Kies een taal
Washington en Jeruzalem benadrukken dat Hezbollah een door Iran gesteunde terroristische organisatie is met bloed aan hun handen. Het zou nu nauw samenwerken met Teheran voor het opleiden, bewapenen en financieren van de Syrische militaire onderdrukking van de opstand in dat land. Toch blijft de Europese Unie Hezbollah vooral behandelen als een Libanese politieke en sociale beweging.
Terwijl Israël dreigt met preventieve bombardementen op kerninstallaties in Iran, waarschuwen deskundigen dat Iran en Hezbollah zullen terugslaan met aanvallen op hun eigen buitenlandse doelen.
Volgens Israëlische en Amerikaanse bronnen was de aanslag op een Bulgaarse bus vorige maand ook het werk van Hezbollah en Iran. Bij die aanslag vielen zes doden, waaronder vijf Israëlische toeristen. De aanslag zou deel uitmaken van een geheim offensief waarbij ook doelwitten in Thailand, India, Cyprus en elders gemoeid zouden zijn. Aanhangers van Hezbollah merken op dat er geen hard bewijs is waaruit blijkt dat de groep inderdaad bij de bomaanslag betrokken was.
Overal in Europa in stilte actief
Hoewel de groep overal in Europa actief zou zijn, is Duitsland het centrum van Hezbollahs activiteiten. Volgens het jaarlijkse rapport van de Duitse binnenlandse veiligheidsdienst telde de beweging vorig jaar 950 leden en aanhangers, tegen 900 in 2010.
Sinds de aanslagen van 11 september 2001 hield Hezbollah zich in Europa op de vlakte. Er werd in stilte geld ingezameld dat naar Libanon wordt gestuurd voor humanitaire activiteiten zoals het bouwen van scholen en klinieken. Volgens westerse inlichtingendiensten wordt het geld daarnaast gebruikt voor terroristische aanslagen.
Europese veiligheidsdiensten houden de politieke aanhangers van Hezbollah wel in de gaten, maar volgens experts treden ze onvoldoende op tegen de slapende cellen, die het gevaarlijkst zijn. “Ze hebben goedgetrainde leden in Europa die lange tijd niet werden ingezet. Maar als het moet, worden ze actief”, vertelt Alexander Ritzmann. Ritzmann is beleidsadviseur bij de European Foundation for Democracy in Brussel en legde bij het Amerikaanse Congres een verklaring af over Hezbollah.
“Pas als er tastbaar bewijs is dat Hezbollah terreuracties organiseert, zet de EU de organisatie op de Europese lijst van terreurorganisaties”, zegt Erato Kozakou-Marcoullis, de minister van Buitenlandse Zaken van Cyprus, dat momenteel de EU voorzit.
Sociale dienstverlening en politieke macht
Het gebrek aan consensus weerspiegelt de vele rollen die Hezbollah speelde sinds de opkomst van de organisatie na de Israëlische invasie in 1982. De radicale tak van Hezbollah is verantwoordelijk voor een reeks ontvoeringen en bomaanslagen in binnen- en buitenland. Maar de groep nam ook sociale dienstverlening voor zijn rekening, iets waar de verdeelde Libanese regering niet toe in staat was. Sindsdien is de beweging een politieke macht geworden met twee ministers in het kabinet en een dozijn parlementszetels.
Hassan Nasrallah, secretaris-generaal van de groep, stelde dat een Europese zwarte lijst Hezbollah zou vernietigen. “Onze financieringsbronnen zouden opdrogen en dat zou het einde betekenen voor onze morele, politieke en materiële steun.”
Van oudsher staat Europa veel toleranter tegenover militante islamitische groeperingen dan de Verenigde Staten. Voor de aanslagen van 11 september 2001, had Al Qaeda een perskantoor in London. Een groot deel van de planning en organisatie van de aanslagen gebeurde vanuit Hamburg in Duitsland. Dat was de woonplaats van de leider van die groep, Mohammed Atta.
Amerikaanse functionarissen klaagden in het geheim al jaren over Duitslands terughoudendheid om bedrijven die de sancties tegen Iran ontdoken, harder aan te pakken. Die druk lijkt nu vruchten af te werpen. Duitsland stemde er vorig jaar mee in om de in Hamburg gevestigde Europees-Iraanse Handelsbank op een zwarte lijst van de Europese Unie te zetten.
Grote verschillen van inzicht
Terwijl Amerika en Israël beschouwen dat Iran en Hezbollah hun slapende terreurcapaciteit warm laten draaien om hun internationale netwerk uit te breiden, maken Europeanen streng onderscheid tussen een internationaal terroristennetwerk als Al Qaeda en iets wat zij zien als een conflict tussen Amerika en Israël aan de ene kant en Iran, Syrië en Hezbollah aan de andere kant.
Sommige analisten zeggen dat sjiitische groeperingen als Hezbollah een minder groot risico vormen dan soennitische organisaties als Al Qaeda. “Het grootste gevaar uit radicaal-islamitische hoek komt van de salafisten en soennieten”, betoogt Georg Thamm, terrorisme-expert in Berlijn over een keiharde tak van het soennisme.
Het verschil van inzicht aan weerszijden van de Atlantische Oceaan is zo groot dat de Amerikanen zich meer zorgen lijken te maken over het gevaar dat Hezbollah voor Europa vormt, dan de Europeanen zelf.
In Nederland werd Hezbollah in 2004 tot terreurorganisatie verklaard. Het land maakt daarbij geen onderscheid tussen de politieke en terroristische tak van de organisatie. Groot-Brittannië maakt dat onderscheid wel, en heeft alleen de radicale tak op zijn zwarte lijst staan.
“*D*e Britten gebruiken die registratie als pressiemiddel: als jullie je aanpassen, halen we je weer van de lijst af”, zegt Ritzmann. “De Fransen denken dat het niet slim is ze op de terreurlijst te zetten omdat hun politieke invloed zo groot is.”
"Geen consensus op korte termijn"
Volgens Thamm is “er geen consensus over Hezbollah, en zal dat er op korte termijn ook wel niet komen”.
Europese sceptici zeggen dat Hezbollah tegenwoordig meer als politieke groep optreedt. De organisatie zou daarbij afstand hebben genomen van zijn terroristische verleden. Israël zou de angst voor de beweging alleen maar aanwakkeren om een aanval op Irans kerninstallaties te rechtvaardigen.
Sommige deskundigen zijn van mening dat Europese veiligheidsdiensten de groep niet op de zwarte lijst willen zetten omdat ze vinden dat er sprake is van een stilzwijgend akkoord. Zolang Hezbollah geen aanslagen meer pleegt, bemoeien Europese wetshandhavers zich niet met hun fondsenwerving en liefdadigheidswerk.
“Men is bang Hezbollahs woede over zich af te roepen zodat de beweging actief wordt in hun eigen land”, zegt Bruce Hoffman, professor Veiligheidsstudies aan de universiteit van Georgetown en terrorismedeskundige. “Je moet natuurlijk geen slapende honden wakker maken.”
