De Portugese premier, Pedro Passos Coelho.

Portugal doet eurozone beven

De politieke crisis waardoor Portugal is opgeschrikt, betekent het begin van een nieuwe turbulente periode voor de EU. Hoewel sommigen zich haasten het einde van de crisis aan te kondigen, dringt zich de vraag op of bezuinigingen wel zin hebben als de economie zich niet herstelt. Vooral in landen die politiek gezien kwetsbaar zijn.

Gepubliceerd op 4 juli 2013 om 15:18
De Portugese premier, Pedro Passos Coelho.

Ministers treden af, de regering wankelt en angst maakt zich opnieuw meester van de financiële markten. Wie had een paar weken geleden kunnen voorspellen dat Portugal een dergelijke turbulentie zou veroorzaken? Sinds de deblokkering van het reddingsplan ter waarde van 78 miljard euro heeft land zich namelijk voorbeeldig gedragen. Het moet worden gezegd dat Lissabon zich enorm heeft ingezet om de financiën weer op orde te krijgen door de overheidsdiensten af te slanken en de hervormingen, geëist door de schuldeisers, vastberaden door te voeren.

Maar achter deze uiterlijke schijn van een goede leerling van de eurozone blijven gapende scheuren. De prijs voor het nieuwe begrotingsplan was een zware recessie en de regeringscoalitie heeft de steun van het volk verloren. Het land is inmiddels “bezuinigingsmoe”. Die moeheid heeft mogelijk vervroegde verkiezingen en een heronderhandeling van het internationale hulpprogramma als gevolg. En dan is er nog de dreiging van een verplichte schuldherstructurering, en zelfs een vertrek uit de eurozone.

Portugal roept spookbeeld van 2011 op

Portugal roept daarmee het spookbeeld op van de herfst van 2011 in de eurozone. Toen zagen de investeerders Griekenland regelrecht op een bankroet afkoersen, Spanje en Italië op hun beurt afglijden en verloren de Europese banken het vertrouwen van hen die ze financierden.

En Portugal roept dit spookbeeld op op het meest slechte moment: de nervositeit is verder gestegen op de financiële markten nu de investeerders hebben begrepen dat ze niet eindeloos kunnen rekenen op de centrale banken en hun gulle geldinjecties om de klappen van de recessie te verzachten en de politieke gebreken te verbloemen. Wat kan de ECB verder doen, behalve het opvoeren van de druk op de Europese leiders om de hervormingen sneller door te voeren?

Nieuwsbrief in het Nederlands

Ondraaglijk gewicht van de schulden

De krachtige daad van Mario Draghi om de banken (met het verstrekken van miljarden euro aan leningen) en later staten (met het aankoopprogramma van soevereine schulden) te ondersteunen, is door de financiële markten de afgelopen twaalf maanden beloond. Maar zij zijn vergeten waar het om draait: de futloosheid van de groei en van de leningen in de landen in de “periferie” van de eurozone, het nog steeds ondraaglijke gewicht van de schulden, het hoge werkloosheidscijfer en de instabiliteit van deze regeringen. Zij hebben verbloemd dat de verschillen tussen de eurozonelanden omvangrijk blijven, als ze al niet groter worden, en op de lange termijn niet houdbaar zijn.

Alleen instemming met het gemeenschappelijk maken van financiële middelen en het overdragen van soevereiniteit kan helpen. Aangezien het niet aannemelijk is dat Duitsland een dergelijk gebaar maakt vóór de Duitse parlementsverkiezingen, in september, en vóór de uitspraak van het hof in Karlsruhe over de rechtmatigheid van het opkopen van staatsleningen door de ECB, belooft het een onrustige zomer te worden.

Vanuit Madrid bezien

“Mondjesmaat corrigeren is niet genoeg”

Commentator Xavier Vidal-Folch schrijft in het dagblad El País dat hij een “omvangrijke herziening" van het Europese bezuinigingsbeleid zou willen zien, nu in Portugal een politieke crisis is uitgebroken:

De goede leerling van Europa spartelt tegen [en] vraagt om een grootschalige herziening van het buitensporige bezuinigingsbeleid.

Het is hoognodig dat we in actie komen in plaats van “corrigerende maatregelen op elkaar te stapelen steeds als er een nieuw rapport binnen is" zoals de laatste tijd het geval is in Europa, schrijft Vidal-Folch. Hij verwijst naar het tweede reddingsplan voor Griekenland, in juli 2011, met zogenaamde schuldherschikking en betere leenvoorwaarden voor Griekenland. Maar ook naar het besluit van de Ecofin-top op 21 juni om de terugbetalingstermijn op te rekken voor Portugal en voor Ierland. Tenslotte verwijst Vidal-Folch naar het laatste besluit van de Europese Raad van 3 juli om de jeugdwerkloosheid aan te pakken :

Het is een wijs besluit om dingen te corrigeren. Goed gedaan. Maar het probleem is dat deze kleine correcties met mondjesmaat niet hetzelfde zijn als de volledige herziening die de dubbele recessie nu in wezen verlangt [...] Als we van te voren deze aanpassingen hadden overwogen, zouden we dan niet een deel van de recessie, de afkeer van Europa en het maatschappelijk lijden kunnen hebben afgewend?

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp