Kies een taal
Een paar weken geleden ben ik in Vilnius geweest om kennis te maken met deze "Europos kulturos sostine", zoals de Litouwers zeggen, oftewel de Culturele Hoofdstad van Europa2009 [net als de stad Linz in Oostenrijk], een titel die Tallinn in 2011 toe zal komen [en ook de Finse stad Turku].
Wat de Litouwers hebben gedaan voor hun hoofdstad is eenvoudigweg indrukwekkend. Ze hebben een tweetalig boek – Engels en Litouws – uitgegeven over de pleinen in Vilnius, moderne beeldhouwwerken neergezet langs de rivier, film- en muziekfestivals, straatfeesten, een tentoonstelling over design in de tijd van de Koude Oorlog... en dit zijn slechts enkele voorbeelden. Niet alleen lokale ondernemers - hotels en restaurants - profiteren van de status van culturele hoofdstad van Europa, maar ook de lokale kledingontwerpers zullen baat hebben bij de reclame die voor ze wordt gemaakt ter gelegenheid van de festiviteiten in de culturele hoofdstad.
Vilnius hoopt dit jaar ongeveer 3 miljoen toeristen te ontvangen en dat van de 100 culturele projecten er tenminste drie of vier zullen voortduren op lange termijn. Het budget voor dit programma is ongeveer 9 miljoen euro (waarvan 60% gefinancierd wordt door de Staat en 40% door de stad Vilnius), waar nog vijf miljoen euro subsidie bijkomt van de Europese Commissie en drie miljoen van particuliere sponsoren.
En Talinn, dat in 2011 de culturele hoofdstad van Europa wordt, hoe gaat het daarmee? Het enige nieuws dat ons onophoudelijk ter ore komt gaat over geldzorgen. Twee jaar geleden heeft de gemeente besloten om 189,64 miljoen kronen (12,12 miljoen euro) te besteden in de periode 2008-2012. Maar nu wil ze dit bedrag reduceren tot een derde daarvan. De bijdrage van de staat was ook heel bescheiden, maar 10 miljoen kronen (640.000 euro).
Nee, natuurlijk is geld niet de allesbepalende factor. Meer dan geld is er een visie nodig, zoals Vilnius die heeft gehad. Afgelopen maand paste de visie van Talinn nog makkelijk op anderhalf A-viertje, waarvan niet meer dan een vaag concept openbaar is gemaakt, zoals ‘iets met dingen aan zee’ wat als een ‘fantastisch idee’ werd gepresenteerd.
Maar als Estland niet in staat blijkt om de mogelijkheden die het statuut van culturele hoofdstad haar biedt te benutten, om haar cultuur in heel Europa bekendheid te geven, dan zijn we hier allemaal de dupe van. Zo’n kans zullen we in geen tien jaar meer krijgen.
Het budget van het project van de culturele hoofdstad zal inkrimpen tot 10 miljoen kronen. Tegelijkertijd heeft Talinn voor volgend jaar het plan om 30 miljoen kronen uit te geven voor haar tv-kanaal. Het vrijheidsbeeld (dat binnenkort wordt onthuld) kost meer dan 100 miljoen kronen. Met andere woorden : er is wél steun voor projecten die op lokaal of nationaal niveau worden geleid, maar men is bang voor alles wat nieuw en onbekend is.
