Kies een taal
Het is interessant om naar nachtelijke satellietfoto's van Europa te kijken. De witte en oplichtende vlekken geven duidelijk de meest ontwikkelde gebieden aan: de Benelux, de regio Parijs, het Ruhrgebied en het Rijndal. Ook de Povlakte geeft een helder schijnsel evenals Rome en omgeving en de golf van Napels. Groot-Brittannië, Madrid, Barcelona en de Portugese kust baden in licht.
In Oost-Europa licht vooral Silezië op, verder onderscheiden we Praag, Boedapest, Warschau en Gdansk. Ook Athene en Belgrado fonkelen. Een baan van licht loopt langs de Bosporus en het fabuleuze Istanbul. In Roemenië is Boekarest, het meest verlichte gebied, verbonden met Ploieşti en verderop tekent een vale streep zich af tegen de duisternis tussen de Karpaten en Braşov. Meer in het oosten zien we enkele witte punten (Kiev, Minsk) tot aan Moskou, een eiland van licht in het immense Russische land.
Het Europees Parlement heeft besloten deze foto poster te maken met het oog op de verkiezingen van volgend jaar, met de leus "Actie. Reactie. Impact". Een beeld zegt meer dan duizend woorden. Op de foto vormen de honderdduizenden lichtpuntjes bijna de omtrek van de Unie, die globaal gezien, beter verlicht is dan Oost-Europa en Noord-Afrika. Ondanks haar problemen is de EU nog altijd een betere plek dan vele andere op onze planeet, lijken de ontwerpers van de poster te suggereren.
Als we de situatie echter van dichterbij bekijken, zien we dat het Europese licht begint te verbleken. De eurocrisis, de bezuinigingen met in hun kielzog tal van sociale problemen en de twijfels over de levensvatbaarheid van het Europese sociale model hebben de geloofwaardigheid van alle Europese instellingen, en van het Europese project zelf, aangetast.
Vertrouwen kwijtgeraakt
[[Volgens de laatste Eurobarometer van juli 2013 is meer dan 60 procent van de Europeanen zijn vertrouwen in de Unie kwijtgeraakt.]] Dat is tweemaal zo veel als in 2007, toen de crisis nog niet was uitgebroken. Tijdens de Europese verkiezingen van juni 2009 was de opkomst krap 43 procent, veel lager dan de 60 tot 70 procent tijdens de nationale verkiezingen in de verst ontwikkelde democratieën.
In geval van een nog lagere opkomst dan in 2009 zouden er grote vraagtekens bij de legitimiteit van het Europees Parlement kunnen worden gezet. En dat terwijl het Europees Parlement ook nog eens meer bevoegdheden krijgt, zoals in het Verdrag van Lissabon is voorzien.
Voor de eerste maal krijgen de burgers van de EU de mogelijkheid rechtstreeks de persoon te kiezen die de komende vijf jaar de functie van voorzitter van de Europese Commissie gaat bekleden. De Europese Raad zal een kandidaat voor deze functie voorstellen, met inachtneming van de uitslag van de verkiezingen voor het Europees Parlement. Vervolgens wordt het voorstel ter goedkeuring aan het Parlement voorgelegd.
Op deze wijze worden de kandidaten voor het voorzitterschap van de Commissie gedwongen steun binnen de lidstaten te zoeken, zoals ook bij lokale politieke leiders tijdens nationale verkiezingen het geval is. Dat moet het debat bevorderen en de Europese problematiek dichter bij de burger brengen.
“Verenigde Staten van Europa”
Het Europees Parlement is echter reeds betrokken bij beslissingen die voor de burgers van de EU van cruciaal belang zijn: het indammen van de ontsporingen op begrotingsgebied, het antwoord op de staatsschuldcrisis, en het ontkoppelen van soevereine schuld en staatsschuld. En dan hebben we het nog niet eens over de belangrijke rol die het Europees Parlement heeft gekregen in de goedkeuring van de begroting. Het Parlement heeft eveneens het groene licht gegeven voor het nieuwe gemeenschappelijk landbouwbeleid en de toekomstige regelgeving voor de Schengenruimte.
De Europese instellingen hebben de afgelopen jaren gereageerd op enkele uitdagingen van politieke aard, zoals uitglijders van bepaalde lidstaten op het gebied van democratische normen en de rechtsstaat. Gezamenlijk bovenaan vinden we hier Hongarije en Roemenië, al werd alleen het eerstgenoemde land vereerd met een resolutie van het Europees Parlement.
De grootste uitdaging voor het toekomstige mandaat ligt in de koers die het Parlement in de periode na de crisis voor de EU zal uitstippelen. Krijgen wij een sterker verenigde Europese Unie, die meer is gemodelleerd naar de "Verenigde Staten van Europa"? Krijgen we een Unie van min of meer geïntegreerde staten? Of zullen we getuige zijn van een ontbinding van de Unie? De uitdaging is aanzienlijk en het zijn moeilijke tijden.
In werkelijkheid wint het extremisme terrein - en niet alleen door de opmars van "marginale" partijen. Zelfs de traditionele partijen bedienen zich van de taal van de extremisten, in een wanhopige poging het stemmenverlies een halt toe te roepen. Sommige slagen daar tot op zekere hoogte in, andere niet. Maar één ding is zeker: nationale verkiezingen worden eerder gewonnen wanneer je campagne voert tegen de EU dan wanneer je een pro-Europese houding etaleert.
Politieke misdaad
In Oostenrijk heeft de "grote coalitie" van socialisten en christendemocraten na de verkiezingen een fragiele meerderheid weten te behouden. Maar de Partij van de Vrijheid (FPÖ), die ooit door Jörg Haider werd opgericht, groeide als enige (21,4 procent - ruim 3 procent meer dan bij de vorige verkiezingen). En we hebben het hier wel over Oostenrijk, het land dat er zo prat op ging de laagste werkloosheid in de EU te bezitten en de crisis zonder al te veel kleerscheuren door te komen, juist dankzij de uitbreiding van de EU!
Wat te zeggen van Griekenland? Daar is de politieke misdaad tot de straat doorgedrongen en de arrestatie van de leiders van de Gouden Dageraad heeft de "notering" van deze neofascistische partij alleen maar doen stijgen. In Frankrijk is bij de start van de verkiezingscampagne voor de gemeenteraadsverkiezingen in maart volgend jaar gebleken dat zowel de centrumrechtse UMP als de socialistische partij (PS) fanatiek uit het propaganda-arsenaal van het Front National putten.
De lichtvlekken op de poster waarop reclame wordt gemaakt voor de Europese verkiezingen, spreken boekdelen, maar het is de vraag of deze boodschap nog wel overkomt nu de politieke realiteit zulke donkere vlekken achterlaat.
