Kies een taal
Uitingen van enthousiasme voor de Europese Unie zijn de laatste tijd zo zeldzaam, dat we er wel bij moeten stilstaan. Doordat alle aandacht uitging naar de schuldencrisis, de strijd vóór groei en tegen werkloosheid, de opkomst van het populisme en het in goede banen leiden van de uitbreiding, is de EU vergeten dat zij nog altijd een enorme aantrekkingskracht heeft. Voor volkeren die zelf geen rechtsstaat hebben, symboliseert Europa de hoop op vrijheid, democratie en moderniteit.
Dat is de boodschap die tienduizenden Oekraïners aan ons richten, terwijl ze dag na dag demonstreren op de pleinen van Kiev en andere steden in het land. De woede van de pro-Europese Oekraïners is alleen maar groter geworden sinds hun president, Viktor Janoekovitsj, de onderhandelingen met de EU over het associatieverdrag op 21 november - een week voor de geplande ondertekening - abrupt afbrak.
Systemische corruptie
De regering in Kiev doet niet bepaald geheimzinnig over de rol die Rusland heeft gespeeld in deze plotselinge ommekeer. Zo kondigde de Oekraïense premier zondag aan dat president Janoekovitsj een dezer dagen een bezoek zal brengen aan Moskou om te praten over een “routekaart voor samenwerking”. De massale betogingen in Kiev en in het westen van Oekraïne, evenals het uitblijven van steunbetuigingen aan Janoekovitsj in het Russischtalige oostelijke deel van het land, duiden erop dat veel Oekraïners vinden dat er met de EU moet worden samengewerkt in plaats van met grote buur Rusland.
Op 1 december moesten de EU-vlaggen op het ´Europaplein´ in Kiev echter steeds meer plaatsmaken voor de blauw-gele vlaggen van Oekraïne. De eis voor aansluiting bij Europa heeft als katalysator gewerkt voor een beweging die veel dieper gaat en die een ander regime wil. De ´Oranjerevolutie´ uit 2004 was een onvoltooide revolutie.
[[Oekraïne is halverwege gestopt: de zogenaamde democratische staat is overgeleverd aan systemische corruptie]] en de economie, die niet geherstructureerd is, stortte onverbiddelijk in. De demonstranten van 2013 willen hervormingen. Zij willen een echte democratische staat die schone handen heeft; een Europese staat.
Vreedzame Europese aspiraties
Wat kan de Europese Unie doen? Zij kan de Oekraïense economie niet redden en de Oekraïense macht niet omverwerpen. Maar de EU moet haar aanbod voor een associatieovereenkomst natuurlijk wel handhaven. Daarnaast moet de EU - bij monde van de leiders in Brussel en van de grote lidstaten, die te lang blind bleven voor het belang van de strijd in Kiev - luid en duidelijk laten weten dat zij de vreedzame Europese aspiraties van het Oekraïense volk steunt.
Duidelijk is echter wel dat Viktor Janoekovitsj niet de juiste gesprekspartner is. Zondagavond opperde de voorzitter van het Oekraïense parlement de mogelijkheid om een rondetafelgesprek te organiseren tussen vertegenwoordigers van de regering en de oppositie.
Dit idee moet worden aangemoedigd. Het werd overigens al positief ontvangen in Warschau, waar de Poolse vakbond Solidariteit in 1989 dankzij de fameuze rondetafelbesprekingen de almacht van het communisme wist te breken.
In augustus 1991 was de Amerikaanse president George Bush senior - in zijn streven naar stabiliteit - naar Kiev afgereisd om de Oekraïners te vragen hun droom van onafhankelijkheid op te geven en binnen de Sovjet-Unie te blijven. Vier maanden later bestond de Sovjet-Unie niet meer. Laten wij deze fout niet opnieuw maken. Europa kan en mag deze strijd niet verliezen.
Vanuit Lviv bezien
Leve de ‘Eurorevolutie’!
In de nacht van 30 november op 1 december en de hele dag daarna hebben er gewelddadige confrontaties plaatsgevonden tussen de ordetroepen, de “Berkouts”, en de betogers. Er zijn tientallen gewonden gevallen, waaronder diverse journalisten. Het Oekraïense dagblad van Lviv, Vissoki Zamok, schrijft dat negen jaar na de Oranje Revolutie, nu een “Eurorevolutie” op gang is gekomen:
Het is symbolisch dat op 1 december, de verjaardag van het onafhankelijkheidsreferendum dat 22 jaar geleden werd georganiseerd, Oekraïne opnieuw het theater is van landelijke manifestaties voor soevereiniteit, burgerrechten en een Europese toekomst. Volgens Vissoki Zamok waren een paar van de meest gewelddadige betogers provocateurs die in opdracht van de overheid werken, en “250 dollar per dag betaald kregen” om wanorde te verspreiden en openbare gebouwen aan te vallen om de beweging in diskrediet te brengen.
Toch concludeert Vissoki Zamok dat president Janoekovitsj met de rug tegen de muur staat:[Voor Janoekovitsj] is er geen uitweg meer na het fiasco van vrijdag in Vilnius en de bloedige zaterdag in Kiev.
