Nieuws Fossiele brandstof
Een kolenmijn in het Engelse Pensford in de jaren 60 toen steenkool populair was.

Steenkool maakt comeback in Europa

Door het kernongeval in Fukushima is er opeens veel minder animo voor kernenergie. En omdat duurzame energie nog niet volledig in de behoeften van het Oude Continent kan voorzien, richten de Europese landen zich nu weer op de oudste en goedkoopste, maar ook meest vervuilende brandstof.

Gepubliceerd op 4 augustus 2011 om 15:32
Een kolenmijn in het Engelse Pensford in de jaren 60 toen steenkool populair was.

Steenkool maakt een comeback: de steenkool die de dichte nevels van de industriële revolutie zwart kleurde, die een rol speelde in de naturalistische romans van Emile Zola en die de nachtmerries bevolkte van de armzalige mannen in Wallonië en Sardinië die moesten afdalen tot in het binnenste van de aarde. Het leek erop dat steenkool verbannen zou worden. Totdat het ongeval in Fukushima de geschiedenis een andere wending gaf, waardoor een energiebron die Europa nog maar een jaar geleden wilde afschaffen tussen nu en 2050, weer een opleving doormaakt.

Alle wereldmachten maken momenteel opnieuw de rekening op en stellen hun plannen bij om het aandeel van kernenergie te verminderen, omdat de publieke opinie daar om vraagt. En totdat duurzame energie écht winstgevend wordt, richten zij zich opnieuw op het eerste zwarte goud, dat weliswaar als een verouderde energiebron wordt beschouwd, maar ook vandaag de dag nog een op de twee gloeilampen laat branden.

Dat geeft wel aan hoe ver wij nog van ´decarbonisatie´ verwijderd zijn! Nobuo Tanaka, directeur van het Internationaal Energie Agentschap (IEA), rapporteerde een paar dagen geleden aan het Europees Parlement dat de ramp in Japan tot het besluit heeft geleid om de programma's voor de bouw van nieuwe kerncentrales tot 2035 te halveren.

In plaats van de geplande 360 gigawatt zullen deze centrales dan slechts 180 gigawatt leveren. Met als gevolg dat het aandeel dat kernenergie in de mondiale energieproductie inneemt, wereldwijd gezien zal dalen van 14 naar 10 procent. Verwacht wordt dat een derde van de vraag zich op andere bronnen zal moeten richten en op de steenkoolmarkt terecht zal komen. Met twee problematische gevolgen: een onvermijdelijke stijging van enerzijds de marktprijzen en anderzijds de kosten om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Volgens steenkoolexploitanten is hun energiebron ´democratisch´

De mondiale vraag naar bruinkool en andere soorten steenkool maakt, onder aanvoering van China en India, opnieuw een sterke groei door. Analisten verwachten dat de wereldwijde productie hiervan, die in 2010 6,5 miljard ton bedroeg, binnen nu en 2035 met meer dan 50 procent (op jaarbasis met 8 procent) zal toenemen. Over het geheel genomen zorgt steenkool nog altijd voor de opwekking van 41 procent van de elektriciteit in de wereld, waarvan 26 procent in Europa. Maar in die cijfers kon weleens verandering komen.

Giuseppe Lorubio, analist bij Eurelectric (de overkoepelende Europese organisatie van elektriciteitsmaatschappijen), heeft berekend dat alleen al de sluiting van 28 - van de 143 - Europese kerncentrales van de oude generatie, de vraag naar steenkool met 8 à 10 procent zal doen toenemen.

Duitsland, dat de grootste gebruiker van antraciet in Europa is, keert met pijn en moeite op zijn schreden terug, en Polen, dat met behulp van steenkool in 90 procent van zijn energiebehoefte kan voorzien, bereidt zich erop voor om hetzelfde te doen. Engeland, dat een goede balans heeft tussen kernenergie, steenkool en gas, kiest voor een milieuvriendelijke aanpak door de alleroudste powerstations te vervangen. Voor het overige is het scenario stabiel: er is in Europa geen ruimte meer om nieuwe steenkoolcentrales te bouwen. Dus moeten de nog beschikbare bronnen tot op de bodem worden benut.

De steenkoolexploitanten beweren dat hun energiebron ´democratisch´ is, omdat hij betrekkelijk goedkoop is en banen oplevert, dankzij het arbeidsintensieve karakter van de winning. Dat is waar. Maar zij zullen ongetwijfeld nog op een sociale moeilijkheid stuiten, aangezien de Europese Commissie heeft aangekondigd dat zij ethische afspraken wil maken voor dergelijke vormen van exploitatie waarbij, vooral in China en Zuid-Amerika, vaak kinderen worden ingezet, zoals dat ook in Engeland in de tijd van Dickens gebeurde.

Het zijn de ontginningsprocedés die veranderd zijn

Om ervoor te zorgen dat de producerende landen rekening houden met het milieu, moeten er vanaf 2013 bovendien rechten voor de uitstoot van broeikasgassen worden gekocht, die zwaar op de begroting van alle Europese elektriciteitsmaatschappijen zullen drukken.

Natuurlijk moet er minder worden vervuild terwijl steenkool op zich niet veranderd is: het zijn de ontginningsprocedés die veranderd zijn. Zo wordt het gevaarlijke bruinkool - dat een hoge vochtigheid heeft waardoor bij de verbranding onder meer het geduchte zwaveldioxide vrijkomt - tegenwoordig ´gedroogd´ tijdens de extractie- en bewerkingsfase.

Evenzo komen er steeds meer systemen voor het afvangen en opslaan van CO2. Daarbij wordt de kooldioxide via leidingen getransporteerd en omgezet in een soort vloeistof, en vervolgens opgeslagen in een ondergronds depot. Ondertussen probeert Brussel de 27 EU-landen op het rechte pad te houden, laverend tussen politieke weerstanden en begrotingsproblemen. Het is duidelijk dat de kernramp in Fukushima de Europeanen gedwongen heeft hun strategie te veranderen. Maar is deze strategie daardoor ook eenvoudiger geworden? Dat moet nog blijken.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp