Tsjechen kiezen voor “zekerheid en traditie”

“Zeman vs. de prins”, kopt Respekt. Prins Karel Schwarzenberg heeft voor een verrassing gezorgd door in de eerste ronde van de Tsjechische presidentsverkiezingenop 11 en 12 januari als tweede te eindigen. Schwarzenberg behaalde 23,4 procent van de stemmen, slechts 0,81 procent minder dan voormalig premier Miloš Zeman. Volgens het Tsjechische weekblad belooft de tweede ronde op 25 en 26 januari “heel spannend te worden, aangezien de kandidaten twee tegengestelde richtingen vertegenwoordigen”. Terwijl de vroegere leider van de sociaaldemocratische partij, Zeman, het ´volk´ van het platteland vertegenwoordigt, vindt de ´adeldom´ van de conservatief Schwarzenberg vooral weerklank in de grote steden.

Karel Schwarzenberg - minister van Buitenlandse Zaken en leider van de (conservatieve) partij TOP 09 - werd lange tijd beschouwd als een outsider, maar slaagde er in de laatste dagen van de campagne in om een groot deel van de kiezers voor zich te winnen. Volgens Respekt valt dit te verklaren “door zijn charisma, zijn bijzonder geslaagde campagne en een persoonlijke geschiedenis waarop geen enkele Tsjechische politicus sinds Václav Havel kan bogen”.

Schwarzenberg, die afkomstig is uit een grote aristocratische familie, moest Tsjechoslowakije ontvluchten toen de communisten in 1948 aan de macht kwamen. Tijdens het communistische bewind is hij verscheidene malen naar het land teruggekeerd om dissidenten te steunen. In 1989 werd hij kanselier onder president Václav Havel, en later hoofd van de Tsjechische diplomatie.

De 2,5 miljoen Tsjechen die gestemd hebben in de eerste ronde (een opkomst van circa zestig procent), “hebben de vertegenwoordigers van een generatie die sinds de jaren negentig het gezicht van het land heeft bepaald, een kans gegeven”, luidt het commentaar van Hospodářské noviny:

Wie van hen staat symbool voor verandering? Wie is de man van het verleden, en wie is de man van nu? De 75-jarige minister van Buitenlandse Zaken, of de voormalige premier, die 68 jaar oud is? Met alle respect dat wij hun verschuldigd zijn, kunnen we ook glimlachen om deze discussie. Maar daar zit een goede reden achter. De Tsjechen, die in de peilingen aangeven dat zij walgen van de politiek, hebben hiermee laten zien dat zij begrippen als ´verandering´ en ´nieuwe start´ afwijzen en dat zij kiezen voor zekerheid en traditie.