Een beeld uit de promotiefilm voor Portugal die tijdens de vastgoedbeurs in Rio de Janeiro buitenlandse investeerders moest trekken.

Europeaan worden voor een miljoen

De opkomende landen moeten helpen: het door de crisis getroffen Portugal werft in zijn vroegere koloniën actief naar rijke immigranten. Wie in het land investeert, maakt kans op een Portugees paspoort – en dus op toegang tot heel Europa.

Gepubliceerd op 9 januari 2013 om 12:09
MIP  | Een beeld uit de promotiefilm voor Portugal die tijdens de vastgoedbeurs in Rio de Janeiro buitenlandse investeerders moest trekken.

Het was een bijzondere vastgoedbeurs, kort voor de kerst in Rio de Janeiro. De vastgoedfirma's uit Portugal hadden zo'n duizend aanbiedingen van huizen en woningen meegebracht. Maar hun sterkste aanbod was niet zozeer een of andere luxevilla aan de Algarve, maar een extraatje voor een ieder, die Portugees vastgoed wil kopen: een permanente verblijfsvergunning, niet alleen voor Portugal, maar voor heel Europa.

Gouden Visum heet de wet intussen in de volksmond, die de regering in oktober door het parlement heeft geloodst. Het is een groots opgezet programma om investeerders van buiten Europa naar Portugal te lokken – en daarmee vers kapitaal, dat ertoe moet bijdragen dat Portugal uit de crisis komt. Sinds het voorjaar van 2011 krijgt het land geld uit het steunfonds van de Europese Unie, van de Europese Centrale Bank en het Internationale Monetaire Fonds. Maar de hervormingen, die Portugal in ruil daarvoor moet doorvoeren, boeken slechts langzaam vorderingen. Het volk rebelleert tegen het bezuinigingsbeleid, het privatiseringsprogramma komt maar traag op gang.

Een tweejarig 'instapvisum'

Nu moeten de immigranten helpen. Minister van Buitenlandse Zaken Paulo Portas heeft maandenlang geprobeerd zijn partners in de EU van het idee te overtuigen. Dat was niet makkelijk. Want de verblijfsvergunning geldt ook voor de rest van de landen van de EU. De investeerders, die Portugal aanlokt, zouden in theorie dus ook naar Parijs, Berlijn of Madrid kunnen uitwijken.

Daarom ligt de lat hoog. De investeerders moeten minstens één miljoen euro in een Portugese onderneming investeren of minstens dertig arbeidsplaatsen scheppen in het land. Ofwel ze moeten zelf vastgoed kopen ter waarde van minstens 500.000 euro. Is aan een van deze voorwaarden voldaan, dan krijgen ze voorlopig voor twee jaar een 'instapvisum.' Dat kan later een permanente verblijfsvergunning of zelfs een Portugees paspoort worden, als de investeerders hun kapitaal langer dan vijf jaar in het land houden.

Nieuwsbrief in het Nederlands

De wet is vooral gericht op investeerders uit de voormalige koloniën Brazilië, Angola of Mozambique. De regeling stuit met name in Brazilië op grote belangstelling. Veel werkloze Portugezen waren daar de laatste tijd juist heen geëmigreerd, evenals naar de vroegere kolonie Angola. Ook in Turkije, waar velen de toetreding tot de EU inmiddels uit hun hoofd hebben gezet, heeft minister van Economische Zaken Álvaro Santos Pereira midden december voor het initiatief gepromoot. "Kom naar Portugal", zei hij tegen Turkse ondernemers. “U zult zich er thuis voelen.

Vastgoed voor een spotprijs

De personen voor wie het aanbod bedoeld is, tonen zich enthousiast. Frederico da Cunha, vice-president van de Kamer van Koophandel in Rio de Janeiro, spreekt over Portugal als de 'poort naar Europa.' Geen wonder. Brazilië hoort tot de belangrijkste handelspartners van de EU en vertolkt vooral op het gebied van de export van landbouwproducten een leidende rol. Maar er zit al jaren geen schot in de onderhandelingen over een vrijhandelsovereenkomst tussen de EU en de economische ruimte Mercosur. De reden: de Fransen zijn bezorgd over hun binnenlandse landbouwsector.

De route naar een verblijfsvergunning via de aankoop van vastgoed is vooral voor middelgrote ondernemers, die geen miljardenbedragen kunnen opbrengen, het eenvoudigst, zegt Paulo Lourenço, de Portugese consul in Rio de Janeiro. De bezoekers van de beurs in Rio waren verrast hoogwaardig vastgoed, zelfs hotels, op prachtige locaties aangeboden te krijgen tegen prijzen die bijna de helft lager waren dan die voor vergelijkbare objecten in het zuiden van Rio. Gemiddeld werd voor een vierkante meter in Portugal 2213 euro gevraagd. In Europa zijn alleen in Litouwen, Roemenië en Cyprus de prijzen nog lager.

Spanje heeft ook oren naar wetsvoorstel

Ook in Spanje wordt nu over een soortgelijke wet als in Portugal gediscussieerd. Maar het zal veel investeerders afschrikken dat de grondprijzen in dat land nog steeds heel hoog zijn. Een vierkante meter kost daar zo'n 4000 euro. En daar komt nog bij dat veel Spanjaarden kritisch tegenover het voorstel staan. Het voorstel van staatssecretaris Jaime García-Legaz van het ministerie van Economische Zaken dat Russen en Chinezen al door de aankoop van vastgoed voor 160.000 euro een verblijfsvergunning zouden moeten kunnen krijgen, werd als een belediging ervaren.

Ook mensenrechtenorganisaties hebben de regering bekritiseerd. Die zou welgestelde investeerders aantrekken, die niets voor het land doen, maar tegelijkertijd de immigranten in de steek laten, die tijdens de vastgoedbloei het land zijn binnengekomen, en vandaag de dag dikwijls hun baan én hun woning kwijt zijn. Economen en juristen hebben op het gevaar gewezen dat de woningaankopen kunnen worden gebruikt om zwart geld wit te wassen. In de jaren van de bloei zijn in Spanje meermalen vastgoedschandalen uitgebroken, waarbij sprake was van hoge bedragen van dubieuze herkomst.

Met hoeveel aanvragen van investeerders op een verblijfsvergunning Portugal rekening houdt, wil minister van Buitenlandse Zaken Portas vooreerst niet kwijt. Duidelijk is echter dat streng de hand zal worden gehouden aan de regels van de Schengenruimte. Portugal zal ervoor zorgen dat louter die geïnteresseerden een verblijfsvergunning krijgen die “boven iedere twijfel verheven zijn”.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp