Kies een taal
Zelden hebben we politici zo onverantwoord zien optreden als afgelopen vrijdagavond. In Berlijn, Brussel, Parijs, Rome en Luxemburg werd gezwegen, misleid en soms zelfs openlijk gelogen. Dat alles gebeurde alleen maar om de bijeenkomst van een aantal ministers van Financiën geheim te houden, waarbij uitsluitend meningen werden uitgewisseld over de steeds diepere crisis waarin Griekenland belandt, maar geen besluiten werden genomen, zoals de verklaring achteraf luidde.
De regeringen van de eurolanden slaagden er binnen een aantal uren in het laatste restje vertrouwen te verspelen dat de burgers nog in hun reddingsoperaties hadden. Hoe moeten we voortaan nog geloven dat de Grieken absoluut niet uit de euro willen stappen als de verantwoordelijke politicus van de eurozone, de Luxemburgse minister-president Jean-Claude Juncker, deze misleidende manoeuvre aanvoert? Eerst laat hij schriftelijk ontkennen dat de ministers van Financiën überhaupt in Luxemburg bijeen waren. Vervolgens bezweert hij in het openbaar dat Europa de Grieken trouw blijft. Tot slot wordt dan bekend dat hij zijn collega’s persoonlijk heeft uitgenodigd.
Burger draait op voor de kosten
Iedere burger die met ook maar enige belangstelling voor Europa vraagt zich nu verwonderd of zelfs geërgerd af hoe dramatisch de situatie in Griekenland feitelijk is. Staat het land ondanks alle reddingsoperaties en andersluidende bezweringen toch aan de rand van de afgrond? Dat zou betekenen dat er ook een andere belofte van de bestuurders in rook opgaat, namelijk dat Griekenland alle leningen die ze van hun partners hebben gekregen met rente en rente op rente zullen terugbetalen. Als ze niet betalen, draait de belastingbetaler definitief op voor de kosten.
Het is niet de eerste keer dat burgers zich misleid voelen. Een jaar geleden al, toen de schuldencrisis van Griekenland steeds dreigender werd en alles erop wees dat de Griekse regering hulp van buitenaf nodig had, ontkenden de verantwoordelijken in Berlijn, Brussel en andere Europese hoofdsteden nog dat er sprake was van een precaire situatie. Op het allerlaatste moment kenden ze echter toch nog voor een bedrag van 110 miljard euro noodleningen toe aan Griekenland. Belastingbetalers konden hun ogen niet geloven.
De redding van Ierland verliep volgens hetzelfde patroon. Eerst ontkenden de voornaamste eurolanden dat de regering in Dublin het niet meer in haar eentje kon bolwerken. Plotseling werd er echter onderhandeld over een pakket aan steunmaatregelen. En toen kwam Portugal. Nee, het land was aan het bezuinigen en hervormen, de situatie was weliswaar kritiek maar hoopvol, zo klonk het telkens geruststellend. Totdat bekend werd dat de Portugese regering de salarissen van de eigen ambtenaren niet meer kon betalen en het land niet anders kon dan een beroep doen op het reddingsfonds.
Door de gebeurtenissen overrompeld
De eerlijkheid gebiedt te melden dat zowel de eurolanden als de Europese Centrale Bank en de Europese Commissie aan het begin van de dramatische schuldencrisis door de gebeurtenissen werden overrompeld en misschien te lang hebben gedacht dat de lidstaten het zonder hulp wel zouden redden. Sinds afgelopen vrijdag ziet de zaak er echter anders uit: toen werd er voor het eerst aantoonbaar en bewust gelogen tegen het publiek. Daar is ook twee dagen later geen verklaring noch een verontschuldiging voor gegeven. De verantwoordelijke politici houden hun lippen stijf op elkaar.
Als ze daarmee wegkomen, dan is de toekomst van de gemeenschappelijke munt, eerlijk gezegd, niet rooskleurig. De misleiding speelt alle burgers in de kaart die de euro sowieso het liefst zouden willen afschaffen. En ze geeft vleugels aan de fantasieën van belastingbetalers die betwijfelen of ze hun uitgeleende geld ooit zullen terugzien.
De politiek zou de gemoedstoestand van de burgers misschien nog kunnen negeren, maar ze kan beslist niet om de markten heen. De euro verloor nog tijdens de communicatiechaos op vrijdagavond al twee cent ten opzichte van de dollar. Beleggers vluchtten in Amerikaanse obligaties. Een ding is zeker: om het vertrouwen te herwinnen, moet de bewuste misleiding van afgelopen vrijdag tot consequenties leiden.
Vanuit Athene
Laten we het hoofd koel houden
In Griekenland waren de signalen dat er een nieuwe periode van financiële beroering zou aanbreken, al een tijdje duidelijk. "We konden het opmaken uit de internationale pers en uit de constante druk van de markten: het Griekse probleem zou weer volop in de schijnwerpers staan en zou om radicale politieke en economische besluiten vragen, die heel wat verder gaan dan de besluiten die een jaar geleden, met het bezuinigingsplan, zijn aangenomen", schrijft Antonis Karakousis in To Vima.
"Alleen al de melding, op vrijdagmiddag 6 mei op de website van het Duitse weekblad Der Spiegel, dat Griekenland een verzoek wilde indienen om uit de eurozone te stappen, was voldoende om de noodtoestand over het land uit te roepen."
"Uit alles blijkt dat wij een 'point of no return' hebben bereikt en dat het verdere verloop van de gebeurtenissen zal afhangen van het vermogen en de bereidheid van de regering, de politiek in het algemeen en de samenleving om de situatie het hoofd te bieden."
"De aanval van Der Spiegel en de beweringen van dit weekblad brengen de bedoelingen aan het licht die bepaalde lidstaten in deze cruciale tijden hebben. De komende twee maanden zullen waarschijnlijk in het teken staan van druk op Griekenland. Wat wij nu moeten doen, is rust, kracht en sereniteit uitstralen.”
