"Ja, ik ben winstgevend. 6.500 ontslagen." Werknemers van Telefónica demonstreren op 15 februari in Barcelona tegen de geplande ontslagen van het telecombedrijf.

Malaise en politieke crisis

De jaarlijkse toespraak die de Spaanse premier vandaag over de toestand van het land houdt, komt op een moment dat het land in een ernstige economische, sociale en institutionele crisis verkeert. Het van corruptie doortrokken poltieke systeem staat op instorten en dreigt de democratie in zijn val mee te sleuren.

Gepubliceerd op 20 februari 2013 om 16:32
"Ja, ik ben winstgevend. 6.500 ontslagen." Werknemers van Telefónica demonstreren op 15 februari in Barcelona tegen de geplande ontslagen van het telecombedrijf.

Van hoog tot laag blijkt het moeilijk om nog iemand te vinden die niet op een of andere manier wordt bedreigd door chantage. Geen enkele politieke partij ontkomt aan dit gevaar.

Diego Torres blijft doorgaan met beschuldigingen aan het adres van zijn voormalige zakenpartner en schoonzoon van de Spaanse koning Iñaki Urdangarin en valt inmiddels ook diens echtgenote, prinses Cristina, en het hele Koninklijk Huis steeds harder aan. Recent ging hij voor de rechter zelfs nog verder door te speculeren op rechtstreekse betrokkenheid van de koning, een goede vriendin van de koning en zelfs van kroonprins Felipe.

Corrupte modderpoel

Binnen de regering staan de zaken er al niet veel beter voor. Mariano Rajoy, zowel leider van de Partido Popular (PP) als minister-president, geeft geen enkele verklaring voor het feit dat Luis Bárcenas na zijn aftreden als senator, toen bleek dat hij betrokken was bij de Gürtel-affaire [corruptieschandaal waarbij de top van de PP en bedrijven waren betrokken die voordeel hadden van overheidsaanbestedingen], nog ruim twee jaar werd aangehouden als penningmeester van de PP. Niemand weet of wil antwoord geven op de vraag waarom iemand die minstens 22 miljoen euro heeft doorgesluisd naar Zwitserland en die ruim 20 jaar verantwoordelijk was voor de kas van de PP zo'n voorkeursbehandeling heeft gekregen.
Als in een negentiende-eeuws romannetje snellen Spanjaarden dagelijks naar de kiosk of speuren ze internet af om te lezen hoe het verdergaat met de booswichten die van Spanje een immense corrupte modderpoel hebben gemaakt. Op kantoren, in fabrieken en in café's wordt nergens anders over gepraat. De verontwaardiging van de burgers kent geen grenzen.

Kokende uitweg op sociale netwerken

In Catalonië wordt de politieke stabiliteit bedreigd sinds bekend werd dat detetctivebureaus onderzoek hebben gedaan naar werk en privéleven van vooraanstaande politici. Het lijkt erop dat chantage het motief is achter die opdrachten om de schuldigen te achterhalen. Sommige politici die zich het meest hebben ingezet voor Catalaanse onafhankelijkheid zouden de komende weken wel eens kunnen worden aangeklaagd wegens corruptie.
Waar anders kunnen zoveel vooraanstaande figuren met elkaar in verband worden gebracht als op de vuilnisbelt die de Spaanse staat is geworden? De groeiende verontwaardiging vindt een kokende uitweg op sociale netwerken en verontwaardigde burgerorganisaties beginnen hun eerste overwinningen te behalen op het parlement en de besluiten van de meerderheidspartijen.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Geen enkele reacties op de afpersingen

Als er inderdaad een samenhang blijkt te bestaan, als prinses Cristina wordt opgeroepen om te getuigen in de corruptieschandalen van haar echtgenoot, de hertog van Palma de Mallorca, en als hoge functionarissen van de PP, onder wie premier Mariano Rajoy, worden gedagvaard om voor de rechtbank te verschijnen, kan de stabiliteit van de regering aan het wankelen worden gebracht.
Intussen is op nog geen enkele chantage een reactie gekomen. Luis Bárcenas beheert op doeltreffende wijze zijn agenda en zijn documenten. Tot nu toe heeft hij niets meer en minder voor elkaar gekregen dan dat Mariano Rajoy in plaats van juridische stappen tegen hem te ondernemen zelfs zijn naam niet heeft genoemd.
Al naargelang de aard van het bedrog verzwakt degene die zich laat chanteren zijn positie. Als een afperser onaanvaardbare eisen stelt, kun je maar beter euthanasie plegen om de patiënt uit zijn lijden te verlossen.

Vergeten en vergeven is niet meer mogelijk

Bij dit rampzalige scenario komt nog de systeemcrisis van de Spaanse federatie van werkgeversorganisaties (CEOE ). De voormalig voorzitter van de CEOE zit in de gevangenis wegens ernstige corruptie. Zijn opvolger gooit olie op het vuur door de officiële werkloosheidscijfers in twijfel te trekken en beledigt en schoffeert honderdduizenden ambtenaren. En de vicevoorzitter zal moeten aftreden als het proces over fraude met sociale zekerheid en belastingen wegens het zwart betalen van werknemers, wordt doorgezet.
En om nog even door te borduren op het thema van ziekte en gebrek, de voortdurende gezondheidsproblemen van de Spaanse koning, zijn leeftijd en de verplichtingen die zijn functie met zich meebrengt, werken niet in het voordeel van een monarchie die niet solide genoeg is om te voorkomen dat de eerste opvolging een gecompliceerde, hachelijke zaak zal zijn.
Alles hangt af van de organisatie van de staat. Als die instort, zal het moeilijk worden om de pijlers waarop ze rust overeind te houden. Maar het risico van destabilisatie kan noch mag verhinderen dat de waarheid aan het licht komt. Dit keer zijn de burgers niet bereid om te vergeten en te vergeven.

Commentaar

Kiezers zonder keuze

De Spaanse rechtsfilosoof Jorge Urdánoz Ganuza heeft geen twijfels over de oorsprong van de corruptie die de Spaanse politieke klasse teistert: boosdoener is het tweepartijenstelsel, waarin de rechtse Partido Popular (PP) en de Socialistische Partij (PSOE) de dienst uitmaken, zonder dat er echte concurrentie met andere partijen bestaat. Hij schrijft in El País:

Voor de miljoenen Spanjaarden die in kleine kiesdistricten wonen, zijn er slechts twee opties: of je stemt PP - zelfs als er corrupte personen op de lijst staan - of je laat de PSOE winnen. En omgekeerd, of je stemt PSOE - of je dat nu bij je past of niet - of je laat de PP winnen. […] Binnen de PP kan men zich nu een vlucht naar voren permitteren, want de partij weet dat haar miljoenen kiezers bij de volgende verkiezingen geen andere keuze hebben dan tussen PP en PSOE.
De politieke crisis “is boven op de economische crisis gekomen, […] waardoor een adequate aanpak van de economische crisis op zich laat wachten. Die crisis wordt er zelfs door versterkt”, aldus La Vanguardia. De krant betoogt:
Deze crisis is een crisis van de rechtsstaat, met twee fatale gevolgen: ten eerste worden wetten en rechterlijke uitspraken niet uitgevoerd, en ten tweede worden de overheidsinstellingen inefficiënt omdat ze steeds meer hun geloofwaardigheid verliezen.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp