Kies een taal
Vandaag is het precies twee jaar geleden dat de opstand tegen het regime van Bashar al-Assad begon. Wat aanvankelijk een nieuw hoofdstuk leek in de "Arabische lente", is intussen omgeslagen in een burgeroorlog waarin tot nu toe al ruim 70.000 slachtoffers zijn gevallen.
Europa is er nog altijd niet in geslaagd om tot een gemeenschappelijk standpunt komen. Goed, in mei 2011 is een handelsembargo (waaronder ook de verkoop van wapens valt) afgekondigd en zijn aan vooraanstaande leden van het regime sancties opgelegd, die sindsdien verder zijn aangescherpt.
De standpunten van de lidstaten liggen echter zo ver uit elkaar dat het hier om niet meer dan een minimaal compromis gaat. De herhaalde oproepen aan Damascus om onderhandelingen te beginnen met vertegenwoordigers van het Vrije Syrische Leger (VSL) hebben tot nu toe geen enkel effect gesorteerd, net zomin als oproepen aan Moskou om de politieke en militaire steun aan Bashar al-Assad in te trekken.
Om strategische en politieke redenen is militair ingrijpen door landstrijdkrachten van de EU uitgesloten. De situatie lijkt op dit moment in een impasse te zijn beland. Geen der partijen lijkt in staat de definitieve overwinning te behalen, en het regime, dat nog steeds wapens krijgt van Rusland en Iran, weet dat de tijd in zijn voordeel werkt. Intussen gaan de slachtingen onder de burgerbevolking door.
Als Europa wil dat deze oorlog wordt gewonnen door de opstandelingen, die al door veel landen zijn erkend als de legitieme vertegenwoordigers van Syrië, en het regime wordt gedwongen te onderhandelen met het VSL, dan moet ze proberen de machtsverhoudingen in diens voordeel te laten omslaan. Maar om dat te bereiken moet het embargo op wapenleveranties worden opgeheven, zoals de Britse premier en de Franse president op 14 maart voor het eerst hebben verzocht.
Er is al discreet ingestemd met eenzijdige "versoepelingen" van het embargo, maar een aantal noordelijke lidstaten, met Duitsland voorop, zijn tegen volledige opheffing. Zij zijn namelijk bang, zoals Le Monde schrijft, dat "de eventueel geleverde wapens in handen vallen van jihadistische groeperingen, die ze zouden kunnen inzetten tegen de aan het regime verwante minderheden en zelfs tegen Westerse belangen in buurlanden van Syrië".
Toch lijkt er enige beweging te ontstaan, want na de Europese Raad van 14 en 15 maart hebben de Europese leiders de ministers van Buitenlandse Zaken gevraagd om eind maart opnieuw te praten over het embargo op wapens voor de opstandelingen. Londen zou graag zien dat een gezamenlijk standpunt over opheffing wordt ingenomen, maar Berlijn blijft zich halsstarrig verzetten. Zullen Parijs en Londen bij handhaving van het embargo herhalen wat ze in Libië hebben gedaan en zonder de anderen het voortouw nemen? Dat zou voor Syrië de omslag kunnen betekenen, maar een nieuwe klap betekenen voor wat er nog over is van de Europese diplomatie.
