissie de rol van regering op zich zou nemen, en de Raad van staatshoofden en regeringsleiders die van een Tweede Kamer binnen een Parlement met uitgebreide bevoegdheden. Onlangs nog herhaalde haar minister van Financiën Wolfgang Schäuble dat de bankenunie, die beschouwd wordt als een wezenlijke stap voor stabilisatie van de eurozone, niet in het leven kan worden geroepen zonder nieuw Europees verdrag. Het is dus wachten op wat zij nu voor gaat stellen.
De toespraak van François Hollande werd in Berlijn aandachtig gevolgd omdat er een gebaar werd verwacht van Frankrijk, waarover in het afgelopen jaar vaak werd gezegd dat het zich in stilte hulde. Maar er valt geen enkel Frans-Duits initiatief te verwachten voor het einde van het jaar. Pas tegen die tijd weten we of Hollande en Merkel weer voor een aantal jaar tot samenwerking veroordeeld zijn, of dat er een sociaaldemocratische Frans-Duitse as mogelijk is.
Het moeilijkst wordt het daarna, wanneer deze eventuele visie met die van de Britten moet worden geconfronteerd. Het zal ook moeilijk worden wanneer die visie geconfronteerd wordt met de realiteit van de Europese opinie. Vanuit dat standpunt gezien is een ander Frans-Duits initiatief nodig om een concrete visie op de toekomst van Europa moet stimuleren: de visie die er tussen nu en de volgende Europese top gepresenteerd moet worden om de jeugdwerkloosheid te kunnen bestrijden. Daar zullen we het vast nog over hebben.
